Kriz Kocaeli’nde dibe vurmuş gibi...
Kocaeli sanayiindeki ortalama kapasite kullanım oranları şubat ayında krizin dibe vurduğunu işaret ediyor. Mart ayı kapasite kullanım oranı da şubat ayındaki çizgide ise, Türk sanayiinde kriz dibe vurdu demektir. Bundan sonra çıkışı bekleyebiliriz.
Tek bir göstergeyle ekonominin bütünü için değerleme yapılamaz ama, şu belirsiz ortamda, Kocaeli Sanayi Odası’nın bulgularını iyi değerlendirmek gerekir.
Önceki gün Kocaeli’ne gittim. Sanayi Odası Başkanı Ayhan Zeytinoğlu ile konuştum. Genel Sekreter Hamdi Doğan, sanayiinin son durumuyla ilgili rakamları verdi.
Sanayi Odası’nın 1.900 üyesi var. 400’ü büyük ölçekli. Türkiye’nin 100 en büyük sanayi kuruluşunun 27’si, 500 en büyük firmasının 84’ü Kocaeli’nde. Kocaeli’ndeki sanayi kuruluşlarının 127’si yabancı sermayeli kuruluş. İmalat sanayiindeki toplam ara malı üretiminin yüzde 22.03’ü, yatırım malları üretiminin yüzde 10.23’ü Kocaeli’nde gerçekleştiriliyor.
Sanayi durmuştu
Kocaeli’ndeki işyerleri krizden göreceli olarak daha fazla etkilendi. Çünkü sanayi tesislerinin üretimi ara malı ağırlıklı üretim yapıyor. Başka bölgeler üretimi kısınca, Kocaeli pazar kaybediyor. Türkiye’nin 3 dev lastik fabrikası, Ford’un ve Hyundai’nin dev fabrikaları Kocaeli’nde. Krizin büyüklüğünü sergileyen bir gösterge, Ford otomobil fabrikasının ayda 10 gün çalışması.
Ford’un Eskişehir fabrikası geçen ay 3 gün çalışmış. İşçilere yüzde 70 ücret ödeniyormuş. Bir başka gösterge: Eski güzel üretim döneminde Ford fabrikasına günde 10 kamyon lastik girermiş. Geçen hafta (tüm hafta boyunca) 1 kamyon lastik girmiş. Lastik fabrikalarını, taşımacıları, işçileri düşününüz.
Forda döşeme üretmek için kurulan bir fabrika, kapısına kilit vurmamak için işçilerine yazlık bahçe mobilyası ürettirmeye başlamış.
Gelelim iyi göstergeye. Oda her ay sanayi kuruluşlarının kapasite kullanım oranları araştırıyor. Geçici belirlemelere göre, 2008 Kasım’da yüzde 58 iken, aralıkta yüzde 53’e, 2009’un ocak ayında yüzde 47’ye düşen kapasite kullanım oranı şubatta gerilememiş ve yüzde 47 olmuş. Mart kapasite kullanımı da belirlenmeden kesin bir değerleme yapılamaz ama, tablo ümit verici. Bu tespitleri gerçeği yansıtıyor ise kriz vuracağı kadar dibe vurmuş demektir.
Bundan sonra iyilik beklentileri başlayabilir. İyilik beklentisi üretimin kıpırdaması, işçi çıkarmalarının durmasıdır.
KDV ve ÖTV teşviğinden sonra Kocaeli’nde otomotiv sanayiinde hareketin başladığı belirtiliyor. Bu da iyi bir haber.
