Dış destek gelecek mi?
Devlet Bakanı Kemal Derviş'in geçen cumartesi günkü açıklamasının ardından en çok merak edilen hususlardan biri de bu.
Belirlenen programın, özellikle kısa vadeli hedeflerinin gerçekleşmesi, geniş oranda, 10 - 12 milyar gibi rakamlarla ifade edilen dış mali kaynağın sağlanmasına bağlı.
Programa tepki olarak ABD'nin ve IMF ile Dünya Bankası'nın yaptıkları açıklamalar, "yakında dış destek geleceği" umudunu güçlendirmiş bulunuyor. Nitekim Başbakan Ecevit ve Devlet Bakanı Derviş de böyle bir sinyal aldıklarını söylüyorlar. Derviş'in ifadesi ile, IMF ile "ay sonuna kadar" bir anlaşmaya varılması mümkün.
* * *
BUNLAR kuşkusuz iyi haberler. Nitekim piyasalar da bu sayede yeni haftaya daha rahatlamış olarak başladı.
Ancak bu desteğin, istenen miktarda ve beklenen hızla gelip gelmeyeceği henüz belli değil. Türkiye'nin ihtiyacının moral desteğin ve sembolik yardımın çok ötesinde olduğunu unutmamalı. Bu nedenle yeni programa olumlu bakan ve destek vaat eden ülkelerin ve kuruluşların konu ile ilgili açıklamalarını doğru değerlendirmek lazım.
Örneğin ABD'nin açıklaması, olumlu bazı ifadelerin ardından Washington'un Türk hükümetinin istikrar ve reformla ilgili alacağı önlemleri, ayrıca programı sonuçlandırmasını "beklediğini" vurguluyor. Bunun anlamı, ABD'nin - aynı şey diğer ülkeler için de söz konusudur - desteğin "paraya dönüşmesi" için Türkiye'nin üstüne düşenleri yaptığını görmek ve bundan emin olmak istediğidir.
* * *
GEÇEN cuma akşamı, Türk - Amerikan İş Konseyi, ABD Kongresi'nin Türkiye ile yakından ilgilenen 7 seçkin üyesinin onuruna bir brifing düzenledi. Konuşmacılardan biri olarak katıldığımız bu toplantıda ABD heyetinin soruları ve söyledikleri Washington'un Türkiye'ye destek konusundaki tavrına açıklık getirdi.
Evet, ABD Türkiye'yi bu krizi atlatması için destek veriyor. Bunu Kongre'deki dost üyeler ABD'nin Türkiye'ye karşı bir vefa borcu sayıyor... Ancak Bush yönetiminin direkt para yardımı yapması söz konusu değil. Bununla beraber Washington, hem yardım yapacak finans kaynaklarını devreye sokabilir, hem de G - 7'ler çerçevesinde kolektif destek sağlayabilir.
Ne var ki, bunun için de Türkiye'nin ne yapacağını görmek istiyor ABD... Hem de sadece mali alanda alınacak önlemler değil. Siyasal reformlar alanında da...
Nitekim Kongre üyelerinin de şimdi üstünde durdukları konulardan biri de yolsuzluklar. Rusya'ya vaktiyle yapılan yardımların birtakım insanların ceplerine gitmesi gibi bir deneyimi, bir daha yaşamak istemediklerini açıkça söylüyorlar...
Türkiye'de programın tam uygulanacağı, yardımın yerinde kullanılacağı ve daha önceki hataların tekrarlanmayacağı ne malum? İşte Amerikalıların ve dış destek sağlayabilecek yabancı çevrelerin kafasındaki esas soru bu...
Buna "Türkiye artık eskisi gibi değil; değişti" deyip geçemezsiniz. Mutlaka bunun inandırıcı belirtilerini de göstermeniz gerek.
Bu bağlamda şimdilik belki en umut verici işaret, kamuoyunun - ve özellikle sivil toplumun - giderek bilinçlenmesi ve ağırlığını hissettirmeye başlamasıdır.
