Sabancı ve Işık üniversiteleri ile Açık Toplum Enstitüsü'nün Türkiye'de düzenlediği araştırmanın AB ile ilgili bölümü, kamuoyunda AB desteğinin bir hayli gerilediğini ortaya koyuyor.Merkezi ABD'de bulunan "Pew" adlı kurumun "küresel tavırlar projesi" adı altında Türkiye dahil, 15 ülkede yaptığı kapsamlı anketin sonuçlarına göre de, Türk halkı ABD'ye ve Bush yönetiminin politikalarına karşıtlık alanında en ön safta yer alıyor.Her iki araştırmadaki bulgular, bundan önce yapılan benzer anketlerle kıyaslandığında, Türk toplumunun genelde Batı'nın politikalarından giderek uzaklaşmakta olduğu açıkça görülüyor. BİRİ Türkiye'de, diğeri dünyanın dört kıtasında yapılan iki kamuoyu araştırması, Türk halkının giderek ABD'den ve AB'den soğumakta olduğunu, güncel uluslararası sorunlar karşısında da bölge ülkelerinin yanında bir tavır aldığını gösteriyor. Pew'nun araştırmasının önemli bir bölümü, ABD karşısındaki "küresel tavırlar"la ilgili. Bu bağlamda Türk kamuoyunun tavrı bir hayli olumsuz. Örneğin Türkiye'de toplumun ancak yüzde 12'si ABD'nin lehinde görünüyor. Bu oran 2000'de yüzde 52, 2003'te yüzde 30, geçen yıl da yüzde 23 idi. Türkiye bu yılki rakamla küresel sıralamanın en dibinde görülüyor. Mısır ve Ürdün gibi diğer bölge ülkelerinde veya Endonezya ve Pakistan gibi Müslüman toplumlarda bile, bu oran daha yüksek (yüzde 20-30'larda).Bu anketten Türkiye'nin Bush yönetimine en az güvenen ülke olduğu sonucu çıkıyor: Güvenenlerin oranı sadece 3. Bu rakam genelde Avrupa ve Asya'da da düşük ama, oralarda oranlar iki haneli...Türkler ABD'nin terörle mücadelesine de soğuk bakıyorlar. Buna destek yüzde 14'ten ibaret. Bu da diğer ülkelerin çok altında...Bütün bu veriler, Türk kamuoyunda ABD'ye karşı artan güvensizliği ve de yaygınlaşan Amerikan karşıtlığını gözlerin önüne seriyor. Bu trendde Irak savaşının en önemli belirleyici unsur olduğu, Bush yönetiminin gerek bölgeyle ilgili politikasının, gerekse ABD'nin Kuzey Irak ve PKK konusundaki tutumunun Türk halkının Amerika'dan soğumasına yol açtığı bir gerçek...Pew'nun anketinden çıkan diğer ilginç bir sonuç da, Türkiye'nin İran, Irak, Hamas gibi meselelerle ilgili tutumunun ABD'nin -ve bazı hallerde Batı'nın- politikalarından ayrılmasıdır. Örneğin Türkler "dünya barışına tehlike" olarak en çok -yüzde 60 nispetinde- "Irak'taki ABD askeri varlığını" görüyorlar. "İran tehlikesi" konusunda bu oran sadece yüzde 16... Bu tavır, Türkiye'yi Mısır, Ürdün ve diğer bölge ülkelerinin çizgisine getiriyor. Rekor düşüş! Türkiye'de "Sosyal Tercihler" adı altında yapılan araştırmanın AB ile ilgili kısmı, Türk halkının Birliğe desteğinde ciddi bir erozyona işaret ediyor. Oran şimdi yüzde 57 civarında. Oysa AKP iktidarının başında yüzde 74'e kadar çıkmıştı.Bu trendin de nedenlerini anlamak zor değil. Gerçekten Türk halkı son zamanlarda AB'nin tavırlarından (çifte standart uygulamalarından Kıbrıs'la ilgili olumsuz davranışlarına kadar) bıkmış, düş kırıklığına uğramıştır.Araştırmayı düzenleyenlerden Işık Üniversitesi Rektörü Prof. Ersin Kalaycıoğlu'nun deyişiyle, bu anket AB konusunda "karamsar olduğumuz bir dönemde yapıldı. Gelişmelere göre bu oran değişebilir, yükselebilir veya düşebilir"...Şu sırada AB ile ilgili trendde görülen düşüşün, halkın demokrasiye ve özgürlüklere olan güven ve inancında bir gerilemeyi ve "sağcı" eğilimleri beraberinde getirmesi de düşündürücüdür. skohen@milliyet.com.tr Çıkar da, iner de...
