Bağımsız Kosova mı?

NATO'nun Yugoslavya'ya karşı askeri müdahalesinden, sonunda bir bağımsız Kosova mı çıkacak?
Başkan Clinton'ın, Miloşeviç'e yaptığı son uyarı, satırlar arasında, böyle olası bir gelişmenin işaretini veriyor.
Başkan'ın Miloşeviç'in tutumunu değiştirmemesi halinde, "Kosova'nın statüsü konusunda uluslararası desteği kaybedeceği" şeklindeki sözlerinin anlamı şu: Böyle giderse, Kosova Yugoslavya'dan kopar ve - özerk değil - bağımsız bir ülke olur...
Son olayların yarattığı fırtına dindiğinde, Kosova'nın statüsünün değişmesi, Yugoslavya'nın siyasi coğrafyasının yeniden şekillenmesi pekala mümkündür. Bugün Washington'un veya Batı'nın niyeti bu olmasa dahi, gelişmeler böyle bir sonuca yol açabilir...
* * *
BAŞKAN Clinton'ın uyarısı birkaç gündür Batı merkezlerinde Kosova'nın geleceği konusunda cereyan eden tartışmaları izliyor.
Bu tartışmaların konusu, Kosova için en iyi çözümün ne olacağıdır.
Bu konuda iki şık var: Birincisi, Barış Planı'nın kabulü ve Kosova'nın özerk bir statüye kavuşmasıdır. Bu, Yugoslavya'nın şimdiki sınırlarını ve toprak bütünlüğünü korumuş olacaktır. İkinci şık ise, Kosova'nın ya tümü ile veya kısmen ("taksim" yolu ile) bağımsız olmasıdır. Bölgede cereyan eden insanlık faciasından sonra, bunu tek çıkar yol olarak görenler giderek artıyor.
Örneğin Zbigniew Brzezinski'ye göre, Belgrad artık, Kosova üzerindeki egemenlik hakkını, Miloşeviç de bölgedeki otoritesini kaybetmiş bulunuyor. Bundan sonra Kosova halkına "self - determinasyon" hakkını vermek gerek. Bu da bağımsızlık demektir...
* * *
BU görüşü Avrupa'da da savunan çok uzman var. İngiliz siyaset bilimcisi Jonathan Eyal'a göre, "Kosova'nın özerkliği fikri artık ölmüştür. Halen bağımsızlığa gidiliyor. Sırplar davayı kaybetti. Şimdi soru, bağımsızlığın ölçüsüdür. Yani Kosova'nın tamamının mı, yoksa bir bölümünün mü bağımsız olacağıdır"...
Kabul etmeli ki, NATO'nun Yugoslavya'ya karşı askeri harekatı zaten başından beri bağımsızlık isteyen Arnavut milliyetçilerini - ve UÇK militanlarını - yüreklendirmiştir. Şimdi bu görüş Kosova'daki Arnavutlar (ve göçe zorlananlar) arasında daha da yaygınlaşmıştır. Artık Miloşeviç barış planını kabul etse bile Arnavutların bağımsızlık dışındaki bir çözüme yanaşacakları kuşkuludur...
* * *
KOSOVA'nın bağımsızlığı Balkanlar'da - ve dünyada - ne ölçüde istikrara yardımcı olur?
"New York Times'ta Thomas Fiedman'ın belirttiği gibi, bu "ayrılıkçılığı savunanlara, örneğin Basklara ve Kürtlere yanlış mesajlar göndermiş olur... Kaldı ki, NATO'nun müdahalesinin hukuki ve stratejik hedefi de bu değil"...
Bu tartışmaların Türkiye için büyük önemi var. Ankara'nın Kosova konusunda Yugoslavya'nın toprak bütünlüğü çerçevesinde daha önce var olup sonradan kaldırılan özerklik statüsünü savunması boşuna değil. Türkiye'nin çıkarı aynı tutarlılığı ve duyarlılığı sürdürmektedir...



Yazara E-Posta: skohen@milliyet.com.tr