Kan değişimi şart

El Mukataa sakin.Kadın erkek, genç ihtiyar, çoluk çocuk, ağır ağır yaklaşıyorlar. Kimi duasını okuyor. Kimi asker selamıyla hazırola geçiyor. Kimi de önce çiçeklerin arasındaki Kuranı eline alıp öpüyor, alnına koyuyor, sonra bir süre dalıp gidiyor.Cin gibi çocuklar, cıvıl cıvıl.Şuruk, beş yaşında bir kız çocuğu, Muhammed altı yaşında. Yakınlardaki Silvap köyünün yuvasından hepsi. Sırtlarında üniformaları, tertemiz bir örnek giyinmişler. Öğretmenleri türbanlı, uzun mantolu. Çocuklarla benim aramda İngilizce çevirmenlik yapan birine teşekkür için elimi uzatıyorum, sıkmak için, havada kalıyor. Minicik eller havada, zafer işareti yapıyor. Sabah vakti Filistinlilerin babasını, Yaser Arafatı ziyarete gelmişler. Bir hafta öncesinin "Kanla, ruhla kucaklıyoruz seni, ya Abu Ammar!" haykırışları yerini huşu içinde bir saygıya bırakmış. Çocuklarda Filistin bayrakları ve çiçekler. Sıraya giriliyor, Arafatın kabrine doğru yürüyüşe geçiliyor. Eller havada, zafer işaretleriyle adım adım yaklaşıyorlar Arafata...Kabrin iki yanına birer tane zeytin ağacı fidanı dikilmiş, barışın simgesi olarak. Anımsıyorum. Bir buçuk yıl önce Arafat, şimdi yattığı yerin hemen arkasındaki karargâhında, avuç içi kadar odasında bir gece vakti bana en çok barışı özlediğini söylemişti.Göremeden gitti.Şimdi bütün dünya merak ediyor:Barış gelecek mi bu acılı topraklara? Arafatın özlemi, ölümünden sonra olsun giderilebilecek mi? Arafat sonrası dönem, barış için yeni bir fırsat penceresi açıyor mu kutsal topraklarda?İki gündür bunları konuşuyorum.Barışçı geçiş döneminin öncelikli koşullarından biri hiç kuşkusuz Filistin hareketiyle ilgili. Arafat sonrasına geçiş eğer barış içinde ve akıllıca atlatılırsa, son derece kritik bir eşik geçilmiş olacak.Bu bir ilk adım.Bunun için de 9 Ocaktaki başkanlık seçimi konusunda, Filistin hareketinin ana gövdesini oluşturan El Fetihin fazla bölünmemesi, Filistin Kurtuluş Örgütünün çok fazla yara almaması gerekiyor.Bu ne demek?Filistin hareketinin fazla bölünmeden tek bir başkan adayı üzerinde uzlaşıp sandığa öyle gitmesi ve sokağın da desteğine sahip, meşruiyetinden kuşku duyulmayacak bir halef seçmesi Arafata... Barışı göremeden gitti Var mı böyle bir aday:Şimdi bir isim öne çıkıyor:Mahmut Abbas.Namı diğer Abu Mazen... 69 yaşında. Eski başbakan. Silahlı mücadeleyi artık benimsemiyor. Arafatın en eski silah ve dava arkadaşlarından. El Fetihin kurucuları arasında yer alıyor. Arafatın ölümüyle birlikte FKÖnün başına geçti. Bugün için El Fetihe fiilen hâkim durumda.Ama kitle desteği yok.Buna rağmen El Fetihin tek adayı olarak sahneye çıkması ve 9 Ocakta başkan seçilmesi yakın ihtimal. Peki ama kitle desteği olmadan nasıl seçilebilir Mahmut Abbas?Bu sorunun karşılığını Ramallahta bir siyaset bilimciyle, New Yorkta Colombia Üniversitesinde okumuş Filistinli bir profesörle konuştum. Gazze doğumlu Halil Şikaki, 51 yaşında. (*) Kuruluşundan beri dört yıldır Filistin Araştırmaları ve Politika Merkezinin yöneticiliğini yapıyor. Öne çıkan isim Abbas Özetle dedi ki:"El Fetihin içinde bir yaşlılar, bir de gençler var. Ya da eski tüfekler ile Jön Türkler... Kitle ya da taban daha çok gençlerin elinde. Eski tüfeklerin fazla bir popülaritesi yok. Geçen yıllar onları çok yıprattı. Mahmut Abbasın gençleri kucaklaması lazım, eğer seçilmek istiyorsa...""Nedir bunun koşulları?""Gençler, yani İntifadadan gelen 40 yaş kuşağı artık daha fazla yönetim sorumluluğu almak, katılmak istiyor. El Fetihin yapacağı iç seçimlerle gençlere yer açması şart. Bunun gibi Bakanlar Kurulunda, hükümet işlerinde daha çok katılım istiyor gençler. Bir de Mervan Bergutinin hapisten çıkarılması..."Bu arada şunu belirtmek lazım:El Fetihin gençleri tek çizgi halinde değil. Gazzede eski Güvenlik şefi Muhammed Dahlan gibi Arafat karşıtları olduğu gibi, yine Gazzede güvenlikten sorumlu Ahmet Hallas gibi Arafat yanlıları ya da şimdi Şehit Yaser Arafat Tugayları adını alan El Aksa Şehitleri Tugaylarının çok sert çizgisini temsil edenler de var.Hem geçiş döneminde hem sonrasında bütün bu dengeleri koruyup kollamak ne kadar mümkün bilemiyorum. Biraz ayrıntıya inip konuşmaya başlayınca bile insanın kafası karışıveriyor. Genç kanat parça parça Mervan Berguti, İkinci İntifadanın lideri. Kamuoyu yoklamalarına göre Filistinliler arasında bir numara, en popüler, en sevilen genç lider. İsrail hapishanelerine gire çıka İngilizce ve İbranice öğrenmiş. İyi konuştuğu, iyi bildiği söyleniyor. Bir ara barış hareketinin de içinde yer almış. Yahudileri çok iyi anlayan bir Filistinli olarak anılıyor.Halen hapiste Berguti.İsrail mahkemelerinde terörden yargılanmış, beş kez ömür boyu hapse mahkûm edilmiş. Ama İsrail tarafından tutsak değiş tokuşu ya da afla serbest bırakılabilir. Bunun için Bush yönetiminin de devreye girebileceği, hatta Mahmut Abbasın bu konuyu iki günlüğüne bölgede olan ABD Dışişleri Bakanı Powella açabileceği konuşuluyor. En popüleri Berguti Prof. Halil Şikakinin şöyle bir iyi senaryosu var: Mahmut Abbasın 9 Ocakta Başkan seçildiği... Genel seçimlerle Başbakanlık koltuğuna Mervan Bergutinin oturduğu... Gençlere hükümette ve El Fetihte daha çok yer açılarak bir kan değişiminin sağlandığı... Böyle bir senaryonun gerçekleşmesiyle Arafat sonrasında şekillenecek böyle bir Filistin yönetimiyle barış yolunun daha kolay açılabileceğini belirtiyor Dr. Şikaki...Geçiş döneminin bir başka çok kritik konusu daha var tabii:Hamas, İslami Cihat...İsraile karşı daha çok intihar terörizmi dahil şiddet ve terörü siyaset aracı olarak kullanan radikal İslamcılar, Arafat sonrası oyuna ne kadar ve nasıl dahil edilecekler?Halil Şikakinin değerlendirmesi:"Hamasın başkanlık seçimine aday göstermesi beklenmiyor. Onlar muhalefette kalıp güçlenmekten yanalar. Hamas için, İslamcılar için önemli olan parlamento ve yerel yönetim seçimleri. Burada güçlerini göstermek istiyorlar. Bunun için de Mahmut Abbasın onlara 2005 için seçim tarihi sözü vermesi çok önemli. Böylece kendilerini dışlanmış hissetmezler ve bir çatlak yaratmazlar. Şu sıralar El Fetihle Hamas arasında seçimle ilgili olarak bir uzlaşma sağlandığı söyleniyor kulislerde..." Bu iyi senaryo Bu arada Filistin Araştırmalar ve Politika Merkezi Başkanı Prof. Şikakiden bir felaket senaryosu yazmasını istedim.İnanmıyor ama şöyle özetledi:"Mahmut Abbasın Jön Türklerle uzlaşamaması... El Fetihin birden çok adayla trajik bir bölünmeye uğraması... Seçim tarihi alamayan Hamasın, İslamcıların kendilerini dışlanmış hissetmeleri... Militanların, Yaser Arafatın kırmızı çizgilerinin Mahmut Abbas tarafından çiğnenmeye başladığına inanmaları..." Ama Prof. Şikaki, bugün için böyle bir felaket senaryosuna ihtimal vermiyor.Benim ilk izlenimlerim de öyle.Filistin hareketi barışçı bir geçiş dönemine adım atıyor. Mahmut Abbasın halef olarak Arafatın yerini alması, bunun için El Fetih içinde bir uzlaşmaya varılması, eski tüfeklerle Jön Türkler arasında anlaşma köprülerinin kurulması yakın ihtimal gözüküyor.Yarınki yazı Gazzeden...———————————————-(*) Halil Şikakinin bu yakınlarda iki uzun yazısı çıktı Filistinle ilgili. Biri, "The Future of Palestine" başlığıyla Foreign Affairs dergisinin November / December 2004 sayısında; ikincisi, Arafatın ölümü sonrasında The Wall Street Journal gazetesinin 12 - 14 Kasım 04 sayısında.——————————————— Bu da felaket senaryosu