Devletin borç belası yeni bir bela değil ki... Prof. Memduh Yaşa'nın 1965 yılında yayımlanan "Devlet Borçları" kitabında, Hoca'nın uyarısı var: Yatırım ve üretime yönelmeyen, devletin olağan harcamaları sonucu ortaya çıkan bütçe açıklarını kapatmak için alınan iç borçlar da dış borçlar da bir süre sonra "başa bela" olur. Ödenemez hale gelir. Konsolidasyon arayışlarına yol açar.
Hoca'nın bunları yazdığı yıllar "devlet borçları" ile ilgili "yeni görüşlerin" yeni yeni tartışılmaya başlandığı yıllardı. Bugün bile devlet borçları konusundaki görüşleri geçerliğini koruyan J. M. Buchanan, 1958 yılında "Principies of public dept" (Devlet borçlanmasının ilkeleri) kitabını yazmıştı. C. S. Shoup'un "Debt Financing and Future Generation" (Borcun çevrilmesi ve gelecek nesillere yükü) başlıklı kitabı tartışılıyor ve de Memduh Hoca bu görüş ve tartışmalara dayalı olarak 1965 yılında uyarıyordu: Dış borç "reel bir borç"tur. Yurtdışına net bir transfer gerektirir. Gayri safi yurtiçi hasıladan ödenir. Eğer ülkede üretim artışı için kullanılmamış ise, ekonomiden bir şeyleri koparır götürür.
İç borcun anapara ve faiz ödemesi ise bir "transfer"dir. Bu transfer yurtiçinde fakirden alıp zengine vermek şeklinde olur. Alt gelir grubundakilerden KDV ve mal hizmet vergisi olarak toplanan para, üst gelir grubuna faiz olarak transfer edilir. İç borç arttıkça, faiz yükü büyüdükçe, gelir dağılımı giderek bozulur.
Memduh Hoca bunları 1965 yılında yazdı. Yazmakla kalmadı 35 yıl boyunca İstanbul Üniversitesi'nin İktisat, Hukuk ve İşletme fakültelerinde binlerle öğrenciye bunları anlattı. Ama anlayan olmamış, anlayan olsa bile anladıklarını uygulayamamış ki netice ortada!
Memduh Hoca için tören
Çok ilginçtir... Yıllardır maliye çevrelerinde sorumluluk üstlenenlerin çoğu bakanından üst düzey bürokratına, Memduh Hoca'nın öğrencileridir...
Memduh Hoca 1919 yılında Siirt'te doğdu. İktisat Fakültesi'nin ikinci dönem mezunlarındandır. 1947 yılında doktora, 1952 yılında doçentlik derecesini aldı. Fransa ve İngiltere'de eğitim gördü. ABD'de akademik çalışmasını sürdürdü. 1959 yılından sonra iki yıl Başbakanlık'ta iktisat müşaviri olarak görev yaptı. Kitapları üniversitelerde ders kitabı olarak okutuluyor. Çok sayıda üniversite hocasının hocasıdır.
Hocaların hocası Memduh Hocamız için bu akşam İstanbul'da Bilgi Üniversitesi'nde bir tören yapılacak. Siirtliler Derneği'nin düzenlediği törende Hoca'yı sevenler bir araya gelecek. Hoca'yla bir arada olmanın, onun ekonomi konusundaki değerlemelerini dinlemenin zevkini yaşayacak.
