Yabancılar 2000'de borsadan % 58 net kazanç bekliyor

Yabancı yatırım bankacıları 2000 yılında borsanın şahlanacağını, yüksele yüksele (ortalama endeks göstergesi) 2.8 cente yükselen İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'ndaki fiyatların 2000 yılı sonunda 4.4 cente yükseleceğini söylüyor.
Borsada fiyatlar "şişti" denildi. Şişkinlik inmeye başladı... Halbuki yabancılar "Bu şişkinlik değildir. Normaldir. Fiyatlar yıl sonuna kadar iki misline çıkacak" diyor.
Bunları söyleyen dünyanın önde gelen yatırım bankası Morgan Stanley Dean Witter'ın uzmanları. Bunları sadece söylemiyorlar. Türkiye raporuna yazıp, bütün dünyaya dağıtıyorlar.
Morgan Stanley Dean Witter, Goldan Saehks ile birlikte yatırım bankalarının en büyükleri olarak biliniyor.
Morgan Stanley Dean Witter'ın İstanbul Borsası'nın parlak geleceği ile ilgili tahmini, benzer örneklerden ve belli hesaplamalardan kaynaklanıyor.
Daha önce de bu sütunda, hisse senedi fiyatının oluşmasında fiyat/kazanç oranının ne olduğunu ve nasıl hesaplandığını anlatmıştım ama, konunun önemi nedeniyle tekrarlayacağım.
Bir şirketin piyasa fiyatı, bir tek hissesinin borsada alınıp satıldığı fiyat ile hisse sayısının çarpımı sonucu ortaya çıkar. Açık anlatımıyla tüm hisseleri borsadaki fiyattan satılsa o şirket kaç para toplar ise, o rakam şirketin piyasa fiyatını oluşturur.
Piyasa fiyatı, şirketin yıl içinde elde ettiği net kar rakamına bölününce de şirketin "fiyat/kazanç" oranı ortaya çıkar.
Eskiden genel bir inanış vardı. Bir şirketin "piyasa fiyatı" şirketin yıllık net kazancının 10 katı dolayında olurdu. Borsada hisse senetlerinin fiyatı artar, net kar rakamları aynı kalır ise, fiyat/kazanç oranı yükselir.
İşte bizde de bu oldu. Borsadaki fiyatlar arttıkça İstanbul Borsası'ndaki hisse senetlerinin fiyat/kazanç oranları 24'lere kadar yükseldi. Borsa endeksine göre ortalama fiyat 2.8 Amerikan centi karşılığı Türk Lirası'na ulaştı... Bunun üzerine bazı kişeler "Borsa tavan yaptı. Çok yükseldi. Düşme başlıyor" havasına girdi.
Morgan Stanley Dean Witter'ın raporunda deniliyor ki, İstanbul Borsası'nda fiyat/kazanç oranının 24'lere yükselmesi hiçbir şey değildir. Yıl sonuna kadar İstanbul Borsası'ndaki hisse senetlerinin fiyat/kazanç olanı 35'e çıkacak. İstanbul borsasındaki fiyat ortalaması 2.8 Amerikan centinden 2.4 Amerikan centine fırlayacak. İstanbul Borsası yıl sonuna kadar en az yüzde 58 net kazanç sağlayacak.
Morgan Stanley Dean Witter uzmanları bu hesabı şu varsayımlara ve deneyimlere dayandırıyor:
- Türkiye'ye benzer borsa şartlarına sahip Portekiz, Yunanistan ve Brezilya'da benzer şartlarda, bu tip gelişmeler görüldü. O ülkelerde 10'lar dolayındaki fiyat/kazanç oranı 20'lere çıkınca insanlar şaşırdı. Şüphelendi. Bir süre "borsa nefes aldı". Sonra tekrar tırmanış başladı. Fiyatlar fiyat/kazanç oranı 30 - 35 oluncaya kadar yükseldi. Türkiye'de de bunun olması beklenir.
- Türkiye'de piyasa yeni döviz fiyatına, yeni faiz oranlarına ve enflasyonun düşme eğilimine alışmaya çalışıyor. Piyasa bunlara alışınca, istikrar tedbirlerinin süreci konusunda inanç ortaya çıkınca, borsada talep patlayacak.
- Türkiye'de tasarruf için alternatif yatırım alanları yok. Hazine bonosu, repo, mevduat faizi cazibesini kaybetti. Döviz fiyatı artmıyor. Bu nedenle içerideki tasarruflar için borsa tek adres niteliğinde. Hükümet özel emeklilik ile ilgili düzenlemeyi yapar ise, özel emeklilik fonları da borsaya akacak. Morgan Stanley Dean Witter'ın bu raporu Türkler için hazırlanmamış dünya yatırımcılarına dönük bir rapor. Açık anlatımıyla dünya yatırımcılarına Türk borsasının cazibesini anlatıyor. Bu bakımdan bizim için önemi büyük.
Biz burada "yandık, öldük, bittik" diyerek ağlaşırken, başkaları "Türkiye'nin cazibesini" anlatıyor. Sevinilecek bir durum.



Yazara E-Posta: guras@milliyet.com.tr