Olayların içinden İndirim baskısı altındaki Merkez Bankası'nın bu küçük indirimle piyasayı yoklamaya çalıştığı anlaşılıyor.Merkez bankalarının klasik işlevi "bankalara borç vermek"tir. Klasik bankacılıkta "bankalar devamlı olarak merkez bankasına borçludur". Böylece banka sistemini Merkez Bankası kontrol eder. Piyasada talep patladığında, bankaların kredilerini kısar. Borç verme faizini yükseltir. Piyasalarda durgunluk baş gösterdiğinde ise bankalara daha çok kredi verir. Borç verme faizini düşürür.Bankaların elinde fazla para varsa bu parayı da piyasadan çekmek amacıyla bir gece, bir hafta veya en fazla 3 ay için bankalardan borç alır. Bizim ülkemizde bir terslik var. Bankalarımız Merkez Bankası'ndan borçlanmıyorlar. Paraya ihtiyaçları olduğunda yurtdışından dövizle borçlanıyorlar. Çünkü Merkez Bankası'ndan borçlanırlarsa en fazla 3 ay vadeyle borçlanabiliyorlar ve yüzde 25.25 (daha önce yüzde 25.50 idi) faiz ödüyorlar. Merkez Bankası 0.25 puan indirimle, borç alma faizini yüzde 17.50'den yüzde 17.25'e ve borç verme faizini yüzde 22.50'den yüzde 22.25'e düşürdü. Yurtdışından ise yüzde 5-6 faizle döviz kredisi buluyorlar. Bankalarımızın yurtdışından 1-3 yıl vadeyle kullandıkları kredi toplamı 18.5 milyar dolar dolayında.Bankalarımız Merkez Bankası'na sadece kasalarındaki fazla paraları değerlendirmek için gidiyorlar. Kasalarında fazla para olduğunda Merkez Bankası'na gecelik olarak borç veriyorlar. Merkez Bankası, bankalar ne kadar para getirirse getirsin kabul ederek o paraya gecelik (eskiden yüzde 17.50 idi, şimdi 17.25 oldu) gecelik faiz ödüyor. Bankalarımızın her gece Merkez Bankası'na faize yatırdıkları para şimdilerde 4.4 milyar YTL dolayında. Bizde gecelik yüzde 17.50 faizin yıllık birikimli karşılığı yüzde 19.12 idi. Şimdi yüzde 17.25'e inen faizin yıllık birikimli karşılığı 18.82 olarak hesaplanıyor.Bankalar kasadaki parayı değerlendirirken yıllık 18.82 faize bakarak karar verecek. (Banka kasasındaki parayı daha yüksek bir faiz getirisi bulursa kredi veya bono olarak değerlendirecek. Yoksa Merkez Bankası'na gecelik faize yatıracak.) MB'den para almıyor, veriyorlar Son olarak da kısa bir durum değerlemesi yapalım: Merkez Bankası acaba faiz indirimi konusunda hükümetten, piyasalardan, özel sektörden gelen baskıya dayanamayarak sembolik bir indirim mi yaptı? Yoksa bu, yüksek faiz, ucuz döviz politikasından yavaş yavaş dönüleceğinin göstergesi mi? Bilemiyoruz.Bilinen "faiz aşağı-borsa yukarı" veya "faiz aşağı-döviz yukarı" ilişkisidir. Bu ilişkiye dayalı olarak 0.25 puan faiz indiriminin döviz fiyatını ne kadar yukarıya iteceğini, borsayı nasıl harekete geçireceğini izleyerek göreceğiz.Bankalar bu indirime dayalı olarak kredi faizlerini geri çekmeseler bile mevduata ödedikleri faizi düşürecek. Merkez Bankası'nın bu "sembolik" indirimle, daha ciddi bir faiz indiriminin ekonomide yaratacağı olumlu ve olumsuz etkileri izleme arayışında olması da mümkündür. guras@milliyet.com.tr Piyasa faizi de gerileyecek
