Sasalı İzmir'in yeni gözdesi olacak tabii sivrisineklerden kurtulursa

Çok değil, birkaç yıl içinde Sasalı'nın da İzmir'in yeni yıldızı olacağını söylemeliyim.Şimdiden bunu keşfedip yaz, kış Sasalı'da oturmaya başlayanların sayısı giderek artıyor.Çevre Yolu Sasalı'ya kadar uzatılıyor; Büyükşehir Belediyesi Hayvanat Bahçesi'ni buraya taşıyama karar verdi.İnciraltı'na yapılan Kent Ormanı'nın ikincisi Sasalı'ya yapılacak.Kısacası çok yakında bambaşka bir Sasalı karşınıza çıkacak.Sasalı'nın tek bir problemi var. O da sivrisinek...O bölgede oturanlar anlatıyorlar.Gün içinde olmayan, görülmeyen sinekler 19.00 civarlarında çıkıyorlar ve saat 20.30'da kadar Sasalı'yı istila ediyorlar.Sivrisinek sadece Sasalı'da mı var?İzmir'in tamamında var; birkaç yıl öncesine kadar Mavişehir'de gece uykudan kalkanların sayısı hiç de az değildi.Örneğin bu sene Urla'da, Çeşme'de birçok kişi sivrisinekten şikayet ediyor.Büyükşehirin mücadele ettiğini biliyorum.Herkes bilmeli ki; dünyanın gelişmiş birçok ülkesinde de sivrisinek sorunu var.Kanada'ya gidenler bilir.Öylesine çoktur ki...Bazıları rozet gibi "sivrisinek kovar" aletleri yakalarına takarak dolaşırlar.Evlerin girişlerinde, bizde de giderek görülen "sinek kovar"lar yerleştirilir.İki haftadır, sevgili Ülgen Zeki Ok'un yazılarına paralel bir şeyler karalıyorum.Ok, "Sivrisineklerle nasıl mücadele edilmez?" sorusunun yanıtlarını arıyor.Ve önerilerde bulunuyor.Dilerim; büyükşehir kadroları bu değerli bilim adamlarından yararlanmayı bilir.Sasalı gibi İnciraltı gibi kentin nefes aldığı alanlara çok daha iyi bakmamız gerekiyor.Kaldı ki; Sasalı'daki Kuş Cenneti hep söylediğim gibi gerçek değerini bulabilmiş bir yer olamamıştır. İzmir, her geçen gün büyüyor. Büyümenin sadece Yarımada olarak adlandırılan Urla, Seferihisar bölgesinde olduğunu zannetmeyin. Bu sorunun yanıtı basit. Şu anda mücadele edildiği gibi edilmez, yani sadece yazın belli aylarında ve sadece uçkun da denen erişkin sivrisineklere yönelik sisleme yöntemi ile mücadele edilmez, daha doğrusu edilemez.Şimdi zor olan soruyu yanıtlamaya çalışalım. Sivrisineklerle nasıl mücadele edilir? Sivrisineklerle etkin mücadele için önce bölgedeki üreme yerleri tespit edilmeli, larvalar ile uçkunların hangi böcek öldürücülerine, yani insektisitlere, duyarlı veya dirençli oldukları ve hangi mücadele yöntemlerinin kullanılabileceği belirlenmelidir.Geçmişte, sivrisineklerle mücadele etmenin yolu bataklığı kurutmak, yani üreyebilecekleri su kaynağını yok etmek olarak düşünülürdü. Ancak bu eylemin doğanın ekolojik dengesini bozarak birçok canlı türünü olumsuz etkilediği görülünce terk edildi. Bugün için en etkili mücadele yöntemleri sivrisineğin larva evresine yönelik olanlar. Bu yöntemlerden ilki sivrisineklerin yumurta bıraktıkları ve hiç kurumayan durgun su kaynaklarına gambusia cinsi balık bırakmak. Kolay üreyen, farklı ısılara uyum sağlayan ve sivrisinek larvalarıyla beslenen bu balıkların tek dezavantajı kültür balıklarının yumurtalarını da yemeleri. Larvalara yönelik diğer bir yöntem de sivrisineklerin ürediği su kaynaklarına belli aralarla larvasit denen bazı ilaçların uygulanması. Hava yoluyla uygulanan ilaçlara oranla çok daha az ilacın yerel olarak uygulanması nedeniyle bu yöntemin çevreye zararı sınırlı olmasına karşın, etkinliği çok daha yüksek.***Gelelim şu anda Türkiye'de en yoğun olarak ve sıklıkla tek başına kullanılan uçkunlara yönelik sisleme yöntemine. Gelişmiş ülkelerde neredeyse hiç kullanılmayan bu yönteminin verdiği zararlar, sağladığı yararlardan çok daha fazla. Sonuçta hepsi birer zehir olan bu ilaçlar sadece sivrisineklere değil arı, yarasa, kuş gibi çok sayıda canlıya zarar vererek ekolojik dengeyi bozmakta. Ev ve işyerlerinde ilaçlama yapan şirketlerin iddia ettikleri gibi "insan sağlığına tamamen zararsız" bir insektisit bulunmadığı, ayrıca bazılarının insana çok zararlı olduğu veya doğadan uzun süre yok olmadığı bilinmelidir. Bu zehirlerin herhangi bir denetim, kısıtlama veya hukuki düzenleme olmaksızın uygulanabilmesi tüyler ürpertici. Üzerinde hiç durulmayan önemli bir konu da sisleme sonucu düşük dozda insektisite maruz kalan sivrisineklerde gelişecek insektisit direnci; yani bugün yeterli olan öldürücü dozun yarın yetersiz kalması.***Sivrisinekle mücadelenin etkin olabilmesi için sadece yaz aylarında değil yıl boyunca uygulanması; kış aylarında erişkinlerin barınabilecekleri yerlerin belirlenerek ilaçlanması ve larvasit uygulamalarına ilkbaharda başlanması gerektiği unutulmamalı.Belediyelere önerim bu işin gerek teorisini, gerek pratiğini bilen biyologlara, özellikle de eski sıtma savaşçılara danışmaları...(Prof. Dr. Ülgen Zeki Ok'un kaleminden, okulgen@superonline.com) dsipahi@milliyet.com.tr Sivrisineklerle nasıl mücadele edilmez?