'Yalan söyleme' yerine 'Doğru söyle' deyin
05.12.2019 - 14:28 | Son Güncellenme:
Çocuğunuzla sağlıklı iletişim kuruyor musunuz? Farkında olmadan zehirli bir iletişiminiz mi var yoksa? İletişim ve ebeveyn çocuk ilişkisi hakkında merak edilenlerin cevabını Eğitmen, Koç ve Sihirli Benekler Çocuk kitabının yazarı Hatice Boşça'dan aldık
Milliyet.com.tr / PembeNar Özel
Sağlıksız, zehirli iletişim nedir?
Tarafların, birbirlerinin ihtiyaçlarını ve duygularını görmezden gelerek çatışma esnasında suçlama, savunma, laf sokma ve küsme davranışlarını göstermesidir.
Zehirli iletişimi nasıl sağlıklı iletişime çevirebiliriz?
Zehirli iletişim metotlarını aileden ve çevreden otomatik olarak öğrenmişsek bir anda değiştirmek mümkün değil. Bunun için eğitimlere katılabilirsiniz, eğitimler sihirli değnek değillerdir tabii. Öğrendiklerinizi vazgeçmeden hayatınıza uygulamanız gerekiyor. Bununla ilgili iki kitap önerebilirim: Şiddetsiz İletişim – Marshall B. Rosenberg ve İletişim Donanımları – Doğan Cüceloğlu.
Bu iletişimsizlik hali ebeveyn-çocuk ilişkisini nasıl etkiliyor?
"Çocuğum hiç söz dinlemiyor" olarak ortaya çıkıyor. Aileler kendi ihtiyaçlarını ve çocuğun ihtiyaçlarını düşünmeden genel bir yol izlemeye çalışıyor ve iletişim hiç başlamadan tartışmaya dönebiliyor. Örneğin, annenin kafasında bir yemek saati var. Anne masayı hazırlıyor ve oyun oynayan çocuğunu yemek yemeye davet ediyor. Fakat çocuk oyun oynamaya devam ediyor. Anne bu kez çocuğu kucaklayıp masaya oturtuyor ve mızırdanan çocuğa zorla yemek yedirmeye çalışıyor. Çünkü bu anneye göre çocuk saatlerdir aç. Peki bundan çocuğun haberi var mı? Burada çocuğuyla iletişim kurmak isteyen anne çocuğunun aç olup olmadığını sorar, çocuk yemek istemezse acıktığında ona söylemesini ister ya da oyun oynayan çocuğunu çekip almak yerine birlikte bir süre oynuna eşlik eder ve sonra birlikte masaya geçerler. İletişimsizlik durumu sürekli karşılıklı bir inatlaşmaya ve otorite savaşına dönüşebilir. Her iki tarafta birbirine kendi dediğini yaptırmaya çalışır. Bu sonuçta kazananı olmayan bir savaşa dönüşür.
Çocuklarımıza pozitif mesajlar verirken hangi kelimelere başvurmalı, nasıl cümleler kurmalıyız?
Çocuklarımıza olumlu davranışlar edindirmek için cümlelerimizi olumlu şekilde kurmalıyız. Örneğin 'Yalan söyleme' yerine 'Doğru söyle' diyebiliriz. Yalan söyleme dediğimizde onun yalancı olduğu kabulünden yola çıkıyoruz. Sen yalan söylersin ama söyleme deriz. Doğru söyle dediğimizde ise sen doğruyu söylersin mesajını vermiş oluruz.
Bu cümlelerde hangi dili neden tercih etmeliyiz?
Kesinlikle suçlayıcı, iğneleyici bir dilden uzak durulmalı. Çocuk değil, davranış ele alınmalı. Çocuğun davranışları ele alınırken de yaş, kişilik ve gelişim özellikleri dikkate alınmalıdır. 3 yaşındaki bir çocuktan yetişkinler gibi masa da sabit bir şekilde oturarak çatal bıçakla yemek yemesini beklemek çok adil bir davranış değil. Bu sebeple anne babalar öncelikle genel çocuk gelişimi aşamalarına vakıf olmalı, kendi çocuklarının karakter ve gelişim özelliklerini çok iyi takip etmeliler. Örneğin çocuklar 1-1,5 yaş arası yürümeye başlarlar. Bu genel gelişim özelliğidir. Bununla beraber erken yürüyen (10 aylık) veya geç yürüyen (2 yaş) çocuklar da vardır.
Genel çocuk gelişiminden ve çocuğunun kişisel özelliklerinden haberdar olmayan aile çocuklarına da sağlıklı şekilde yaklaşamaz. 3 yaşında akıcı konuşamayan çocuğuna “farklı” muamele yapan ailelerle karşılaştım maalesef. Sağlıklı bir iletişim için en temel iki özellik vardır. Bunlar olmadan sağlıklı bir iletişimin olacağını hiç kimse iddia edemez. Bir; anne baba kendisini ve çocuğunu çok iyi tanımalı. İki; sağlıklı iletişim kurabilmeli. Sağlıklı iletişim suçlama, savunma, laf sokma, küsme davranışlarının olmadığı, duygu ve düşüncelerin dile getirildiği ve ortak çözüm üretildiği bir iletişimdir.
