Ekonomiler kendi yapısal sorunları nedeniyle veya ülke dışındaki rüzgarların etkisinde dalgalanır. Ekonomi politikalarının hedefi de bu dalgalanmayı en az seviyede tutabilmektir. Buna ekonomik istikrar denilir.
Türk ekonomisi istikrarı en az ekonomilerden biridir. Çokça dalgalanır. İner, çıkar.
Ekonomi şu anda inişe geçti. Sınai üretim endeksleri ve üçer aylık milli gelir göstergeleri, 1998 yılı Mart ayından bu yana inişin devam ettiğini ortaya koyuyor. Zaten halkımız da bunu görüyor. Hissediyor. "- Piyasa durdu, yaprak kımıldamıyor" diyenler inişi ifade ediyor.
Ekonomi düzelse, "İşler açıldı, piyasa canlardı" diye konuşulur.
Şimdi madem ki "piyasanın durduğu, yaprağın kımıldamadığı" konusunda görüş birliği var, o zaman tartışılması gereken konu "işlerin ne zaman açılacağıdır". Sayın okuyucularım bu sayfada milli gelirin üçer aylık değişimini gösteren bir çizim bulacaklar...
Milli gelir, belli bir dönemde ülkede üretilen mal ve hizmetlerin parasal değerini gösterir. Sabit fiyatlarla bu değerlerin değişimi, belli dönemde ülkede mal ve hizmet üretiminin ne ölçüde arttığını veya azaldığını ortaya koyar.
Örneğin 1998 yılının 4'üncü 3 aylık döneminde (Ekim, Kasım ve Aralık aylarında) milli gelir sabit fiyatlarla, 0.7 oranında artmış. Bu artış oranı, bir yıl öncenin aynı döneminde (1997 yılı Ekim, Kasım ve Aralık aylarını kapsayan döneme) göre mal ve hizmet üretimindeki artıştır.
Demek ki, geçen yılın aynı dönemine göre 1998 yılında mal ve hizmet üretiminde bir kötüleşme var. Halbuki 1997 yılının son 3 aylık döneminde mal ve hizmet üretimi 1996 yılının son 3 aylık dönemine göre yüzde 8.7 oranında artmıştı.
Geçmiş dönemde ekonominin nasıl dalgalandığını (buna konjonktür diyorlar) çizgilerden izlersek görüyoruz ki, Türk ekonomisi 1994 yılının 2'nci 3 aylık döneminde dibe vurmuş. Sonra 1995 yılının 2'nci 3 aylık döneminde tepeye çıkmış. 1994 yılının sonunda normale dönmüş. 1996 yılının üçüncü ayında aşağıya iner gibi olurken toparlanmış.
Netice: Geçmiş, geleceğin göstergesidir! Bizim bir inip, bir çıkan ekonomimiz; şimdi iniş çizgisinde, sıfıra yaklaştı. Çok büyük olasılıkla 1999 yılının 2'nci ve belki de 3'üncü 3 aylık dönemlerinde de aşağıya iniş devam edecek. Ama bu böyle gidemez. Çizgi en geç 3'üncü en geç 4'üncü 3 ayda tekrar yukarıya tırmanmaya başlar.
Zaten bizde ekonomi nedir ki? Biri frene basar, öbürü gaza basar. Dura kalka "Mehter Marşı" eşliğinde günlerimiz geçer gider.
