Geçen yıl çiftçinin 10 milyar dolarını "iç ettik"

1999 yılında Türkiye genelinde toptan eşya fiyatları yüzde 62.9 arttı. Sanayi ürünlerinin fiyatları yüzde 76.7 oranında arttı. Ama zavallı tarım kesimi... 1999 yılında toptan eşya fiyatları tarım ürünlerinde sadece yüzde 30 artış gösterebildi...
Toptanda öyle de, perakendede böyle mi?
Orada da tarım üreticisi kaybetti... Devlet İstatistik Enstitüsü'nün yaptığı "1999 yılında çiftçinin eline geçen fiyatlar araştırmasına göre, Türkiye genelinde 1999 yılında çiftçinin eline geçen fiyatlardaki artış sadece yüzde 46.1 oranında oldu.
Halbuki aynı yıl toptan eşya fiyatları endeksindeki artış yüzde 62.9 ve tüketici fiyatlarındaki artış yüzde 68.8.
Hele hele alt bölümlere inilirse 1999 yılında çiftçinin nasıl ezildiği daha iyi görülür. Sebze üretenler fiyatlarını yüzde 19.6 oranında artırabildi. Tarla ürünleri yüzde 36 oranında artabildi.
Türkiye'de bölgeler itibarıyla fiyat artışlarının kaymağını yiyenler Karadeniz Bölgesi'ndeki çiftçiler oldu. Onlar politikadaki Karadenizli ağabeyleri sayesinde fiyatlarını yüzde 94.1 oranında artırabilirken, sahipsiz kalan Marmara Bölgesi çiftçisi fiyatlarını sadece yüzde 29.8 oranında artırabildi.
Türkiye'de yaklaşık 30 milyon insan tarımdan besleniyor. Türkiye milli gelirinin yüzde 17 kadarı tarım kesimindeki üretimden oluşuyor.
1999 yılında sanayide fiyat artışları yüzde 76.7 iken, tarımda yüzde 30.0 kalması demek, milli gelirin paylaşımında tarımdaki 30 milyon insanın cebinden 10 milyar doların başka kesimlerde yaşayanlara hortumlanması demektir.
Türkiye'de genelde yanlış bir inanış vardır. Tarımda yaşayanlara tarım ürünleri destekleme fiyatları ile çok para akıtıldığı söylenir. Halbuki Devlet İstatistik Enstitüsü'nün yayımladığı rakamlar tersini gösteriyor.
Türkiye'de şehirde yaşayanların hayatını ucuzlatmak için köyde yaşayanlara baskı uygulanması Osmanlı döneminden bu yana kesintisiz süren bir politikadır. Müstehlik (tüketici) ucuz karnını doyursun diyerek müstahsil (üretici) malının fiyatı devamlı baskı altında tutulur.
Bu tablo 1999 yılında sadece tarım kesiminde yaşayanların gelir kayıplarının boyutunu ortaya koymuyor, aynı zamanda piyasadaki durgunluğun temel nedenlerinden birini de gözler önüne seriyor.
Ürününün hakkı olan paradan 10 milyar dolar dolayında bir geliri eksilen Türk köylüsü, bu büyüklükte "tüketimden mahrum kaldı". Çiftçi hakkını alsa idi bu 10 milyar dolar dolayındaki para ile başka ihtiyaçları için piyasaya çıkacak, bu kadar harcama yapacaktı.
Bir şey daha var: 2000 yılında tarım kesiminin bu fiyat kayıbı telafi edilecek mi? Tarım kesimi 1999 yılındaki fiyat kaybını dengelemeye çalışır ise, 2000 yılı fiyatları üzerine büyük yük binecek demektir.


Yazara E-Posta: guras@milliyet.com.tr