Kamunun "yatırım mezarlığı"

Şaşırmayınız. Rakamlardan şüphe etmeyiniz. Kamunun temeli atılmış ama tamamlanmamış tam 5 bin 556 yatırımı var.
Bir zamanlar Necmettin Hoca'nın kurban keserek, beton dökerek tarlanın ortasında bıraktığı temeller alay konusu olurdu... Necmettin Hoca'nın yaptığını başkaları da yaptı... Başkaları Necmettin Hoca'dan daha çok yaptı ki... Sonuç ortada!
Devlet Planlama Teşkilatı'nın Resmi Gazete'de yayımlanan 1999 yılı programının 183'üncü sayfasındaki 12 sayılı tabloyu bu yazının altında sayın okuyucularıma aktarıyorum.
Kolay anlaşılması için tabloda Türk Lirası olarak verilen proje bedellerini 1998 yılı ortalama döviz kurundan ABD Doları'na çevirdim.
Ortaya 130 milyar dolarlık bir proje stoku çıktı. Bu da 1998 yılı fiyatlarıyla ve geçmişteki maliyet tahminlerine dayalı, bir fatura. Mutlaka bu projelerin tamamlanması için daha çok paraya en az 200 milyar dolara ihtiyaç vardır.
Acaba devlet baba 200 milyar doları bularak bu projeleri ne zaman tamamlayabilir?
- 1998 yılı bütçesinde yatırıma 1 katrilyon lira (yaklaşık 4 milyar dolar) para ayrılmıştı. 1999 yılı bütçe tasarısında yatırım için öngörülen para 1.4 katrilyon lira idi. (Bilindiği gibi bütçe kanunlaşamadı.)
- KİT'ler, fonlar, İller Bankası, döner sermaye kaynaklarından kullanımlarla kamunun toplam yatırım harcaması 9 milyar dolara kadar çıkabiliyor.
Demek ki, devlet baba, bundan sonra tek bir yeni yatırıma başlamasa, tek bir temel atmasa ve de her yıl yatırıma ayırdığı 10 milyar dolar para ile yarım kalmış yatırımları tamamlamaya çalışsa, önümüzdeki 13 - 20 yılda yatırım mezarlığını ancak temizleyebilecek.
İşin rezaletine bakınız ki 1978'de daha önceki yıllarda (yirmi yıl önce) temeli atılıp yarım bekleyen 141 proje var. Bunların, sadece bunların yatırım ihtiyacı 20 milyar dolar. Devletin iki yıl tüm yatırım harcamalarını yutacak büyüklükte bir fatura... On yıl önce temeli atılmış 599 proje yarım kalmış, para bekliyor. Sayın oyukucularım (1) On yıl, yirmi yıl önce atılmış temelin üzerindeki bina nasıl ayakta kalır? (2) Yirmi yıl, on yıl öncenin ihtiyacına göre düşünülmüş yatırım bugün ne işe yarar? (3) Yirmi yıllık, on yıllık teknoloji ile başlatılmış yatırım günümüzün ihtiyacını nasıl karşılar?