KKTC Başkanı Rauf Denktaş bu hafta Kıbrıs sorununun çözümü için bir adım daha attı ve Rum lideri Glafkos Klerides’e yeni bir öneri paketi sundu.
Şimdilik gizli tutulan - fakat önümüzdeki pazartesi günü Denktaş’ın Meclis’te ana hatlarını açıklaması beklenen - bu yeni çözüm planı, 29 Nisan’da gene Türk tarafının sunduğu belgeyi, Klerides’in görüşmelerde dile getirdiği hassasiyet ve çekinceleri de dikkate alarak "iyileştirmiş" bulunuyor.
***
DENKTAŞ ve danışmanlarının bir aydan beri üzerinde çalıştıktan sonra ürettiği bu 20 sayfalık yeni belge, yargıdan yürütmeye, dış ilişkilerden mali düzene kadar, yeniden yapılanması planlanan devletin merkezi otoritesini güçlendiriyor. Diğer bir deyişle yeni öneri, Rumların merkezi yetkilerin geniş tutulması konusundaki isteklerine belirli ölçüde karşılık veriyor; bu bağlamda Türk tarafının esnekliğini ortaya koyuyor.
Bununla beraber, yeni belge Türk tarafının temel görüşü olan "ortaklık devleti" konseptini ve yeni Kıbrıs Cumhuriyeti’nin iki egemen ve eşit devlet tarafından oluşturulması esasını teyit ediyor.
Denktaş’ın sunduğu yeni belgenin bir özelliği de çok içerikli olması, yani devlet fonksiyonlarının tüm ayrıntılarına - hatta bu arada AB üyeliğinin egemenlik bağlamında getireceği yeni anlayışa - kadar inmesidir.
Bu arada, yeni öneride, Belçika, İsviçre ve Almanya’daki federal veya konfederal sistemlere değinilerek, bunların Türk tezini güçlendirecek örnekler olarak gösterilmesi, dikkati çekiyor.
***
TÜRK tarafının beklentisi, bundan sonraki müzakerelerin yeni önerinin esasları üzerinde sürdürülmesidir.
Denktaş bu umutla, belgenin bir kopyasını da, geçen hafta Paris’te görüştüğü BM Genel Sekreteri Kofi Annan’a da göndermiştir.
Dikkat edilirse, bu tür girişimler hep Türk tarafından geliyor. Buna karşılık Rum yönetimi, statükoyu (veya Kıbrıs’ın eski statüsünü) korumaya yönelik politikasını aynen koruyor. Anlaşılan, AB üyeliğini artık "cebinde" sayan Klerides, Türk tarafının görüşleri ile ortak bir noktada buluşmak için özel bir gayret sarf etmek gereğini duymuyor.
Nitekim dün Rum liderinin Denktaş ile yaptığı 54’üncü yüz yüze görüşmede yeni Türk önerisine olumsuz tepki göstermesi, bu kez de umutları sarstı.
***
BM Genel Sekreteri, 3 - 4 Ekim’de Denktaş ile Klerides’i New York’a davet etmiş bulunuyor. O zamana kadar bir ilerleme kaydedilmezse Kofi Annan, herhalde çözüm için BM’nin ağırlığını ortaya koyacaktır.
Türk tarafı, sorunun fazlaca enternasyonalize edilmesine daima karşı çıkmıştır. Çünkü bu, başka ülkelerin çıkarlarını da işin içine çeker. Ne var ki, BM’nin bu kez daha aktif bir rol oynaması, AB’nin Kıbrıs sorununu sahiplenmek ve ona kendi hesaplarına göre bir yön vermek çabalarına bir set çekebilir.
Denktaş’a yakın bir yetkilinin deyişi ile, "meseleye BM’nin müdahale etmesi, ideal bir çözüm şekli değildir ama, herhalde AB’nin baskılarından daha iyidir"...
