Yorum Gerçekten ilginç benzerlikler var.Önce, AKP'den başlayalım. Türkiye'de olduğu gibi, Fas'ta da öne çıkan partinin adı aynı: Adalet ve Kalkınma Partisi. Amblemi de benzer: Bizdeki AKP'nin logosu, ampul; Fas'ınki ise gaz lambası...Bu kadar benzerlik karşısında insan "Kim kimi kopya etti?" diye sormaktan kendini alamıyor.Fas'taki AKP'nin Genel Sekreteri Saadettin Osmani'nin, "Zaman" gazetesi muhabiri Ali İhsan Aydın'a verdiği demece bakılırsa, bu ismi ve logoyu Türk tarafı onlardan almış. "Biz ismimizi 1993 yılında değiştirdik. Amblemimizi de 1997'de yapmıştık" diyor Osmani...İsmi ve logoyu kimin kimden aldığı bir yana, önemli olan, iki partinin birbirine epey benzeyen görüşlere sahip olmasıdır.Fas AKP'sinin liderleri, partinin şeriatı veya halifeliği getirmek gibi bir amaçları olmadığını söylüyorlar ve kendilerini "Müslüman Demokratlar" olarak nitelendiriyorlar. Partinin programı daha çok ekonomik ve sosyal sorunların çözümüne yer veriyor. Nitekim seçim kampanyasında da partinin yöneticileri din konusunu gündeme getirmediler.Fas AKP'si, dinci radikalizme ve terörizme karşı çıkıyor. Parti, Batı ve ABD ile ilişkilere de önem veriyor. Bu bakımdan Batılı yorumcular, Fas AKP'sine de "ılımlı İslam"ın bir temsilcisi olarak bakıyorlar... Benzerlikler çok. Ama önemli farklar da var... Türkiye'deki seçimlerin ardından Fas'ın da sandık başına gitmesi, bazı ortak özellikler nedeniyle, bütün dünyanın dikkatlerini çekti. Dış basın günlerden beri, iki ülkeyi örnek alarak alıp mukayeseler yapıyor. Şimdi gelelim farklara.Bu bağlamda mukayeseyi iki partiden çok, iki ülke arasında yapmak gerek.Türkiye 60 yıldan beri çok partili sistemi yürüten, laik ve demokratik bir anayasası bulunan bir ülke. Fas ise bir monarşi. Gerçi demokratikleşme yolunda -özellikle genç Kral 6. Muhammed'in tahta geçtiği 1999'dan beri- ileri adımlar atıyor. Ama siyasi sistem, gene de kralın otoritesine bağlı. Kral bakanları, tüm üst düzey yöneticileri tayin eder veya azleder.Fas'taki nispi seçim sistemi, hiçbir partinin tek başına iktidar olmasına müsait değil. Tahminler tutup AKP birinci parti bile çıksa, çok partili bir koalisyonun kurulması kaçınılmaz.Bu durumda Kral 6. Muhammed AKP'yi koalisyona dahil eder mi, dışlar mı? İşte, Fas'taki demokrasi deneyiminin büyük sınavı bu.Şimdiye kadar ekonomik ve sosyal reformlar alanında önemli adımlar atan genç Kral'ın bu kez siyasal değişim ve gerçek bir demokratik rejimin yerleşmesi için de cesur bir açılım yapacağı ümit ediliyor. Eski sistem Önümüzdeki günlerde dünyanın gözü Fas üzerine odaklanacak. Tıpkı son haftalarda Türkiye'ye çevrildiği gibi...Fas'taki AKP'nin seçimlerden galip çıkması halinde, bir yandan bu başarının nedenleri üzerinde durulacak, diğer yandan da böyle bir ülkede, ılımlı ve pragmatik de olsa, İslami kökenli bir partinin iktidara gelmek (veya en azından iktidarı paylaşmak) şansına sahip olup olmadığı dikkatle izlenecek.Bu, sadece Batı için değil, Arap ve İslam dünyası için de son dönemde çok tartışılan "İslam ile demokrasinin ne kadar bağdaştığı" konusunda yeni bir test olacaktır.Daha şimdiden birçok Arap (ve özellikle Kuzey Afrikalı) yorumcu, Türkiye'nin son deneyimlerini kendi ülkeleri için canlı bir örnek olarak alıyor.Bakalım bazı özelliklerdeki benzerlikler, siyasette de benzer sonuçlar verecek mi?.. skohen@milliyet.com.tr Yeni sınav
