İhracatçı "dışsatımı" artırdıkça, yurda daha çok döviz getirdikçe döviz ucuzluyor. Dövizi ucuz ucuz alanlar ise daha çok, daha çok ithalat yapıyor. İhracat geliri ile ithalat gideri arasındaki farkı gösteren "dış ticaret açığı" hızla büyüyor.Şubat ayından önceki 12 aylık dönemde dış ticaret açığımız 16.4 milyar dolara yükseldi. 2002 yılı Şubat ayından önceki 12 aylık dönemde ise açık sadece 8.5 milyar dolardı.Sayın okuyucularım 12 aylık dönemde 16.4 milyar dolarlık açık çok büyük açıktır. Tehlikeli bir açıktır. Unutmayınız. 2000 yılında, 12 ayda, dış ticaret açığımız 22.4 milyar dolara ulaştığı için krize girdik. IMF programı çöktü. Dolar fiyatı iki misline çıktı.Geçmiş 12 aylık rakamları kullanarak "uyarı" yapıyorum. Ama geçmişten çok gelecek önemli. İthalatçı ihracatın önünde koşmaya devam ediyor... Açık her ay giderek büyüyor.Devlet İstatistik Enstitüsü, 2003 yılının ilk iki ayındaki ihracat ve ithalat rakamlarını yayımladı. Geçen yılın aynı dönemindeki rakamlarla karşılaştırıldığında bu yılın ilk iki ayında ihracat gelirindeki artış yüzde 21.1 oranında. Buna karşılık ithalat giderindeki artış yüzde 27 oranında. Dış ticaret açığı yüzde 49.7 oranında büyümüş.İki aylık rakamlar şaşırtıcı olabilir. Şubattan önceki 12 aylık (yıllık) rakamlara bakalım: 2003 Şubat'ından geriye dönük 12 aylık dönemde ihracat bir önceki döneme göre yüzde 14.4 oranında, ithalat ise yüzde 31.1 oranında artınca, dış ticaret açığı yüzde 92.4 oranında büyümüş.2003 yılı Ocak - Şubat ithalatının yüzde 77.7'si ara mallar, yüzde 11.9'u sermaye malları ve yüzde 9.7'si tüketim malları ithalatından oluşuyor. Geçen yılın aynı dönemine göre ara mallar ithalatında yüzde 26.3 oranında, sermaye malları ithalatında yüzde 16.2 oranında artış gözlenirken, tüketim malları ithalatındaki artış yüzde 54.4 oranına ulaşmış. İhracatçının getirdiği her 100 doların 15 doları ile tüketim malı ithal etmişiz.Ekonomide talebin daraldığı bir dönemde tüketim malı ithalatındaki artışın iki önemli nedeni var: (1) Döviz kurları gerçekçi değil. İthalat ucuza geliyor. (2) Gelir dağılımı bozuluyor. Faiz geliri nedeniyle lüks ithal mallarına talep artıyor.Bir başka önemli gelişme, "ara malı ithalatındaki büyüme"dir. Ara malındaki artışın ihracata giden üretimi beslediği varsayılır. İhracat artışı yüzde 21.1 iken, ara malı ithalatının daha büyük oranda artması iç talebe yönelik üretimde de büyümeyi işaret ediyor. Eğer böyle bir büyüme yoksa, ithalat fiyatının ucuzluğu nedeniyle üreticimiz, üretimde kullandığı ara malları iç piyasa yerine daha büyük ölçüde dış piyasalardan temin etmeye başladı demektir. İhracatımız artıyor diyerek seviniyoruz... Ama tehlikeli bir gelişmenin farkında değiliz... İthalat daha fazla artıyor. 2 aylık Ocak - şubat 12 aylık Şubat - şubat (milyon dolar) (milyon dolar) 2003 2002 (%) 2003 2002 (%)İhracat 6.047 4.993 21.1 36.135 31.575 14.4İthalat 8.134 6.387 27.3 52.579 40.120 31.1Açık -2.087 - 1.394 49.7 -16.443 -8.545 92.4 Dış ticaret guras@milliyet.com.tr
