Önceki gün Başkan Bush, Başbakan Ecevit ile telefonla görüşürken, İstanbul'da Türk - Amerikan İş Konseyi'nde ABD'nin Türkiye'deki Büyükelçisi Robert Pearson da Amerikan liderinin söylediklerini biraz daha açan bir konuşma yapıyordu.
Verilen mesaj şu: ABD, şu sırada ciddi bir ekonomik kriz geçirmekte olan Türkiye'ye tam destek veriyor.
Bush Başbakana "Daha önce karşılaştıklarınızı aştınız, bunu da aşacağınıza inanıyorum... IMF ile çalışmaya da devam edeceğinizi biliyorum" diyordu.
Maliye Bakanı Paul O'Neil, bir gün önce Washington'daki yeni yönetimin desteğinin ilk işaretini veriyordu...
Ve Büyükelçi Pearson ABD'nin bu konudaki tutumuna şu sözleri ile ışık tutuyordu: "ABD Türkiye'nin yeni kararına tam destek veriyor. Türkiye'nin ekonomik programı Türkiye'nin şartlarına göre, Türk hükümeti tarafından hazırlanmıştır. Bunun başarıya ulaşmasını sağlayacak önlemler ancak Türkiye tarafından alınabilir.
* * *
ABD'nin Türkiye'ye verdiği desteğin anlamı ve pratik değeri nedir?
Her şeyden önce dünyanın bir numaralı süper devletinin Türkiye'ye arka çıkması, bu sıkışık zamanda karamsarlığa sürüklenen Türk ulusunun moralini yükseltiyor. Aynı zamanda Türkiye'nin dünyanın gözünde zedelenen güvenirliğini de onarıyor.
Bush yönetiminin (ABD'deki seçim kampanyasında yapılan konuşmaların ışığında), bozuk ekonomisini kendi çabası ile düzeltemeyen ülkelere karşı "mesafeli" davranacağı ve kendisini bu gibi hallerde pek "angaje etmeyeceği" söyleniyordu. Özellikle Paul O'Neil'e mal edilen bu yeni politikanın Türkiye'ye uygulanmayacağı, bu son destek mesajları ile ortaya çıkmış bulunuyor. Washington'daki bir yetkiliye atfen aktarılan şu sözler, anlamlı: "Türkiye (iki yıl önce ciddi bir kriz geçiren) Tayland'a veya Singapur'a benzemez. Türkiye yakın bir müttefik ve bölgesinde çok önemli bir ülke"...
Bu sözler, "peki ABD şu sırada Türkiye'ye neden bu sıcak desteği veriyor?" sorusunun yanıtını da veriyor. Evet, Bush yönetimi de, önceki Clinton yönetimi gibi, Türkiye'ye jeostratejik konumu ve Batı'daki yeri nedeni ile büyük değer veriyor. Türkiye'nin istikrarsız ve zayıf duruma düşmesini istemiyor. Bölgede etkin olan bir Türkiye ile işbirliğini sürdürmekte, kendi stratejik çıkarları açısından da, büyük yarar görüyor.
Washington'un Türkiye'ye destek mesajları verirken, İncirlik'ten kalkan Amerikan uçaklarının Kuzey Irak'taki askeri tesisleri vurması ve Ankara'nın bunu onaylaması da anlamlı bir rastlantı. Daha açık bir ifade ile, ABD'nin Türkiye'ye - şu sırada ekonomik kriz konusunda - arka çıkması, Ankara'nın da Washington ile - özellikle stratejik konularda - işbirliği yapması ile ilintili...
* * *
BUSH'un ve diğer yetkililerin destek mesajı, aslında "moral" bir değer taşıyor. Yani ABD'nin bozuk Türk ekonomisinin düzelmesi için, kendi kasasından Ankara'ya para akıtacağını beklememeli. ABD bu tür ekonomik yardım programlarına çoktan son verdi. Zaten bunu bilen Ankara'nın da böyle bir talebi yok. ABD'nin "moral destek" vermesi, pratikte başta IMF ve Dünya Bankası olmak üzere dış finans kuruluşlarının Türk ekonomisini düzeltecek kredileri sağlamasında çok önemli bir etken. Nitekim IMF ve Dünya Bankası'nın destek beyanları da, Washington'un verdiği sinyal ile ilintili.
Evet, ABD'nin desteği, Türkiye'nin moralini ve kredibilitesini düzeltecek çok önemli bir etken. Ama Büyükelçi Pearson'un dediği gibi, durumu düzeltecek önlemleri alacak ve uygulayacak olan Türkiye'dir. Bundan sonra iş bize düşüyor. Sağlanan desteğin hızı ile "başarıya ulaşmak" tamamen bizim elimizde...
