Devletin bütçesi yok. Bankaların, sigortaların kanunu yok. Meclis başkanını, komisyonlarını seçecek, hükümet kurulacak, koalisyon ortakları uyum içinde çalışmaya başlayacak ki, 1999 yılının kalan yarı yılı için bütçe hazırlanabilsin. Kanunları iptal edilen bankalar ve sigortaların başını bağlayacak kanunlar çıkarılsın.
Devlet bütçesini hazırlamak ve TBMM'den geçirmek "kamu kuruluşlarına harcama yetkisi dağıtmak için her yıl yerine getirilmesi gereken bir fotmalite" değildir. Devlet bütçesi "devletin geliri ile giderini denkleştirme"den çok ötede bir şeydir.
Devlet bütçesi, "iktidardaki güçlerin, politikacıların, partilerin, bir yıl içinde uygulayacakları ekonomi, sosyal, askeri politikalar" demetidir.
İktidar olan politikacılar, partiler, uygulayacakları ekonomik, sosyal ve askeri politikalara göre devletin sınırlı kaynaklarını dağıtmak için devlet bütçesini araç olarak kullanırlar.
Bu nedenle her ülkede iktidara gelen politikacılara ve partilere göre meclislere sunulan bütçelerin "rengi ve şekli" değişir. Bütçe tartışmaları önem taşır. Meclislerce kabul edilen bütçeler önem taşır.
Bizde "bütçenin önemi henüz anlaşılamamıştır." Bütçe, sadece "devletin giderine göre gelir sağlamak", "gider ile gelir arasındaki açığı kapatmak" aracı olarak görülür.
Kurulacak hükümetin kısa sürede Meclis 1999 yılı bütçesini getirmesi gerekiyor. Gerekiyor ama, bütçeye acaba koalisyonu oluşturacak farklı partilerin politikaları nasıl yansıyacak? Örneğin, koalisyonu oluşturacak partiler mevcut vergi yasalarında bir değişikliği öngörerek mi gelir tahmini yapacak? Değişiklik vergi yükünü azaltacı mı, yoksa yükselteci mi yönde olacak? Hangi kesimin vergi yükü azaltılıp, hangi kesiminki artırılacak? Bütçe gelirleri nasıl dağıtılacak? Yüksek faiz politikası, personel ödemelerinde iyileştirme konusunda görüş birliği olur ise, bu iki kalemin tüm gelirleri yutması karşısında diğer işlere nasıl para bulunacak? Kalan ödeneklerin tahsisinde eğitim, sağlık hizmetleri ile askeri harcamalar arasında öncelik tespiti nasıl yapılacak? Ordunun uzun vadeli modernizasyon ihtiyacı için para nasıl bulunacak? Tarımsal kesimde yaşayanların desteklenmesi, sosyal güvenlik kuruluşları açıklarının kapatılması uygulamalası nasıl sürdürülecek?
Bu konuda görüş birliği oluşturulamadan nasıl bütçe hazırlanacak, bu bütçe Meclis'ten nasıl geçirilebilecek?
Geldik banka ve sigorta sektörünün "kanunsuzluğu"na... Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen kanun maddeleri bu iki önemli sektörde boşluk ortaya çıkardı. Haziran ayından sonra, devlet gözetimindeki bankalar ile Mevduat Sigorta Fonu yönetimindeki bankalar sahipsiz kalacak. Devletin, bankaları ve sigorta şirketlerini gözetim ve denetim gücü yok olacak. Sistemde "kaos" ortaya çıkacak.
Eskiden hazırlanmış tasarılara güvenilmesin... Bunları aynen TBMM gündemine almanın imkanı yok. Hükümeti oluşturacak koalisyon ortağı partilerin ortak görüşü ile yeni tasarıların hazırlanması ise kolay değil.
Hükümet ortağı olmaya talip partilerin hiçbiri bu sorunlara vakıf görünmüyor, endişe duymuyor. Hiçbirinin de bir hazırlığı yok. "Hele günü gelsin. O zaman Allah kerim" politikası hakim görünüyor.
