Güngör Uras

Güngör Uras

guras@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları
Haberin Devamı

Olayların içinden İran komşumuz. İran ile karşılıklı çıkar dengesine dayalı ekonomik ilişkileri geliştirmekte yarar var. Ancak geçmişte İran bizi çok defa oyuna getirdi.1962 Şah döneminde ABD bizi İran ile ve Pakistan ile işbirliğine zorlamak için RCD (Regional Cooperation for Development/Kalkınma için Bölgesel İşbirliği) teşkilatı diye bir örgütlenme icat etti. Bu örgüt şemsiyesi altında Türkiye İran'a devamlı ödün verdi. İran ise petrol, doğalgaz, karayolu, demiryolu projeleri konusunda verdiği sözlerin hiçbirini yerine getirmedi.Erbakan, Başbakan olunca ilk gezisini İran'a yaptı. İran Cumhurbaşkanı Rafsancani ile bir doğalgaz anlaşması imzaladı. Anlaşma uzun süre uygulanamadı. 2001 yılında İran'dan gaz alımına başlayabildik. 2003 yılından bu yana ekonomik ölçülerde gaz alıyoruz. İran ile iş yapacağız diye oyuna gelmeyelim. Oyuna gelerek zaten ABD ile ve Rusya ile sıcak olmayan ilişkileri büsbütün soğutmayalım. Geçen yıl Botaş yurtdışından 30.8 milyar metreküp gaz aldı. Bunun 19.6 milyar metre küpünü Rusya'dan, 5.6 milyar metre küpünü İran'dan aldık. Gaz alımında güvenirlik önemlidir. Kamuoyu da artık öğrendi. İran durup dururken en soğuk veya en kritik günlerde doğalgaz musluğunu kapatıyor.Toplam tüketimde İran gazının payı şimdilik yüzde 20'nin altında olduğu için, İran'ın musluk açıp kapatmalarından büyük ölçüde etkilenmedik.Ama gündeme gelen daha büyük ölçekli bir proje. Türkiye'nin büyük ölçüde İran gazına bağlanması söz konusu. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) İranlıların göstereceği alanda doğalgaz arayacak. Bulursa yılda 30 milyar metreküp gaz çıkaracak. Çıkardığı gazı İranlılara satacak. İranlılar bu gazı boru hattına basarsa ve de İranlılar iyi bir fiyat verirse, bu gaz boru hattıyla Türkiye'ye taşınacak. 20 milyar metreküpünü biz kullanacağız. Kalanını boru hattıyla Avrupa'ya sevk edeceğiz. Güvenirlik önemli Henüz Türkmenistan gazı konusunda anlaşma yok. Ama onlar da kabul eder ve İran ile anlaşırsa, Türkmenistan gazı da İran üzerinden Türkiye'den Avrupa'ya sevk edilecek.Bu arada Türkiye İran gazı ile Türkmenistan gazını taşımak için 2 bin km boru hattı inşa edecek. Henüz ortada fol yok, yumurta yok. İran'ın elini kuvvetlendirmek uğruna, dünyaya cihat açmak üzereyiz. Neden ortada fol yok, yumurta yok? Çünkü İran ile Türkiye Cumhuriyeti bakanlarının imzaladıkları sadece "mutabakat metni". Taraflar "iyi niyetle belli konularda işbirliğinin mümkün olup olmayacağını araştıracaklar".Tekrarda yarar var. İran ile iş yapmasına yapalım da... Dikkatli olalım. Oyuna gelmeyelim.Olmayacak, gerçekleşmeyecek projeler için Rusya ve ABD ile aramızı bozmayalım. Ekonomik ilişkilerde ülke yararını dikkatli hesaplamak gerekir. Alacağımız nedir/Vereceğimiz nedir/Riskimiz nedir? Bunları kâğıdın üzerine koyarak karar verelim. guras@milliyet.com.tr Fol yok, yumurta yok