İsrail Dışişleri Bakanı Tsipi Livni'nin Türkiye ziyareti, daha çok ikinci kategoriye giriyor. 48 yaşındaki hanım bakan, dünkü ortak basın toplantısında ikili ilişkileri "mükemmel" olarak tanımladı... Gerçekten bu konuda son zamanlarda -özellikle ekonomik alanda- büyük gelişme kaydedildi. Tabii Ankara'daki görüşmelerde bunun daha da ileriye götürülmesiyle ilgili fikirler (tarımda yeni işbirliği projeleri gibi) üzerinde duruldu.Konuk bakan önceki gün İstanbul'a varır varmaz, bir grup Türk gazetecisiyle yemekli bir toplantıda buluştu. Kendisine Türk-İsrail ilişkilerinde sıkıntı yaratan "Hamas olayı" hatırlatılıp ziyaretinin buna bağlı olarak "konjonktürel" mi, yoksa daha geniş amaçlı "stratejik" nitelikte mi olduğu soruldu. Yanıtı açıktı: İsrail bu "olayı" geride bırakmıştı ve ilişkilerde geleceğe bakmak, çeşitli alanlarda işbirliğini artırmak kararındaydı. Kendisinin yeni dışişleri bakanı olarak ilk yurtdışı ziyaretini Türkiye'ye yapmış olması da İsrail'in Türkiye'ye verdiği özel önemin bir işareti idi... Bazı resmi ziyaretler vardır, ikili ilişkileri düzeltmek veya geliştirmek amacıyla yapılır, protokoller, anlaşmalar imzalanır... Bazı ziyaretler de vardır, amacı iki tarafı yakından ilgilendiren sorunlar üzerinde görüş alışverişi yapmak ve ortak stratejiler oluşturmaktır... İsrail'in yeni hükümeti, Filistin sorunuyla ilgili yeni bir politikayı hayata geçirme çabasındadır. Tsipi Livni'nin Türkiye ziyareti daha çok bu stratejiye destek sağlamak amacını güdüyor. Tıpkı İsrail Başbakanı Ehud Olmert'in geçen hafta Washington'a yaptığı ziyaretin amacı gibi...Bu politikanın özü, "iki devlet" esasına dayanıyor. İsrail ile Filistin devletinin yan yana yaşaması, -Türkiye dahil- uluslararası camianın da benimsediği bir hedef. Ancak mesele bunun nasıl gerçekleşeceğidir.İsrail'in önerisi bunun yeni bir müzakere sürecinde tartışılmasıdır. Ancak Tsipi Livni'nin deyişiyle, İsrail görüşmeler için bir partner bulamıyor. Hamas iktidarı hâlâ eski tavrını koruyor, İsrail'i tanımıyor, terörizme karşı olduğunu beyan etmiyor... Yeni İsrail hükümeti, şu mesajı vermeye çalışıyor: Yeni Filistin yönetimi iki devlet esası üzerinde müzakereye razı olursa, ne âlâ. Aksi halde İsrail çözüm için kendi inisiyatifini kullanıp Batı Şeria'nın bazı yerlerinden çekilecek, sınırları da kendi belirleyecektir. Bunun adı "tek taraflı" politikadır. Ancak Livni, ısrarla "Tek taraflılık (unilateralism) İsrail'in doktrini değildir" diye ısrar ediyor ve iki devlet esası üzerindeki müzakerelerle uzlaşmaya varılmasını yeğlediğini söylüyor. İşte İsrailli Bakan'ın Ankara'da Türk liderlerine etraflıca anlattığı ve destek sağlamaya çalıştığı "plan" budur... Destek arayışı Türkiye ile İsrail arasında bu konuda "temelde" ortak bir anlayış var. Ama, "içerik" ve "yöntem" konusunda görüşler farklı. Türkiye iki devlet hedefine, BM kararlarına ve "yol haritası"na uygun müzakerelerle varılması gerektiğine inanıyor. Gül'e göre, "Bundan başka çözüm doğrusu yoktur"... Bunun anlamı, Ankara'nın İsrail'in "tek yanlılık" stratejisine sıcak bakmadığıdır...Filistin'e mali yardım konusunda da iki tarafın görüşleri farklı. Livni, İsrail'i yok etmek isteyen bir partinin kontrolündeki hükümete yardım edilemeyeceğini söylüyor. Türkiye ise Filistin halkının perişanlığını göz önünde tutarak yardım meselesinin halledilmesini istiyor. Gül'e göre Türkiye "insani yardımlarının" Filistinlilere ulaşması için İsrail ile görüşmelerine devam etmek kararında...Görüşmelerde ele alınan önemli bir başka konu da İran ile ilgili. İsrail, İran'ın nükleer silahlara sahip olmasının önlenmesi için uluslararası camianın mutlaka harekete geçmesini istiyor. Türkiye temelde İran'ın nükleer güce sahip olmasına karşı; ama prensip olarak Ortadoğu'nun (ki buna İsrail de dahil) nükleer silahlardan arındırılmış olmasını arzu ediyor. Basın toplantısında bu konudaki soruya Gül bu karşılığı verirken Livni'nin soruyu yanıtsız bırakması, anlamlı.Evet, bu ziyaret Türk-İsrail ilişkilerinin "mükemmel" biçimde geliştiğini gösterse de, Filistin ve diğer bölgesel sorunlar üzerindeki görüşlerin örtüşmekten uzak olduğunu ortaya koydu. skohen@milliyet.com.tr Ankara soğuk
