Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da 45 bin dolayında köy korucusu var. Bunlar her ay 800 TL dolayında aylık alıyor. Her operasyonda koruculara 25-30 TL operasyon tazminatı, 100 TL’ye kadar ilave ücret ödeniyor. Hizmet yılını doldurdukları için aylık bağlanan 16 bin korucuya ise hizmet sürelerine göre 400 TL ile 600 TL arasında aylık ödeme yapılıyor.
Yaklaşık 2 bin olduğu söylenen terör örgütü üyeleri Doğu ve Güneydoğu Anadolu’dan çekilince, aktif görevdeki 45 bin köy korucusunun durumu ne olacak?
Çünkü koruculuk, sadece bir “kolluk sistemi” değil, aynı zamanda “ekonomik ve sosyal” bir sistem olarak işliyor.
Köy korucusuna Devlet Baba sadece silah vermiyor. Giyecek veriyor. Sağlık yardımı yapıyor. Yağ, pirinç, un, sabun dağıtıyor. Doğu ve Güneydoğu Anadolu ekonomisine bu yolla her ay en az 60-100 milyon TL para giriyor.
Korucular ve emeklileri aileleri ile yaklaşık 700 bin kişilik bir nüfus. Yapılan ödemeler hem korucu aileleri hem bölge ekonomisi için önem taşıyor.
1985 yılında başladı
Köy koruculuğunun geçmişi 1924 yılına gidiyor. 442 sayılı Köy Kanunu ile “Köy sınırları içinde, herkesin ırzını, canını ve malını korumak için muhtarın emrinde, silahlı ve jandarma gibi görev yapacak köy korucularının görevlendirilmesi” öngörülmüştü. Silahlandırılacak gönüllü köy korucularının sorumluluğu köylüyü, eşkıyadan ve mahsul zamanında çapulculardan korumak olarak belirlenmişti.
Terör olayları ciddileşince 1985 yılında bu eski kanuna bir madde eklendi. 3175 sayılı Kanun’la eklenen bu maddede “... şiddet hareketlerine ait ciddi belirtilerin köyde veya çevrede ortaya çıkması veya herhangi bir sebep ile köylünün canına ve malına tecavüz olaylarının artması halinde valinin teklifi ve içişleri bakanının onayı ile yeteri kadar geçici köy korucusu görevlendirilebileceği” belirtiliyor.
1985 yılında 22 ilde geçici köy koruculuğu uygulaması başlatılmıştı. 1987 yılında OHAL yürürlüğe girdi. Çatışmalar arttıkça korucu sayısı da arttı. 1992 yılında koruculara maaş bağlanmasından sonra sayı hızla arttı. 1993 yılında 13 ilde daha koruculuk uygulaması başlatıldı. Böylece korucuların bulunduğu il sayısı 35’e çıktı. Korucu sayısı 1995’lerde 62 bine yükseldi. 2000 yılında korucu alımı durduruldu. PKK’nın da ateş kesmesi nedeniyle sayı 57 bine indi. 2005 yılında koruculara ve ailelerine yeşil kart verildi.
Korucular devlet memuru
2007 yılında 5673 sayılı Kanun ile korucuların kadroları ve maaşları düzenlendi. Korucular bir anlamda “devlet memuru” statüsüne alındı. Korucuların maaşları devlet memurlarınınki gibi göstergeye bağlı olarak her yıl değişiyor. En az 15 yıl hizmeti olan ve 55 yaşına gelen korucu emekliye ayrılıyor. Emekli maaşı alıyor. Korucu ölürse, dul eşine, maaşının yüzde 75’i emekli maaşı olarak bağlanıyor.
Korucuların maaşları ve diğer giderleri İçişleri Bakanlığı bütçesinden karşılanıyor. Aylıklardan hiçbir kesinti yapılamıyor.
Uzun süredir korucuların kademeli olarak silahsızlandırılması, hayvancılık ve tarım alanlarında gene maaşlı olarak görevlendirilmesi gündemde. Bu kararı almak kolay da uygulaması zor.
Silahları toplamak bir dert, verilen hakları geri almak bir dert. Koruculara iş yaratmak bir başka dert.
