Giyim sanayicilerimiz ABD pazarına girmeye başlamışken kapı kapandı. Bugünkü dolar fiyatı, kumaş ve giysi üreticisinin maliyetini karşılayamadığı için ABD’ye mal satamaz hale geldiler.
Türkiye’den büyük miktarlarda giysi satın alan, ABD’nin ünlü giyim eşyası mağazaları zinciri GAP, Türkiye’den mal alamaz hale geldiği için, İstanbul’daki “Sipariş ve Satın Alma Ofisi”ni kapattı.
GAP, 1969 yılından bu yana ABD’de ve dünyanın değişik ülkelerinde de açtığı mağazalar ile sektörünün önde gelen kuruluşlarından biri oldu. 3.500’e yakın mağazası var. Cirosu 14.5 milyar dolar. 2011 net kârı 833 milyon dolar.
Beş markası var: GAP, Banana Republic, Old Navy, Piperline ve Athleta... Kadın, erkek, çocuk giyimi üzerine ihtisaslaşmış durumda.
Türkiye, Rusya ve Ukrayna’da GAP mağazaları açma hakkını 2007 yılında Hüsnü Özyeğin aldı. Şimdilerde Türkiye’de 27 mağazada GAP ürünleri satılıyor.
GAP 1996 yılında Türkiye merkez olmak üzere bu bölgedeki ülkelerden giyim eşyası ve kumaş satın almak üzere bir temsilcik açtı. Medyaya yansıyan haberlere göre 2005 yılında GAP’ın Türkiye’den giysi ve kumaş alımı 420 milyon dolar, 2006 yılında 600 milyon dolar olmuştu. Daha sonra kaliteden değil de maliyetten GAP Türkiye’den mal alamaz oldu.
GAP dünyanın diğer köşelerinden kumaş ve giysi almayı sürdürüyor. Medyaya yansıyan haberlere göre yıllar itibariyle ABD dışındaki alımları 6-10 milyar dolar dolayında.
ABD’ye mal satamaz olduk
Genelde Amerika’da üretim yok. Değişik ülkelerden alınan girdiler değişik ülkelerde ürettiriliyor. ABD’deki de değişik ülkelerdeki mağazalarda satılıyor.
GAP’ın Türkiye’den kumaş ve giysi alamaz hale gelmesinin 2 nedeni var. (1) Bizde artan maliyetlere rağmen dolar fiyatının ucuz kalması sonucu, fiyat rekabeti yok oldu. (2) Kriz nedeniyle alt gelir grubuna yönelik giyim eşyasında kalite önemini kaybetti. Önemli olan fiyat... İşçiliğin Türkiye’den ucuz olduğu, devlet desteğinin devam ettiği Çin, Endonezya, Bangladeş gibi ülkelerde giyim eşyasını daha ucuza mal edebiliyor. GAP gibi alıcılar devamlı ve büyük müşteridir. GAP gibi müşterilerin mağazalarında Türk malının satılması önemlidir.
Osman Benzeş anlatıyor
Sanayici Osman Benzeş ile konuştum. Osman Benzeş anlatıyor: ”Sadece GAP’a değil, ABD’nin Ann Taylor, Macy’s gibi ünlü ve büyük mağaza zincirlerine de benim firmam ve daha başka Türk giyim firmaları mal satıyordu.
GAP’ın üst markası Banana Republic 1997’de tüm mağazalarında 1.5 milyon pantolon satarken, 5 yılda satış rakamı 4.5 milyon pantolon oldu. İşte o 4.5 milyonun 1 milyon 700 binini ben gönderiyordum. Kendi tesislerimizde ve fason üretimde 2.500 işçi ekmek yiyordu. Amerikalılar “Fasondan vazgeç. Fabrika kur” dedi. Merzifon’da 18 bin m2’ye 800 kişinin çalıştığı pantolon fabrikası kurdum. Başladı dolar fiyatı ucuzlamaya. Tanesini 14.5-15 dolardan sattığım pantolonu 19 dolardan ucuza satarsam zarar eder hale geldim. Onlar fiyatı 16.5 dolara kadar yükselttiler. Sonra alımı kestiler.
Sadece bizden değil, alım yaptıkları çok sayıda firmadan da alımı kestiler. Sonunda ABD pazarını kaybettik. ABD pazarı büyük pazardı ve biz bu pazarda hakim duruma gelmeye başlamıştık.
Benim Merzifon fabrikamda şimdilerde Orta ve Kuzey Avrupa ülkeleri pazarı için pantolon üretimi devam ediyor. Ortalama satış fiyatı 14 euro dolayında.”
Osman Benzeş deneyimli, dışarıda ve içeride olan biteni iyi izleyen bir sanayicidir. Bu nedenle anlattıkları önemlidir. Unutmayalım tekstil ve giyim sanayi katma değeri en yüksek, ithal girdisi en düşük sanayi kolu. Bu sektörün ihracatından elde edilen döviz net dövizdir.
