KIBRIS sorununda aylardan beri süren tıkanıklığın giderilmesi için, nihayet yeni bir fırsat çıkmış görünüyor. Bu kez "aracılı" veya dolaylı değil, doğrudan, "yüz yüze" bir Denktaş - Klerides görüşmesi söz konusu. Bunun önümüzdeki ay içerisinde Lefkoşa'da gerçekleşmesi bekleniyor.
Bu karar, KKTC liderinin bir inisiyatifinin sonucu. Denktaş geçenlerde Klerides'e bir mektup yazarak baş başa buluşmayı önermişti. Rum lideri buna olumsuz yanıt vermiş ve BM'nin başlattığı - fakat geçen yıl kasım ayında kesilen - aracılı görüşme sürecinin devam etmesini istemişti.
Buna rağmen Denktaş bir mektup daha yazarak, Klerides'in dikkatini Kıbrıs'la ilgili olumsuz gelişmelerin tehlikeleri üzerine çekti ve yüz yüze görüşme çağrısını yineledi.
Öyle anlaşılıyor ki, bu arada BM dahil, bazı ilgili çevreler, Genel Kurul toplantısı için New York'ta bulunan Klerides'e bu çağrıyı kabul etmesi için telkinde bulundu. Rum lideri bu kez Denktaş'a olumlu yanıt verdi, ama yüz yüze görüşmede bir BM temsilcisinin de hazır bulunmasını ve konuşulanları kaydetmesini istedi.
KKTC liderinin bunu kabul etmesi ile artık yüz yüze buluşma fikri gerçekleşme yoluna girmiş bulunuyor.
* * *
ASLINDA bu görüşme ile BM, "by - pass" edilmiyor veya dışlanmıyor. KKTC çevrelerine göre, eğer Denktaş ile Klerides arasındaki buluşmada, ciddi bir müzakere zemini oluşabilirse, gene "BM şemsiyesi" altındaki görüşmeler, bu kez hatta dolaylı değil, direkt olarak da devam edebilir.
Denktaş'ın aracılı görüşmelerden çekilmesinin nedeni, geçen kasımda Genel Sekreter Kofi Annan'ın Türk tarafınca kabul edilemeyecek unsurlar içeren "belge olmayan belge"yi masaya getirmiş olması idi. Kıbrıs Türk lideri bu şartla görüşmelere dönmemekte ısrar edince, mesele tamamen kilitlenmişti.
Şimdi Denktaş, Klerides ile buluşup daha serbest bir şekilde sorunun çeşitli yönlerini tartışabilecek. Ona göre, bu, iki tarafın tam olarak ne düşündüğünü, ne istediğini, hangi noktalarda mutabakat sağlanabileceğini daha iyi anlamalarını sağlayacak.
Aslında Kıbrıs konusunda yıllardır süregelen çözüm arama egzersizlerinde her türlü yöntem denenmiştir. Hatta denilebilir ki, denenmemiş yöntem kalmadı gibi. O halde "yüz yüze görüşme"den bir şey çıkabilir mi?
Dün bu konuyu İstanbul'da bulunan ABD'nin eski Kıbrıs koordinatörü Nelson Ledsky ile konuştuk. Onun fikrince, "aracılı" görüşmelerden sonuç alınmadığına göre, "yüz yüze görüşme" yöntemini denemekte elbet fayda var. Ancak anlaşmaya varmak için esas müzakerelerin yeniden BM'nin gözetiminde yapılması da zorunlu.
* * *
DENİLEBİLİR ki, Denktaş bu yöntemi "taktik" amaçlarla önermiştir. Nitekim bazı Rumlar bunu Türk tarafının bir manevrası olarak görüyor. Ama Klerides de, herhalde bu öneriyi benzer taktik amaçlarla kabul etmiştir.
Öyle de olsa, önemli olan, buluşmaya yol açan nedenler değil, buluşmanın vereceği sonuçtur. Her şeye rağmen bu buluşma, ortak bir zemin aramak için bir fırsat yaratıyor.
Ancak hiçbir sonuç alınamazsa ve iki lider birbirinden "kavgalı" ayrılırsa, iplerin tamamen kopacağı ve şekli veya adı ne olursa olsun, görüşme sürecinin bir daha yeniden başlamasının imkansızlaşacağı da açık.
Yani Denktaş - Klerides buluşmasının böyle bir riski de var. Bu nedenle uzlaşmak için, belki de sonuncu sayılabilecek olan bu fırsatı, iyi değerlendirmek lazım...
