Yeni Rusya...

       ARTIK "novoya Rossiya"dan ve "novi Ruski"den söz ediliyor. Yani "yeni Rusya" ve "yeni Rus"tan...
Doğrudur: 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasından ve komünizmin çökmesinden sonra, yeni bir Rusya ortaya çıktı. O yılın ağustos ayında Moskova'daki tarihi gelişmeleri izlerken, "iki cenazeye ve bir doğuma tanık olduğumu" yazmıştım: O zaman işbaşında olan Gorbaçov komünizmi ve de SSCB'yi gömmüştü. Bunu yeni bir Rusya'nın doğuşu izliyordu...
Yeni Rusya ve yeni Rus, eskisinden giderek daha farklı bir görüntü sergiliyor. Ama eskisine benzeyen birçok yanı da var tabii. Unutmamalı ki, bir devrim niteliğini taşıyan 1991'deki değişimden sonra, bu ülke bir geçiş dönemine girdi. Bu sarsıntılı dönem daha uzun yıllar sürebilir.
Bolşevik ihtilalini ve Gorbaçov dönemini yaşamış olan bir Rus yazarı şöyle demişti: "Rusya'da geçiş dönemlerini görebilmek ve anlayabilmek için uzun yaşamak lazım." Kendisi geçenlerde öldüğü zaman, 84 yaşında idi!..
* * *
BIRAKIN Sovyetler Birliği dönemini, 1991 "devrimi"ni izleyen ilk yılları dahi esas alarak bir mukayese yaparsanız, yeni Rusya'da gördüklerinize inanmakta zorluk çekersiniz.
Yüzeysel bir izlenim olarak, Moskova'nın eski halini bilenler, kenti şöyle bir dolaştıktan sonra, büyük değişikliği kolaylıkla farkedebilirler.
Moskova'da son 3 - 4 yılda, bir "araba patlaması" oldu. Bugün başkentte 4 milyona yakın motorlu araç var. Çoğu Rus malı; ama yabancı araba (hatta cip) sayısı az değil. Dokuz milyon nüfuslu Moskova, böyle bir trafiğe alışık değil. Bu yüzden yeterli park yeri, garaj, vs yok. Yollar, caddeler onarıma muhtaç...
Araba, "yeni Rus" için bir ihtiyaç kadar bir sembol sayılıyor: "Orta sınıf"a geçiş sembolü!
"Yeni Rusya"nın hedefi, güçlü bir orta sınıfa sahip olmak. Boris Yeltsin geçenlerde TV'deki bir konuşmasında şöyle dedi: "Orta sınıf, yeni Rusya'nın refahının ve istikrarının garantisi olacaktır." Rus lideri, bu amaçla bir dizi önlem alınacağını da açıkladı: Vergilerin indirilmesi, özel girişimlerin teşviki gibi...
Araba alanların, dış ülkelere turist olarak gidenlerin (geçen yıl 16 milyon), ev satın alanların, dışarda yemek yiyenlerin sayısındaki "patlama", orta sınıf'ın giderek oluşmakta olduğunu gösteriyor.
Moskova'yı dolaşırken, göze çarpan değişikliklerden ve yeniliklerden biri de dükkanlar, lokantalar ve çeşitli eğlence yerleridir. Yeni Rusya'da artık dünyanın ünlü tüm markalarını (ve de "fast - food" lokantalarını) bulmak mümkün. Eskiden yerli, kalitesiz mallar satan ünlü "Gum" mağazası bugün yabancı mallar satan butiklerle dolu...
* * *
BU pahalı malları kimler alabilir? Adam başı bizim paramızla 25 milyona yemek yenen lüks lokantaları dolduranlar kim? En son model Alman ve Japon arabalarda görünen insanlar, bu parayı nereden buluyor?
Buna direkt bir yanıt bulmak zor. Her halükarda, bu tür bir yaşam tarzı sadece vasat bir maaşla geçinenlerin harcı değil. (Ortalama aylık ücret 1600 ruble, yani 260 dolardır)... Orta sınıf henüz bu düzeyde değil. Buna karşılık, "yeni Rusya"da, yeni bir elit sınıf ortaya çıkıyor. "Yeni Rus" derken de, daha çok, "köşeyi dönen" kısa zamanda servet sahibi olan insan kastediliyor. Moskova'da son 7 - 8 yılda, "dolar milyarderi" olan insanlar var. Bir kısmı nispeten dürüst, ama bir kısmı da mafya mensubu!
Yeni zenginlerden ve güçlü medya patronlarından Boris Berezovski'nin IPI Konferansı'nda açıkça belirttiği gibi, "eskiden güç Partide idi; şimdi ise Kapitalde"!.. "Yeni Rus" tipini temsil eden Berezovski, işte böyle bir güce sahip...
Zengin - fakir uçurumu, bürokrasi çarkı, rüşvet, yolsuzluk, cinayet dalgası da "yeni Rusya"nın özellikleri arasında yer alayor artık... Şimdiki "geçiş dönemi"nden sonra, ülkenin bu olumsuz özelliklerinden kurtulup kurtulamayacağını kestirebilecek kimse de yok...


Yazara E-Posta: S.Kohen@milliyet.com.tr