Sayın Babacan, Halk Bankası’nın başarılı halka arzını değerlendirirken, “Bu banka 2000 yılı başında batmıştı. Şimdi piyasa değeri 19.9 milyar TL” şeklinde bir değerleme yaptı.
Halk Bankası da, Ziraat Bankası da bugün güçlü ve karlı bankalar. Hükümet ve politikacılar eskisi gibi bu bankalara baskı yapmıyor. İyi yönetiliyorlar. Ekonomiye önemli katkı yapıyorlar.
2000 yılının başında banka krizinden özel bankalar kadar, kamu bankaları olan Halk Bankası, Ziraat Bankası ve Emlak Bankası da etkilenmişti.
Kamu bankalarının güç duruma düşmesi görev zararına bağlandı. Ve özel sektör bankaları gürültülü bir şekilde kurtarılırken, kamu bankaları da kurtarıldı.
19 özel bankanın kurtarılmasının faturası 27.5 milyar TL (16.9 milyar dolar) iken, 3 kamu bankasının ayakta kalması için 28.7 milyar TL (17.7 milyon dolar) Hazine desteği sağlandı.
Büyük kaynak aktarıldı
Bunlar unutuldu. Ben de unutmuştum. Hatırlamak için BDDK’nın Kasım 2002’de yayınlanan, “Bankacılık Sektöründe Yeniden Yapılandırma Programı Gelişme Raporu V” isimli belgesini karıştırdım.
Bu yazıda verilen bilgilerin kaynağı BDDK’dır.
Emlak Bankası, Ziraat Bankası’na eklendi. Ziraat ve Halk bankalarının ayakta kalabilmesi için bu 2 bankanın sermayeleri nakit desteği ile artırıldı. Sermayeleri güçlendirmek için özel tahvil ihracı ile para aktarıldı.
Bu 2 kamu bankasına görev zararı karşılığı adı ile 25.1 milyar TL’lik Hazine kağıdı, sermaye desteği adı ile 3.6 milyar TL’lik nakit imkan aktarıldı.
Bu iki bankanın Merkez Bankası’na kısa vadeli yükümlülükleri silindi.
Tabii ki, daha sonraki yıllarda bu iki banka başarılı yöneltildi ama, bankaların portföyündeki devlet tahvillerinin yıllık faizi bankaların karlılığını ve gücünü artırdı.
Hazine gösterge faizi 2001 yılında yüzde 99.6 idi. 2002 yılında yüzde 62.7’ye, 2003 yılında yüzde 46.0’ya, 2004’de yüzde 24.7’ye, 2005’de yüzde 16.3’e geriledi. 2008’de yüzde 19.2 idi.
2010’dan sonra yüzde 10’un altına indi.
Tahviller faiz getiriyor
Bu iki büyük kamu bankası, portföylerinde Hazine tarafından konulan bu tahvillerin yüksek faiz getirisini (normal olarak kar yazıyor.
Bu faizleri bankaya ödeyen Hazine ise (normal olarak) bu faizleri vergi gelirlerinden (Ayşe Hanım Teyzem’in maydanoz alırken ödediği KDV’den) karşılıyor.
2011 yılı sonu bilanço rakamlarına göre, Halk Bankası’nda satılmaya hazır 9.3 milyar TL’lik, vadesine kadar tutulacak 19.9 milyar TL’lik, toplam 23.2 milyar TL’lik Hazine kağıdı var.
Ziraat Bankası’nda ise 37.6 milyar TL’lik satılmaya hazır, 32.6 milyar TL’lik vadesine kadar tutulacak olmak üzere toplam 75.2 milyar TL’lik Hazine kağıdı bulunuyor.
Halk Bankası’nın Hazine kağıtlarından elde ettiği faiz geliri 2.0 milyar TL. 2011 dönem karı 2.0 milyar TL.
Ziraat Bankası’nın Hazine kağıtlarından elde ettiği faiz geliri 6.2 milyar TL. 2011 dönem karı 2.2 milyar TL.
Görülüyor ki, kamu bankalarının bugünkü başarılarının arkasında devam eden Hazine desteğinin büyük payı var.
