Belirsizlik dönemi

Suriye Cumhurbaşkanı Hafız Esad’ın vefatından sonra ileriye dönük şu üç soru gündeme geliyor: 1) Suriye’de bundan sonra ne olacak? 2) Bu olay Ortadoğu barış sürecini ve bölgedeki dengeleri nasıl etkileyecek? 3) Yeni dönemde Türkiye ile Suriye arasındaki ilişkiler nasıl bir seyir izleyecek?
Hafız Esad gibi tam 30 yıl iktidarda kalan ve Suriye gibi "tek adam" rejiminin hakim olduğu bir ülkede liderin ortadan kalkması beraberinde bir takım belirsizlikler getirir. Şimdi komşumuz işte böyle bir belirsizlik dönemine giriyor.
Yukarda sıraladığımız üç soru, bu belirsizlik çerçevesinde, birbirine bağlı.

SURİYE’DE BUNDAN SONRA NE OLACAK?

Hafız Esad’ın yerine büyük oğlu Başar’ın getirileceği anayasada hızla yapılan değişiklik sonucu, açık. Ama, bu 30 yıllık güçlü yönetimin ve istikrarın devamını sağlayacak mı? Baas Partisi’nin sivil kadroları ile Suriye’de önemli bir faktör olan ordu ve de istihbarat servisi buna tam destek verecek mi?
Suriye içinde ve dışında şu anda hiç bir gözlemci bu sorulara kesin bir yanıt veremiyor. Belirsizliğin nedeni de budur zaten. Bu belirsizlik, istikrarsızlığa, hatta iktidar kavgalarına veya daha kötüsü kaosa dönüşebilir mi? Bu da belli değil.
Eğer Başar gerçekten gerekli desteği sağlar ve otoritesini kurabilirse, Suriye de yumuşak ve ya düzenli bir geçiş dönemi yaşanabilir.

ORTA DOĞU DENGELERİ NASIL ETKİLENECEK?

Hafız Esad çok zeki ve usta bir stratejist idi. Bölge dengelerini iyi kullanmasını bilirdi ve bu yeteneğini Soğuk Savaş döneminde de başarı ile gösterdi. Son zamanlarda İsrail ile barış için kartlarını oynamaya çalışıyordu ama oyunu tamamlayamadan göçtü. Başar veya yeni yönetim ne yapacak? Tabii bu dizginlerin kimin elinde olacağına bağlı. Herhalde Ortadoğu barış sürecinde bir "duraklama" dönemine girilecek. Bu arada, Suriye pek çok ülkenin kendi oyununu oynamaya çalışacağı bir santranç tahtası olacak: ABD’nin, Rusya’nın, İran’ın, Irak’ın, Lübna’nın, İsrail’in gözü kulağı (ve belkide parmağı) Suriye’de olacak.

TÜRK - SURİYE İLİŞKİLERİNİN GELECEĞİ

Hafız Esad aslında uzun süre Türkiye’nin dış politikasında sorunlar yaratmıştır. Öcalan’ı ve PKK’yı desteklemekten, su meselesinde Türkiye’ye karşı cephe almaya kadar Esad’ın politikaları Ankara ile Şam’ı karşı karşıya getirmiştir. Esad, Türkiye’nin sert çıkışları sonunda tavrını değiştirmek zorunda kalmış, son aylarda da Türk - Suriye ilişkilerinde bir yumuşama görülmüştü.
Bu yeni hava devam eder mi? Bu da, öncelikle Şam’da dizginlerin kimin elinde olacağına ve yeni yönetimin genel çizgisine bağlı.
Ankara bu belirsizlik içinde, Şam’da olup bitenler karşısında şimdilik "bekle gör" politikası izleyecektir.


Yazara E-Posta: skohen@milliyet.com.tr