Dünkü elektronik postadan Darko Mitrevski adındaki bir Makedonyalı sanatçıdan ilginç bir mektup geldi. Bu idealist gencin yazdıkları, Makedonya'nın ve Balkanlar'ın içine düştüğü durumun vahametini yansıtıyor.
"Son on yılda komşularımız olan Hırvatistan'ın, Bosna'nın ve Yugoslavya'nın çöküşüne tanık olduk" diyor Darko Mitrevski. "Şeytanın bizim topraklarımıza girmeyeceğini, savaş ateşinin yuvalarımızı yakmayacağını umuyorduk. Biz çok ırklı bir toplum, özgür ve demokratik bir devlet kurmaya çalışıyorduk. Çocuk iken bize annelerimiz, babalarımız, insanları Müslüman, Hıristiyan, Yahudi, Makedon, Arnavut, Türk, Sırp, Yunan diye değil, 'iyi' ya da 'kötü' olarak değerlendirmemiz gerektiğini öğretiyordu. On yıllık bağımsızlık döneminde ben bu yönde elde edilen başarıdan gurur duyuyordum... Ve şimdi terör ve korku içinde "ortak hayata, ortak geleceğe son" işaretleri geliyor... Ülkem yanıyor, aziz dostum. Şu anda ihtiyacımız silah veya yabancı asker değil, anlayıştır. Makedonya'nın yeni bir Saraybosna olmasına izin vermeyin..."
* * *
BU duygusal yazı daha önce Yugoslavya'da, Bosna'da, Kosova'da olduğu gibi şimdi Makedonya'da da etnik ve dinsel bir mozaik çerçevesi içinde aynı topraklarda yıllar boyunca birlikte yaşayan insanların nasıl oluyor da birbirlerine düştükleri sorusunu gündeme getiriyor.
Makedonya'daki çatışmalar, son zamanlarda silaha sarılan Arnavut militanlarının başkaldırması ile patlak verdi. Peki, istenen nedir?
İşte bu husus karışık. Makedonya, kendi nüfusunun dörtte birini oluşturan Arnavutlara eşit hak tanıyor. Meclis'te iki Arnavut partisi dahi var. Ama Arnavutlar ikinci sınıf vatandaş muamelesi gördüklerinden yakınıyorlar ve daha geniş bir özerklik istiyorlar.
Çoğu Arnavut'un söylediği bu. Bazısı özerklik derken, federal veya konfederal bir sistem anlıyor ve anayasanın "iki eşit ulus" kavramına göre değiştirilmesini talep ediyor.
Bir başka grup var ki, Arnavutların Makedonya'da yaşadığı bölgenin Üsküp'ten ayrılmasını - hatta Kosova ile birleşmesini - arzuluyor. Bir süredir şiddet eylemlerine girişen Ulusal Kurtuluş Ordusu gibi gerilla gruplarının esas hedefi de bu.
* * *
ŞİMDİ Makedonya'yı iç savaşın eşiğine getirenler de bu aşırı uçtaki eylemcilerdir. Aslında bu terör dalgası, Makedonya'daki Arnavutların demokratik haklar elde etme davasına gölge düşürüyor. Birçok Arnavut da bunun farkında.
Dış dünya da Arnavut militanlarının şiddet eylemlerine karşı çıkıyor. Bu arada Türkiye de var. Kimse Makedonya'nın iç savaşa sürüklenmesini, toprak bütünlüğünün bozulmasını, sınırlarının değişmesini istemiyor. Balkanlar'ın artık daha fazla "Balkanlaşması" ve de çatışmalara sahne olması, kimsenin yararına değil.
Darko Mitrevski'nin belirttiği gibi, Makedonya'nın yeni bir Saraybosna olmasına izin vermemeli...
