NATO'dan destek...

ANTALYA


NATO Genel Sekreteri George Robertson, Türkiye'nin AB'nin askeri yapılanmasına katılımı konusunda kendisine Ankara'da verilen mesajı iyi algılamışa benziyor.
Dün Antalya'da açılan Türk Atlantik Konseyi'nin 10. Uluslararası Güvenlik ve İşbirliği Konferansı'nda konuşan Lord Robertson, bu tartışmalı konuda Türkiye'den yana bir tavır ortaya koydu.
Genel Sekreter'in söylediklerinden NATO yönetiminin, Ankara'nın AB'nin yeni askeri kanadını oluşturan Avrupa Güvenlik ve Savunma Kimliği (AGSK) ile ilgili politikasını desteklediği anlamı çıkıyor.
Tabii bu, Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in dün Antalya'daki konferansta belirttiği gibi Türkiye'nin AGSK'ya "tam ve eşit" koşullarla dahil edilmesini garanti etmiyor. Buna karar verecek olan AB'dir. Ancak NATO'nun bu konuda ağırlığını Türkiye'den yana koyması, kuşkusuz Onbeşler üzerinde etkisini hissettirebilir...
* * *
ANKARA'daki resmi temaslarından sonra Antalya'daki konferansta yaptığı konuşmada Lord Robertson şöyle bir ifade kullandı: "AB operasyonlarına AB üyesi olmayan NATO üyelerinin katılması sorunu, tüm tarafları memnun edecek tarzda halledilmelidir. AB planlamasına, karar alma sürecine ve operasyonlarına mümkün olduğu kadar AB üyesi olmayan Türkiye gibi NATO ülkeleri dahil olmalıdır... Eğer AB, NATO imkanlarını kullanmak istiyorsa, üyelerin onayını sağlamak için onların planlamaya ve operasyonların uygulanmasına katılımını sağlamalıdır"...
Lord Robertson, AGSK konusunda hassas olan AB üyelerini rahatsız etmemek, NATO ile AB'yi karşı karşıya getirmemek için "lastikli" bir üslup kullanmakla beraber, Türkiye gibi AB üyesi olmayan ama stratejik bir konumda bulunan Türkiye'nin, AGSK'nın (özellikle karar mekanizmasının) dışında bırakılmaması gerektiği mesajını da vermiş oldu...
* * *
CUMHURBAŞKANI Demirel'in konuşmasının yazılı metninde, AGSK konusuna geniş yer ayrıldı. Demirel, Avrupa'da güvenliğin bölünmez olduğunu, bunun birtakım hukuki mülahazalardan daha hayati bir önem taşıdığını hatırlattıktan sonra, Türkiye'nin AGSK'da karar alma sürecine katılması ve sorumlulukları paylaşması gerektiğini vurguladı. Bunun tam ve eşit şartlarla katılma anlamına geldiği mesajını veren Demirel, bir ara metnin dışına çıkarak "Lord Robertson'ın demin burada söylediklerine büyük önem atfediyorum" şeklinde konuştu.
Lord Robertson'ın sözleri konferansa katılan Türk ve yabancı diplomatlar tarafından da, "AGSK konusunda Türkiye'ye destek" şeklinde değerlendirildi. Bir Türk hükümet yetkilisi, bize "Genel Sekreter tutumumuzu benimsedi, istediğimiz oldu, ancak NATO'nun AB'yi nasıl ikna edeceğini bundan sonra göreceğiz" dedi...
* * *
KONU ile yakından ilgili bir Avrupalı diplomatın deyişi ile, Robertson öyle konuşuyor veya NATO böyle bir tavır ortaya koyuyor diye, Onbeşler'in AGSK'ya (yani askeri organlarına) AB üyesi olmayan NATO üyeleri için "ek sandalyeler koymasını" beklememek lazım. AB'deki kanaat, en azından bu aşamada, AGSK'nın "üyelere mahsus" olduğu yönündedir. Ancak, güvenlik ve savunma konularında, özellikle askeri operasyonlarda, Türkiye gibi ülkelerle "sıkı bir diyalog, danışma ve katılım" sağlanması gerektiği de vurgulanmaktadır.
Türkiye bunun kurumlaşmasını istiyor. "Katılım"ın garantisi budur. Ancak AB henüz buna hazır değil.
Bir Avrupalı diplomatın değerlendirmesi şöyle: "AGSK yeni bir oluşum. AB'nin savuma ve güvenlik politikasının olgunlaşması için zaman gerek. Bu süreçte, Türkiye gibi ülkelerin statüsü konuşulacak ve elbet bir formül bulunacaktır. Bu arada esneklik ve sabır gerek"...


Yazara E-Posta: skohen@milliyet.com.tr