Üreticimiz satışın acısını fiyattan çıkarmayı beceriyor

İstanbul Sanayi Odası, dayanıklı tüketim malları ile yatırım mallarının aylık üretim ve satış rakamlarını derler, yayımlar. Bu rakamlar Türkiye genelindeki durumu yansıtmaz. Başlıca üreticilerin üretim ve satışı hakkında bilgi verir. Ama bu rakamlar her ay aynı firmalardan ve üretimde büyük payı olan firmalardan derlendiği için önem taşır. Bu rakamlardaki aylık veya yıllık değişim, ülkede üretim ve pazar yapısındaki değişimi ortaya koyar.
Bu sayfanın altında, 1999 yılında Ocak - Temmuz ayında dayanıklı tüketim malları ile yatırım mallarının satış rakamlarını bulacaksınız.
Tabloda satış rakamları adet olarak veriliyor. Sonra da, "adet olarak" (değer olarak değil) bir yıl önceye göre satıştaki değişim oranı gösteriliyor.
Örneğin, 1999 yılının ilk 7 ayında 3.3 milyon adet renkli televizyon satılmış. Satış rakamı geçen yıla göre yüzde 4 oranında geri. Geçen yıl aynı dönemde 3.2 milyon renkli televizyon satılmıştı. Çamaşır makinesi satışlarında yüzde 18 gerileme var. Bulaşık makinesi satışları yüzde 33 gerilemiş. Adet olarak geçen yıla göre yüzde 75 daha az kamyonet satılmış. Müzik seti satışları yüzde 98 oranında düşmüş. Tüpgaz ocağı satışlarında yüzde 20 gerileme var.
Tabloda daha geniş biçimde görüleceği gibi her ürün dalında satış rakamları geçen yılın altında.
Demek ki, iç pazarda geçen yıla göre önemli bir daralma var... Şimdi bu daralmanın parasal boyutuna bakalım.
İstanbul Sanayi Odası'na satış rakamlarını bildiren başlıca firmaların 1999 yılının ilk 7 aylık satışlarının geliri 1.034 trilyon lira. Geçen yıl (1998 yılında) ilk 7 ayda, aynı firmaların toplam satış geliri ise 789 trilyon lira idi. Bu iki rakamı birbiri ile mukayese edemeyiz. Çünkü fiyat artışları var. 1999 yılı Temmuz ayı sonu itibariyle toptan eşya fiyatlarında yıllık ortalama artış yüzde 53.9 oranında.
Bu ortalama fiyat artış oranını kullanarak geçen yılın satışlarını 1999 yılı fiyatlarına dönüştürür isek, 789 trilyon rakamı olur, 1.214 trilyon lira. Demek ki 1998 yılında aynı üreticiler 1999 fiyatları ile 1.214 trilyon liralık satış yapmış iken, 1999 yılının aynı döneminde satış rakamları 1.034 trilyon lira olarak gerçekleşmiş. Satış gelirlerinde sadece yüzde 14 dolayında bir eksilme görülüyor.
Bu rakamlar ilginç bir gerçeği ortaya koyuyor. Piyasanın daralmasına, miktar olarak satışların gerilemesine rağmen, üretici firmalar fiyatı düşürmüyor. Hatta ve hatta fiyatı artırarak satış gelirlerini aynı tutmaya çalışıyor. Satış gelirlerindeki eksilme, miktar olarak satışlardaki gerilemeden daha az. Bu da ekonomideki durgunluğa rağmen enflasyonun neden düşmediğini ortaya koyuyor.