BİR devletin kendi askerini bir başka ülkeye gönderip göndermeme konusunda kararını vermeden önce "oranın halkı buna nasıl tepki gösterir" ve "komşu ülkeler ve başkaları buna ne der" gibi sorular üzerinde bir araştırma yaptığı, herhalde hiç görülmemiştir.
Türkiye bu bağlamda bir "ilk"i gerçekleştiriyor. Ankara Irak'a asker gönderme yönünde kesin kararını almadan önce, bir yandan Irak halkının nabzını yoklamaya, diğer yandan da bölge ülkeleri ve diğer dostları ile temas kurmaya çalışıyor.
Aslında böyle bir araştırma yapılması çok sağlıklı. Ankara son analizde asker göndermeye karar verecekse dahi, hiç olmazsa gerek Irak'ta gerekse uluslararası platformda karşılaşabileceği sorunları önceden saptamış olacak ve ona göre bir hareket tarzı da belirleyip riskleri asgariye düşürebilecek.
***
KISACA "Irak halkı nasıl tepki gösterir" şeklinde ifade edebileceğimiz esas soru üzerinde çalışmalar hemen başlıyor. Önümüzdeki günlerde bir yandan Türkiye'den bunu araştıracak heyetler Irak'a gidecek, diğer yandan da Irak'tan bazı aşiret temsilcileri Ankara'ya gelecek.
Bu temas ve sondajların ne sonuç vereceğini göreceğiz. Ancak Ankara'daki bir uzmanın kanısınca, "Iraklılar Türk askerinin gelmesine karşı bir tavır almayacaklar, yani ona Amerikan askeri gibi işgalci olarak bakmayacaklar. Hele Türkiye, Irak'a asker göndermesinin barış ve güvenliği sağlamanın yanı sıra, halkın birtakım ihtiyaçlarını karşılamayı, yani "insani yardım" sağlamayı amaçladığını iyi izah ederse, bir sorun çıkmayacak ve hatta Mehmetçik sempati de görecek."
Ancak, gene aynı uzmanın belirttiği gibi, şu sırada Irak'taki karmaşa içinde, "çeşitli nedenlerle silaha sarılan bazı unsurların Türk askerini de hedef alması olasılığı vardır. Ama bu münferit bir olaydan ibaret olur."
Ankara böyle bir olasılığa karşı da şimdiden bazı çalışmalar yapıyor. Örneğin Irak'ta şiddet eylemlerine girişen bu tür "unsurlar"a karşı, Suriye, Suudi Arabistan gibi "ilgili" ülkelerin istihbarat ve güvenlik birimleri ile işbirliği kurmaya bakıyor...
***
PEKİ, Türkiye'nin Irak'a asker göndermesine Arap ülkeleri ve daha geniş çerçevede İslam dünyası ne der?
Arap Birliği, Kahire'de yaptığı son toplantıda, hiçbir Arap ülkesinin Irak'a asker göndermemesine karar verdi. Bu onların tutumu. Ama Arap olmayan diğer Müslüman ülkelerden Irak'a asker gönderme kararını şimdiden veren (Azerbaycan ve Kazakistan gibi) ülkeler var.
Kahire'deki bir diplomat, telefonla görüşmemizde, Türkiye'nin Irak'a asker göndermesi konusunda Arap resmi çevrelerinde ve de basınında herhangi bir fikir yürütülmediğini söyledi ve şöyle devam etti: "Eğer Türkiye asker gönderecekse, bazı çevreler buna soğuk bakabilir, ama resmi düzeyde herhalde ilişkilere yansıyacak bir olumsuzluk da olmaz..."
***
NİHAYET, gelelim böyle bir kararın AB'de nasıl karşılanacağı sorusuna...
Önce şunu hatırlamak gerek: AB'nin Irak'a asker gönderme konusunda belirli bir politikası yok. Başta İngiltere olmak üzere İspanya, Hollanda ve üyeliğe yeni kabul edilen Polonya'dan Bulgaristan'a kadar pek çok ülke, Irak'a asker yolluyor. Buna karşılık Fransa ve Almanya buna karşı tavır alıyor.
Türkiye asker göndermeye karar verirse, bölünmüş AB'nin olumsuz bir tepki göstermesi beklenmiyor. Ama, AB'yi yakından izleyen bir analistin dediği gibi, "Fransa ve Almanya gibi ülkelerde özellikle basından bazı eleştirel sesler gelebilir, Türkiye'nin sonuçta ABD'nin yörüngesinde hareket ettiği öne sürülebilir."
Ancak tabii bu da Türkiye'nin AB ile ilişkilerini etkileyecek boyutta bir olay olarak görülmüyor. Kaldı ki, Ankara asker göndermeme kararını verirse, AB'nin bunu Türkiye'ye hemen kapılarını açmak için yeterli bir neden sayması da beklememek lazım...
