Kıbrıs’ta 750 milyon dolar mevduat var

Kıbrıs'ta 35 banka var. Bu bankalardaki toplam mevduat 750 milyon dolar dolayında. Kıbrıs'ta 38 de off - shore (kıyı bankası) statüsünde banka var. Bunlardaki mevduat miktarı bilinmiyor.
Kıbrıs'taki 35 bankanın 9'unun sermayesi Türkiye kökenli. Türkiye kökenli bankalar Ziraat Bankası, Halk Bankası, İş Bankası, Rumeli Bank, Denizbank, Met Bank ve Üniversal ile kapanma durumundaki Yurt Bank.
Kıyı bankası (off shore) statüsündeki 38 bankanın sermaye sahiplerinin tamamı Kıbrıs dışından... Çünkü Kıbrıs vatandaşlarının off - shore statüsünde banka açmaları ve bu bankalarla iş yapmaları mümkün değil. Rus sermaye ile açılan off - shore bankası kapandı. Pakistan sermayesi ile açılan kapanmak üzere. Kalanların hepsi Türkiye'den giden sermaye ile kurulmuş bankalar.
Kıbrıs'ta daha önceleri İngiliz sermayesi ile kurulmuş iki banka vardı: Barkleys ve Greenleys bankaları... 1980 yılında Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde para birimi İngiliz Lirası ve Kıbrıs Lirası'ndan Türk Lirası'na dönüşünce bu iki banka faaliyetini tatil eyledi.
Kıbrıs'taki bankalar Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin bankacılık mevzuatına göre çalışıyor. Bu mevzuata göre devlet bankalardaki tasarruf mevduatının 7 bin İngiliz Lirası (yaklaşık 11 bin dolar) karşılığı Türk Lirası'nı garanti ediyor.
1994 Krizi'nde Akdeniz Garanti Bankası batarken devletleştirildi. Daha sonra Everest Bankası batarken, risklerinin bir kısmı devlet tarafından karşılanarak Elmaslar Grubu'na devredildi.
Kıbrıs'taki 38 off - shore (kıyı bankası) bankacılık mevzuatı dışında, özel hükümler çerçevesinde çalışıyor. Bunlardaki mevduat üzerinde devlet garantisi yok.
Kıbrıs'ta kurulan Türk sermayeli ilk banka 1901 yılında kurulan İslam İttihar Sandığı. Bu sandık, 1925 yılında Lefkoşa İslam İttihar Bankası adını aldı. 1973 yılında da Türk Bankası oldu. 1983 yılında ortaklık yapısı değişti. Şimdi sermaye çoğunluğu Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı Özyol ailesinin. Londra'daki Turkish Bank UK Ltd ve Türkiye'deki Turkish Bank AŞ de bu grubun bankaları.
Kıbrıs'taki en büyük banka 1960 yılında kurulan Kooperatif Merkez Bankası. Devletin paraları da bu bankada duruyor. Kıbrıs'taki toplam mevduatın yüzde 20'si, yaklaşık 140 milyon dolar mevduatı var. Mevduatta ikinci sıradaki banka 115 milyon dolar dolayındaki mevduat ile Turkish Bank.
Koç Grubu'nun satın aldığı Hürbank yaklaşık 10 milyon rolar mevduatı bulunan ve de Kıbrıs şartlarında "orta ölçekli" bir banka. 1993 yılında Tekin Birinci tarafından kurulmuş, aile yönetiminde bugünlere gelmiş bir banka. Tekin Birinci, yirmi beş yılı aşkın süredir Koç Grubu'nun mallarını özellikle otomotiv ürünlerini Kıbrıs'ta pazarlayan bir işadamı.
Banka sayısından da anlaşılacağı gibi Kıbrıs'ta banka açmak hiç de güç bir iş değil. Hükümet ile iyi ilişki kurabilen ve 50 milyar lira sermaye taahhüdünde bulunabilenler kolaylıkla banka kurabiliyor. Rivayete göre hükümet, kuruluş sermayesinde tabanı 2 milyon dolara çıkarmayı düşünüyor.



Yazara E-Posta: guras@milliyet.com.tr