Güngör Uras

Prof. Dr. Mete Tapan başkanlığındaki "Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu"muz, AKM'yi "kültür varlığı" listesinden çıkararak yıkımına "icazet" verdi.Geçen hafta, bu sütunda "Önce yenisini, daha iyisini yapalım da sonra AKM'yi yıkıp yıkmamayı tartışalım" şeklinde bir yazım yayımlandı.'Hemen yıkalım' yanlısı okuyucularımdan çok sayıda mesaj geldi. Kültür Varlıkları Koruma Kurulu Başkanı'mız Prof. Dr. Mete Tapan, "Öyapının mimarlık tarihi içinde önemli bir yeri olmadığını belirtebilirim. Atatürk'e ve Cumhuriyet ilkelerine en az sizin kadar bağlı olduğumuzu bildiririm" diye yazmış. Kültür Bakanı'mız, "eskidi " diyerek, henüz otuz yaşında olan Atatürk Kültür Merkezi'ni (AKM) yıkmaya kararlı. 52 bin metrekare kapalı alanı olan bina yıkılacak. Yerine 50 bin metrekare kapalı alanı olan (aynı büyüklükte) bir bina yapılacak. Ne var ki, "AKM'nin mimarlık tarihi içinde önemli yeri yoktur" diyen Prof. Dr. Mete Tapan'ın, Prof. Dr. Metin Sözen ile yazdıkları "Cumhuriyet'in 50'nci yılında Türk Mimarisi" (İş Bankası Kültür Yayınları, 1973) isimli kitabın 373, 374 ve 375'inci sayfalarında, "Cumhuriyet'in 50 yılında yapılmış en başarılı mimari yapıtlardan biri olarak AKM'nin resimleri yer

Ülke genelinde konut satışlarında yıllık gerileme yüzde 6.24 oranında. Batı yakasında konut satışları yüzde 30, Washington gibi büyük şehirlerde yüzde 20 dolayında azaldı.Konut fiyatlarındaki "balon"a kanarak ve fiyatların devamlı artacağı yanılgısına düşerek faiz oranlarını dikkate almadan "yatırım aracı" yaklaşımıyla konut satın alanlar şimdilerde güç durumda.Bu bilgileri The New York Times gazetesinde 16 Şubat tarihinde yayımlanan, Vikas Bajaj'ın araştırmasından aktarıyorumİpotekli konut kredilerinin (mortgage) ödemelerindeki gecikmeler bankaları güç duruma düşürüyor. Çünkü ABD'de bazı bankaların ve kredi müesseselerinin fonlarının tamamına yakını ipotekli kredi sistemine yönlendirilmiş durumda. ABD'de konut fiyatları ülke genelinde yüzde 2.7 geriledi. (Ortalama konut fiyatı 219.300 dolar oldu). Ülkenin batı yakasında (Florida, Sarasota, Palm Bay gibi bölgelerde) konut fiyatlarındaki gerileme yüzde 18 dolayında. ABD'de mortgage (ipotekli konut kredisi) pazarının büyüklüğü 10 trilyon dolar dolayında.İki tür ipotekli kredi var: 10-20-30 Yıl vadeli, sabit faizli veya değişken faizli ipotekli konut kredisi. Sabit faizli kredi alanlar, vade boyunca aynı faizi ödüyor. Bunlar için tek

Konut piyasası faizin düşük olduğu dönemlerde canlanır. Bunu yakın tarihte yaşadık. Mevduat faizleri, repo geliri düşünce, döviz fiyatı aşağıya inmeye başlayınca ve de bankalar yüzde 1 dolayında aylık faizle konut kredisi verince konut piyasası hareketlendi. Aylık konut kredisi faizleri yüzde 1.5 dolayına çıkınca piyasa yavaşladı."Mortgage yasası" söylentileriyle halk yanlış beklentiler içine sokuldu. Yasa çıkınca konut fiyatlarının ve faizlerin ucuzlayacağı, herkesin kira öder gibi ev satın alabileceği havası yaratıldı. Parası olan için de parası olmayan için de konuta ilgiyi artıracak olan "düşük faiz"dir. Faizin yüksek olduğu dönemlerde, parası olan, konut satın alacağına, parasını faizde değerlendirmeyi tercih eder. Faizin yüksek olduğu dönemlerde, konutu olmayan, kredi almaktan korkar. Yasayla konut fiyatı da ucuzlamaz, faiz de... Konut fiyatını ve faizi ekonominin gidişi belirler. Ekonomi gerçekten iyi ve güçlü çizgiye geldiğinde, konut maliyeti de faiz de hazmedilebilir ölçüye gelir.Yasayla sadece konut kredisi kullananlara vergi kolaylığı getirilir. Açık anlatımıyla, aylık taksitlerinin bir bölümüne Devlet Baba katkıda bulunur. Türkiye'nin ekonomik durumu ve IMF ile

2004 yılında Vie ortaklıktan ayrıldı. Şimdilerde TAV'ın iki hâkim ortağı Tepe grubu ile Akfen grubu. TAV daha sonra İzmir ve Ankara'da da havaalanları inşa etti. Yurtdışında havaalanları ve daha başka inşaat işlerine girişti. 2005 yılında da "holding" oldu. En son hesap durumuna göre, TAV'ın konsolide rakamlara göre, ödenmiş sermayesi 232 milyon YTL, toplam aktifleri (varlığı) 2.3 milyar YTL, borcu 1.8 milyar YTL, cirosu 520 milyon YTL. TAV faaliyet dönemini 42.3 milyon YTL net kârla kapatmış. Dünyanın büyük yatırım bankalarından Goldman Sachs, geçen yıl TAV'ın tamamına 1.5 milyar dolar değer biçerek yüzde 15 hissesini 225 milyon dolara satın almıştı. TAV, 1997 yılında İstanbul Atatürk Havalimanı Terminal Binası'nı yapmak ve işletmek için kurulan şirketin adı. Kuruluşta 3 ortağı vardı ve ismi bu üç ortağın isimlerinin baş harfinden oluşuyordu. Doğramacı'nın Hacettepe'sinin Tepe İnşaat Şirketi, Hamdi Akın'ın Akfen'i ve havaalanı inşaatı ve işletmesinde uzmanlaşmış, Avusturya'da Viyana Havaalanı'nı işleten Vie grubu bir araya gelmişti. Geçen günlerde TAV halka açıldı. Hissesinin yüzde yüzde 15'i halka satılacaktı, gelen talep o kadar fazla oldu ki yüzde 18.4'ü halka (yabancı ve

Geçen yıl Türkiye'ye 19.9 milyar dolar doğrudan yabancı sermaye girişi oldu. Bu sayede döviz açığımızı kapattık.Şimdi bekleyişimiz, doğrudan yabancı sermaye girişinin bu yıl da önümüzdeki yıllarda da devam etmesi ve de gelen yabancı sermayenin yatırıma yönelmesi, fabrika kurması.Bize son yıllarda gelen yabancı sermaye yatırım yapmaya değil, satın almaya geliyor.Ernst&Young'un 23 Ocak 2007 tarihinde Milliyet Ekonomi'de yayımlanan raporunda, 2006 yılında Türkiye'de toplamı 18.3 milyar dolar birleşme ve satın alma işleminin gerçekleştiği, bu işlemlerin yüzde 90'ının yabancılarca gerçekleştirildiği belirtiliyordu. Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED), Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin üye oldukları bir kuruluş. Bu kuruluşun düzenlediği ve çarşamba günü başlayarak iki gün sürecek toplantılarda Türkiye'nin yabancı sermaye sorunları tartışılacak. Yabancı sermaye, bir ülkeye değişik şekillerde gelir: (1) Sabit sermaye yatırımı yapmak (fabrika kurmak) için gelir. (2) Kurulu bir işletmeyi (bankayı, fabrikayı) satın almak için gelir.(3) Gayrimenkul (bina, arsa) satın almak için gelir. (4) Portföy yatırımı (hisse senedi, bono satın almak) için gelir. (5) Kredi olarak gelir.Bizde

"Ayşe Hanım Teyzeciğim" dedim,"Mortgage, yabancı dilde, ipotek anlamına geliyor. Bizde "mortgage kanunu" çıkaracaklar, bunun Türkçesi "ipotekli kredi" kanunu. Bu kanun ile önce ipotek işlemini yapmak,borcunu ödemeyenin ipotekli malını kolaylıkla ve kısa sürede satıp paraya çevirmek kolaylaştırılacak. Sonra da, ipotek karşılığı gayrimenkul kredisi verecek bankalara uzun vadeli para kaynağı yaratacak bir sistem kurulacak."Ayşe Hanım Teyzem, "Teker teker anlat da daha iyi anlayayım" dedi. Anlattım: "Bugün ipotek karşılığı kredi alanlar borçlarını ödemediğinde, alacaklı olanın ipotekli gayrimenkulü sattırarak nakde çevirmesi çok güç ve zaman alıyor. Mahkeme kararını uygulatmak kolay değil. Bu nedenle ipotekli kredi verecek olanlar çekiniyor. Kanunla bu konuda yeni düzenleme getiriliyor. Bugünlerde Ayşe Hanım Teyzemi sık sık görür oldum. Dün de "Mortgage nedir, ne işe yarayacak, bana bir yararı olacak mı?"diyerek beni sorguya çekti. Her isteyene ipotekli kredi verilebilmesi için kaynağa, daha doğrusu paraya ihtiyaç var. Bankaların kredi kaynakları sınırlı. İpotekli Kredi Kanunu, ipotekli krediler için, uzun vadeli ek bir para kaynağı yaratma düzeni kuracak. Bankalar verdikleri ipotekli

Anlaşıldığı kadarıyla, Turizm Bakanı'mız, AKM binasının bitişiğindeki otopark alanını otel yapılması için birilerine tahsis etmek üzere. Sanılıyor ki, oteli yapacak olan, arsa karşılığı, otelin yanında bir de (bonus olarak) opera-konser salonu yapıverecek. İstanbul'da Taksim meydanında bulunan Atatürk Kültür Merkezi (AKM) 1978 yılında hizmete açıldı. "Eskidi" diyerek yıkılmak isteniyor. Yurtdışında tiyatro, opera binaları ve kültür sarayları şehirlerin simgesi sayılır. Her biri en az yüz yıllık, görkemli yapıtlardır. (Avrupa şehirlerindeki bazı opera binalarının yapım yılları şöyle: Brüksel (1830), Prag (1883), Londra-Royal Opera House (1858), Paris-Palais Garnier (1875), Beyreuth-Festspielhaus (1876), Milano-Scala (1778), Viyana (1869). Biz yıllar sonra İstanbul'a zar zor bir opera binası yaptırabildik. 30 yılda yıkıyoruz. Bilinmeyen, AKM'nin, bina değerinin 4 katı değeri olan teknik donanıma sahip olmasıdır. Salondan daha büyük ve de 40 metre yüksekliğinde sahnesi var. Sahne ve teknik donanımın tasarımcısı Frankfurt Operası'nın da sahne donanımını yapan dünyaca ünlü mimar Willi Ehle. Sahne bütünüyle iniyor, çıkıyor, tabanı mekanik olarak dalgalanıyor.Opera-konser salonu yapmak

Ben de anlattım: "Ayşe Hanım Teyzeciğim" dedim, "Cari açık kabaca ülkenin döviz açığı demektir. Kazandığımız dövizden fazlasını harcayınca döviz açığı ortaya çıkıyor. Buna da cari açık deniliyor.İki büyük döviz gelirimiz var. Biri dışarıya sattığımız mallardan gelen ihracat geliri, öbürü turizm geliri. Bunların yanında taşımacıların, müteahhitlerin döviz geliri de var.En büyük döviz giderimiz ise, yurtdışından gelen malların bedeli olan ithalat giderleri. Onun yanında faiz giderleri ve diğer giderler var. "Cari açık... Cari açık... Nedir bu cari açık? Her gün bundan söz ediliyor" diyerek Ayşe Hanım Teyzem sorgu suale başladı. 2006 yılında ithalat gideri 131 milyar dolar, ihracat geliri 91 milyar dolar. Kısaca satın aldıklarımıza ödediklerimiz, sattıklarımızdan gelen dövizden 40 milyar dolar fazla. Turizm gelirinin etkisiyle bu fark küçülüyor ama, yılı 31 milyar dolar döviz açığıyla kapatabildik.Bunun basit anlamı şu : 2006 yılında harcadığımız döviz, kazandığımız dövizden 31 milyar dolar daha fazla.Ayşe Hanım Teyzem sordu : "İyi de... Bu 31 milyar açığı nasıl kapattık? Nereden döviz bulduk da kazandığımızdan fazla harcadık?"Anlattım: "Ayşe Hanım Teyzeciğim, dünyada yüzer gezer