Bursa’da Tofaş-Fiat fabrikasının 3 vardiya çalışmaya başladığını, işçi çıkarmaya son verdiğini ve ihracat yaptığını daha önce yazdım. Bugün de Oyak-Renault’daki üretimin durumunu anlatacağım.
Bu iki fabrikanın faaliyeti Türk ekonomisinin durumunu anlamak için önemli göstergelerdir.
Bizim derdimiz ne? İç ve dış talep daraldı. Sanayide üretim geriledi. Kapasite kullanımı düştü. İşçi çıkarılıyor. Bizim beklentimiz ne? Eğer üretimde kıpırdama başlarsa, işçi çıkarmalar da durur. İhracat başlarsa, sanayi tekrar canlanmaya başlar. Bunlar da krizin dibe vurduğunun işareti sayılabilir.
- Oyak Renault üretim faaliyetine başladığı 1971 yılından bu yana motor, vites kutusu ve ön-arka takım üretimi de gerçekleştiriyor. Eskiden benzinli karbüratörlü motor üretirdi. 1999 yılından bu yana çok noktadan enjeksiyonlu, 16 supaplı benzinli motorlar üretiyor. Geçen yıl sonundan bu yana direkt enjeksiyon common rail dizel motoru üretimine başladı. Türkiye’de ilk dizel otomobil motoru üreten tesis durumunda. Otomobil üretiminde fabrikada kullanılan motorların yüzde 80’i Bursa’da üretiliyor.
Üretim canlandı
- Oyak-Renault sadece iç pazar için çalışmıyor. Yüzden fazla ülkeye bitmiş araç, yedek parça ve motor da ihraç ediyor.
- Şimdilerde Bursa’da 3 model ve 5 farklı kasa binek otomobili üretiliyor. Motor tipleri ve donanım farklılıkları nedeniyle, üretim hattından çıkan araçların farklılıkları yüzleri aşıyor.
- Üretimde yerli payı, aracın modeline göre yüzde 60 ile yüzde 80 arasında değişiyor.
- 2009 yılının ilk 3 ayında toplam otomobil üretimi 91 bin oldu. Oyak-Renault 46 bin otomobil üretti.
- 2009 yılının ilk 3 ayında toplam otomobil ihracatı 79 bin oldu. Oyak 40 bin otomobil ihraç etti.
- Bursa’da kurulu kapasite yıllık 360 bin otomobil üretimine imkân veriyor. Bunun anlamı, saat başı 60 araç üretimi. Her dakika montaj hattından 1 otomobilin çıkması gerekiyor.
- Halbuki şimdilerde kriz nedeniyle üretim azaldı. Ama gene de kötü değil. Saat başı 60 araç yerine 48.5 araç üretiliyor.
İşçi çıkarma durdu
- Kriz fabrikayı 2008 yılı sonunda etkilemeye başladı. Vardiya düşüşüne gidilmeden kısa duruşlarla üretim yavaşlatıldı. Sipariş iptalleri nedeniyle 47 gün üretim duruşu oldu.
- 2009 Mart ayında, geçici kontratla istihdam edilen 550 kişinin işine son verildi.
- İşsizlik Fonu’ndaki Kısa Çalışma Ödeneği’nden yararlanmak için yapılan başvuru sonucu 4.817 kişi 3 ay bu ödenek kapsamında ücret aldı.
- İçeride ÖTV teşvikiyle piyasa canlandı. Yerli piyasa için tesise 12.500 araç siparişi geldi. Dışarıda, özellikle AB ülkelerinde hurda ve çevre teşviki kampanyalarıyla talep uyandı. Dışarıdan nisan-haziran dönemi için 16.500 adetlik sipariş alındı. Bunun üzerine Oyak-Renault, günde 3 vardiya üretime başladı. İşçiler için Kısa Çalışma Ödeneği kullanımına son verildi.
Otomotiv sektörü krizden en fazla etkilenen sektörlerin başında geliyordu. Bu sektörden gelen iyi haberler, ekonomide küçülmenin artık sonuna gelindiğinin, yavaş yavaş canlanmanın başlayacağının işareti olarak kabul edilebilir.
