Raffi Portakal’ın "İlkbahar Müzayedesi"nde yarın 253 eski ve de yeni eser satışa sunulacak. Portakal Sanat ve Kültür Evi tarafından bu müzayede için 320 sayfalık bir katalog hazırlanmış. Katalogda her eserin resminin altında, eser hakkında açıklama ve de müzayedenin başlangıç fiyatı yazılı.
Örneğin, eski yazı bir "levha" resmi var. Altında şu açıklama yer alıyor: "Bakkal Arif" (1830 - 1909), levha. Ketebeli. h. 1310 (1892) tarihli. Muhakkak sülüs ve nesih hatla Hazreti Muhammed’in soy ağacı ve dualar yazılı. Altın ve rokoko tarzında tezhiplenmiş. 34x21 cm. 7 milyar TL.
İyi de, acaba bu levhanın müzayede başlangıç fiyatını 7 milyar TL olarak kim belirlemiş? Alıcısı bu levhaya kaç lira ödeyeceğine nasıl karar veriyor? Satıcının ölçüsü ne? Alıcının ölçüsü ne? Bu konularda kafam karışmış durumda ikin, Milliyet Ekonomi’de Hurşit Güneş’in "Sanata yatırım karlı mı?" başlıklı yazısını okudum. Bu yazısında Hurşit Güneş, sanat müzayedelerinde fiyat oluşumu hakkındaki bir yayından söz ediyordu. Hurşit Güneş’in verdiği isimden yola çıkarak internet aracılığı ile Dr. Kathryn Gradd’e ulaştım. Bu genç hanım şimdilerde Oxford Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yapıyor. İlgi alanı, müzayedelerde fiyatlama ile alacı ve satıcı davranışları... Bu konularda çok sayıda araştırma ve yayın yapmış. En son araştırması "Auctions and the price of art" (Müzayedelerde sanat eserlerinin fiyatı) ismini taşıyor. Acaba bizim müzayede düzenleyicilerimiz ve müzayedelerden alım yapanlar bu çalışmaları izliyor, yayınları okuyor mu? İzleseler, okusalar iyi olur.
Sanat eserleri ve kitap müzayedeleri yeni bir şey değil. Geçmişi var... Bu konuda ihtisas kazanmış kurumlar var. Müzayede sektörünün önde gelen iki firmasından "Sotheby’s", 1744 yılında Samuel Baker tarafından Londra’da kurulmuş. Bugün dünyanın her yanında müzayedeler düzenliyor. Yıllık cirosu 2 milyar dolar dolayında. Diğer ünlü müzayede firması "Christi’s"in kurucusu ise James Christie. 1766 yılında Londra’da faaliyete geçen bu müzayede firması da şimdilerde dünyaya yayılmış durumda.
Türkiye’de müzayede düzenleyen grupların en eskisi Portakal Sanat ve Kültür Evi. Dede Yervant Portakal 1881 yılında Kapalıçarşı’da antikacılığa başlamış. Müzayede düzenlemiş. Onu oğlu Aret, daha sonra da torunu Raffi izlemiş. Raffi Portakal 1964 yılında babasının yanında başladığı mesleği 1973 yılından bu yana kendi dükkanında sürdürüyor. İlk müzayedesi babası ile gerçekleştirdiği Satvet Lütfi Tozan müzayedesi...
Devamlı müzayede düzenleyen ve her müzayede öncesi katalog hazırlayan diğer ciddi gruplar, Turgay Artam’ın "Antik Müzayede" firması, Ahmet Utku’nun "Maçka Mezat"ı, Can Has ve Duran Tantekin’in "Artı Mezat"ı, Behruz Büyükoğlu’nun "Koleksiyon"u, Dikran Masis’in "Eskici"si ve de Uğur Güracar’ın "Librairie de Pera"sıdır. Bu yıl ekonomik konjonktürün iyi olmamasına rağmen bu ciddi gruplar müzayede programlarını aksatmadı. Müzayedelerden sanat eseri almaktan hoşlananlar alımlarını kesmedi...
