16.09.2021 - 10:16 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Riga'daki sürpriz askeri tatbikatlar, askerlerin Letonya başkentinin sokaklarında boş mermiler atması ve eğitim tatbikatları düzenlemesi nedeniyle sakinleri hem korkuttu, hem çileden çıkarttı.
Şehir, hafta sonu, ağır silahlı askerlerin, tatbikatlar hakkında hiçbir şekilde uyarılmadığı anlaşılan ürkmüş siviller arasında silahlarını ateşlediği bir savaş alanına dönüştü.
Tatbikatın görüntüleri, NATO ülkeleri tarafından yürütülen savaş oyunlarının bir parçası olarak siviller birbirlerine ateş eden, muharebe tatbikatları düzenleyen ve bina gedikleri yapan asker gruplarının arasından geçerken herhangi bir işaret veya sınır göstermedi.
Tatbikatlar nedeniyle Letonya hükümeti, insanların çocuklarının dehşete düştüğünü söylemesinin ardından ciddi eleştirilere maruz kaldı. Bu tatbikat, Rusya'nın Belarus, Ermenistan, Hindistan, Kazakistan, Kırgızistan ve Moğolistan ile dokuz farklı yerde devasa savaş oyunları ve askeri tatbikatları düzenlediği sırada geldi.
Sosyal medyada ortaya çıkan videolarda, bir askerin bebeği yanından geçerken silahını ateşlediği, kadını korkuttuğu ve bebeğin korku ve şokla ağlamasına neden olduğu görüldü
Diğer bazı sahneler de, bir sokağın ortasında birden fazla askerin arabaların arkasına çömeldiğini ve bir binaya ateş açtığını gösterdi.
Tatbikat tüm güçle yapılmazken, askeri birliklerin şehrin sokaklarında silaharla görülmeleri, tatbikatlara herhangi bir resmi uyarı veya sınırlama getirilmemesi nedeniyle pek çok insanı rahatsız etti ve sert eleştiriler aldı.
Bu tepkinin ardından ordu, bu tür olaylar için yalnızca boş kartuş kullandığını açıklayarak kimseye herhangi bir zarar verilmediğini belirtti ve özür diledi.
Açıklamada "Bu tür tatbikatlarda sadece ses çıkaran ama başkalarının sağlığına ve yaşamına zarar vermeyen boş şarjörler kullanıyoruz. Bu olayda da boş kartuş kullanıldı, yaşananlardan dolayı özür dileriz" denildi.
Bu arada Letonya Savunma Bakanlığı, TVnet web sitesinde yer alan bir açıklamada, tatbikatların gerekli olduğunu ve şehir sakinleri için bir tehdit oluşturmadığını belirterek halkı 'tatbikatlar için sakin ve anlayışlı olmaya' çağırdı.
Savunma Bakanlığı, 30 Ağustos-3 Ekim tarihleri arasında NATO'nun Namejs 2021 savaş oyunlarının bir parçasını oluşturan eğitim tatbikatlarında yaralanan iki askerin hastaneye kaldırıldığını da sözlerine ekledi. Tatbikatlara çeşitli NATO ülkelerinden yaklaşık 9 bin 300 asker katılıyor.
Rusya'nın başını çektiği Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (CSTO) üyelerinin, Kırgızistan'daki Issık Göl'ü çevresinde düzenlenen tatbikat sonrası yapılan anlaşmalar, Batı dünyasından kaygıyla izleniyor.
Kazakistan ve Tacikistan'ın da yer aldığı tatbikatta Rusya'ya ait Su-30 ve Su-25 savaş uçaklarının yanı sıra Mi-8 helikopterleri de havalandı. Rus ve Belaruslu genelkurmay başkanları da Zapad-2021/Batı-2021 tatbikatını yerinden izledi.
Rusya lideri Vladimir Putin'in Belarus'a 1 milyar dolar değerinde silah satacak olması, Avrupa'da zaten giderek artan çatışma korkusunu iyiden iyiye körükledi.
Yerel basında çıkan haberlere göre, kıtanın son diktatörü olarak adlandırılan Belarus lideri Alexander Lukaşenko, Rusya'dan S-400 uçaksavar füze sistemleri satın almak için masaya oturduklarını duyurdu.
Moskova'nın ayrıca nakit sıkıntısı çeken ülkeye, Avrupa sınırlarında devriye gezmesi için yeni savaş uçakları tedarik edeceği de yeni gelen haberler arasında.
Rusya ve Belarus, Moskova'nın komşusu üzerindeki etkisini artıracak bir planda, ortak vergi ve gümrük önlemlerinin oluşturulması da dahil olmak üzere ekonomilerinin ortak çalışmasını çoktan kabul ettiler.
Bu anlaşma, Lukaşenko'nun geçen yılki 'hileli' seçim zaferinin ardından siyasi muhaliflere yönelik acımasız baskıları nedeniyle Batı tarafından yaptırıma tabi tutulmasından sonra geldi. İki ülke arasındaki işbirliği Batılı güçler tarafından yakından izleniyor.
Belarus'un Batı'yı istikrarsızlaştırmak için İran ve Irak'tan gelen yasadışı göçmenleri, AB sınırlarından sızmalarını düzenleyerek 'silahlandırmasından' sonra Baltık Devletleri ve Polonya'da endişe var.
Letonya Dışişleri Bakanı Edgars Rinkevics, Zapad-2021 tatbikatları konusunda uyardı. Rinkevics, "Bir sınır kriziniz var, NATO ülkelerinin sınırlarında devam eden büyük bir askeri tatbikatınız var.
"Ayrıca bizim tarafımızda, Litvanya tarafında, Estonya tarafında, Polonya tarafında sınır muhafızları ve askeri oluşumlardaki varlığınızı artırdınız. Tabii ki bu durum, çatışma riskini artırıyor." diye konuştu.
Rusya Savunma Bakanlığı tatbikata, 200 bin asker, 80 savaş uçağı ve helikopter, 15 kadar gemi ve yaklaşık 300 tankla katıldığını açıkladı. Ermenistan, Hindistan, Kazakistan, Kırgızistan ve Moğolistan da yine Zapad-21'de yer aldı.
Tatbikatta gerçek mermiler ve füzeler kullanılıyor. Rus ordu televizyonu Zvezda, savaş gemilerinin yanı sıra birlikte havalanan Rusya ve Belarus jetlerinin görüntülerini ekrana taşıdı.
Rusya ve Belarus'taki 14 ayrı eğitim sahasında icra edilen tatbikatın en önemli özelliği ise, Avrupa sınırına hayli yakın olması: Belarus'taki Brest şehri ve Avrupa'nın göbeğindeki Rus toprağı Kaliningrad.
Reuters haber ajansı, 'Rusya ve Belarus'un devasa savaş oyunu resmen başladı, NATO endişeli' başlığıyla haberi geçti. Rus ordusu, Belarus'a tatbikatın güvenliği için en az üç Su-30 savaş sevk etti.
Ruslar tatbikatın savunma amaçlı olduğunu açıklasa da, Belarus Genelkurmay Başkanı Viktor Gulevich, Zapad-2021'in Batı ülkelerini hedef alan bir sinyal olması gerektiğini söyledi.
Yaz mevsiminde Rusya'nın 100 bin askeri sınırlarına yığmasıyla Moskova ile savaşın eşiğine gelen Ukrayna lideri Vladimir Zelenskiy ise, bugün halen çatışmanın mümkün olduğunu açıkladı.
Zelenskiy, kendisine yöneltilen soruya "Bu en kötü şey olabilir ancak maalesef böyle bir savaş mümkün" ifadesiyel yanıt verdi. Ukrayna, NATO'ya katılmak istiyor ancak Moskova buna şiddetle karşı çıkıyor.
1 Eylül'de Beyaz Saray'da ABD Başkanı Joe Biden'la görüşen Ukrayna lideri, Washington'la ilişkilerinin öncekinden daha iyi olduğunu ancak NATO'ya katılımın henüz netleşmediğini de ekledi.
Benzer bir tatbikatı en son 2017 yılında hayata geçiren Rusya ve Belarus'un açıkladığı asker sayılarını, NATO inandırıcı bulmamıştı. Uluslararası kurallara göre, 13 bin askeri aşan tatbikatların denetlenmesi gerekiyor.
NATO, bu yılın başlarında Ukrayna sınırlarına çok sayıda Rus askerinin konuşlandırılmasının ardından düzenlenen tatbikatın, bir krize yol açabilecek bir kaza veya yanlış hesaplama riskini arttırdığı konusunda uyarıyor.
Zapad-2021 tatbikatının resmen başladığı gün, Rusya lideri Vladimir Putin ve Belarus Devlet Başkanı Alexander Lukaşenko da Kremlin'de bir araya geldi. Görüşme yaklaşık 3,5 saat sürdü.
Liderler randevunun ardından kameraların karşısına geçti, sözü alan Putin Rusya ve Belarus'un ortak sanayi politikasına geçeceğini dünyaya ilan etti. Putin, ayrıca Zapad-2021 için "Bu tatbikatlar hiçbir ülkeyi hedef almıyor" dedi.
Batılı ülkeler Lukaşenko'ya altıncı görev süresini veren tartışmalı seçimler sonrası yeni yaptırımlar getirdi. Rusya, Belarus için hayati bir müttefik olduğunu kanıtlama arayışında. Analistler de Minsk'in katılımının Moskova ile giderek artan yakın bağların işareti olduğunu söylüyor.
Chatham House düşünce kuruluşunda araştırma görevlisi olan Mathieu Boulegue’a göre, "Lukaşenko, 2017'deki tatbikata katılmaya gerçekten istekli değilken şimdi, bu tatbikatın Batı'ya verdiği uyarı mesajı açısından ne kadar önemli olduğu konusunda en çok övünenlerden biri haline geldi.