4 büyükşehir 20 il el değiştirdi

Propaganda dönemine beka ve ekonomik gelişmelerin damga vurduğu yerel seçimlerde sandıktan, hem ittifak blokları hem de ittifaklara dahil olmayan partiler açısından sürpriz sonuçlar çıktı. Seçim sonucunda dört büyükşehir ve 20 il belediyesi el değiştirirken, bu kapsamda AK Parti, 25 yıl sonra Ankara’yı kaybetti. İstanbul’da nefes kesen bir yarış yaşandı.

Siyasette resmi ittifak dönemini başlatan 24 Haziran seçimlerinden 9 ay sonra gerçekleştirilen dünkü seçimlerle, Türkiye’nin yerel seçim haritasında önemli değişiklikler oldu. Dünkü seçimlerde 24 Haziran’daki gibi yarış yine, AK Parti ve MHP’nin yer aldığı Cumhur İttifakı ile CHP ve İYİ Parti’nin bulunduğu Millet İttifakı arasında geçti. İttifak blokları arasında başta büyükşehirler olmak üzere pek çok yerde kıran kırana bir çekişme yaşandı.

Cumhur İttifakı, 30’u büyükşehir 51 ilde, Millet İttifakı da 23’ü büyükşehir 53 ilde ortak adaylar seçmenin karşısına çıktı. Cumhur İttifakı kapsamında 44 ilde AK Partili, 7 ilde MHP’li adaylar, Millet İttifakı kapsamında ise, 31 ilde CHP’li, 22 ilde de ise İYİ Partili adaylar yarıştı.

Cumhur İttifakı

2014’teki son yerel seçimlerde, AK Parti 17 milyon 952 bin 504 oy ve yüzde 43.13 oranla 18 büyükşehir, 30 il ve 561 ilçe kazanırken, MHP 7 milyon 391 bin 458 oy ve yüzde 17.76 oranıyla 3 büyükşehir, 5 il ile 106 ilçede başkanlığı elde etmişti. Yani Cumhur İttifakı ortakları 2014’te 21’i büyükşehir 35 il olmak üzere 56 il kazanmıştı. Dünkü seçimlerde ise AK Parti’nin sahip olduğu büyükşehir sayısı 16, il sayısı da 24 oldu.

MHP ise sahip olduğu 3 büyükşehir belediyesinden sadece birini koruyabilirken, il belediyesi sayısını ise 11’e yükseltti.

AA’nın saat 02.40 itibariyle yayımladığı verilere göre, AK Parti, sahip olduğu büyükşehirlerden Balıkesir, Bursa, Denizli, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Trabzon’u korurken, Ankara ve Antalya’yı CHP’ye kaptırdı.

AK Parti’nin koruduğu il belediyeleri ise, Adıyaman, Afyon, Aksaray, Bingöl, Çorum, Düzce, Elazığ, Gümüşhane, Kırıkkale, Kilis, Muş, Nevşehir, Niğde, Rize, Sivas, Tokat, Trabzon, Uşak, Yozgat oldu. 2014’te AK Parti’nin kazandığı Amasya, Bayburt, Çankırı, Erzincan, Karaman, Kastamonu, Kütahya ise Cumhur İttifakı ortakları arasında el değiştirip, MHP’ye geçti.

Manisa MHP’nin

MHP, sahip olduğu 3 büyükşehirden Adana ve Mersin’i CHP’ye bırakmak zorunda kalırken, sadece Manisa’yı elinde tutabildi. 2014’te kazandığı Bartın, Karabük, Osmaniye il belediyelerini bu seçimde de koruyan MHP, AK Parti’den 7 ili aldı. Iğdır’da MHP ile HDP arasında çekişme yaşandı. Kesin olmayan sonuçlara göre HDP, 1539 oyla kayyum atanmayan tek belediyesi olan Iğdır’ı yine kazandı. MHP, Isparta’yı AK Parti’ye, Kars’ı ise, HDP’ye bırakmak zorunda kaldı.

Seçimde AK Parti 18, MHP 5 mevcut belediye başkanını yeniden aday gösterdi. Bursa, Denizli, Erzurum, Gaziantep, Gümüşhane, Kayseri, Kırıkkale, Konya, Muş ve Tokat olmak üzere AK Parti’li 10 başkan koltuğunu korudu.

Millet İttifakı ikinci seçiminde ne yaptı?

Millet İttifakı ortaklarından CHP, 2014 seçimlerinde 11 milyon 8 bin 961 oy ve yüzde 26.45 oranıyla 6 büyükşehir, 8 il ve 158 ilçede ipi göğüslerken, HDP o dönemdi adıyla BDP, 1 milyon 738 bin 372 oy ve yüzde 4,18 oranıyla 2 büyükşehir, sekiz il ve 67 ilçede başkanlığın sahibi olmuştu. Mardin’de de bağımsız Ahmet Türk seçimi kazanmıştı. SP de 8 ilçe belediye başkanlığını alabilmişti. 2017’de kurulması nedeniyle 2014 seçimlerinde olmayan İYİ Parti, dünkü seçimlerde de büyükşehir ve il düzeyinde bir varlık gösteremedi.

CHP seçimde büyükşehir sayısını 6 10’a, il belediyesi sayısını da sekizden 10’a çıkarttı. Büyükşehir belediyelerinden Aydın, Eskişehir, Hatay, İzmir, Muğla, Tekirdağ’ı koruyan CHP, Adana ve Mersin’i MHP, Ankara ve Antalya’yı ise AK Parti’den aldı.

CHP il belediyelerinden Burdur, Çanakkale, Edirne, Sinop, Yalova’yı korurken, Ardahan, Artvin, Bilecik, Bolu, Kırşehir’i de AK Parti’den alarak belediyeleri arasına ekledi.

CHP, buna karşın, Giresun ve Zonguldak’ı AK Parti’ye, Kırklarelini’de eski milletvekili olan bağımsız aday Mehmet Siyam Kesimoğlu’na kaptırdı.

CHP bu seçimlerde Aydın, Burdur, Çanakkale, Edirne, Giresun, Hatay, Muğla, Tekirdağ ve Yalova olmak üzere 9 mevcut belediye başkanını yeniden aday göstermişti. Bu illerden Giresun dışındakilerde mevcut başkanlar seçimden zaferle çıktı.

Şırnak ve Halfeti sürprizi

Seçimde, gözler Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, “Teröre bulaşmışlar sandıktan çıkarsa kayyum tayinleriyle yolumuza devam edeceğiz” dediği, HDP’nin ise, geri alma iddiasında olduğu kayyum belediyelerindeydi. 2014’te HDP, o dönemki adıyla BDP 2 büyükşehir (Diyarbakır, Van) ve 10 il belediyesi (Ağrı, Batman, Bitlis, Hakkari, Iğdır, Siirt, Şırnak, Tunceli) kazanmış, ayrıca siyasi yasağı nedeniyle bu partiden aday olamayan Ahmet Türk de Mardin’den bağımsız belediye başkanı seçilmişti. Geçen süreçte Iğdır dışındaki bu belediyeler kayyum yönetimine geçti.

AK Parti ve MHP, dünkü seçimlerde Batman ile Tunceli’de kendi adaylarıyla, diğer kayyum illerinde ise Cumhur İttifakı iş birliği içinde AK Partili adaylarla yarışa girdi. Cumhur İttifakı’nın Diyarbakır ve Hakkari adayları da mevcut kayyumlar oldu. Şanlıurfa’nın Halfeti ilçesinde de kayyum Şeref Albayrak yine AK Parti listesinden Cumhur İttifakı’nın ortak adayı oldu. CHP ve İYİ Parti ise, Tunceli hariç kayyumdaki büyükşehir ve il belediyelerini Millet İttifakı iş birliği dışında bıraktı.

Bu tabloda girilen dünkü seçimler sonucu, kayyumlarca yönetilen büyükşehir ve il belediyelerinde seçmen büyük ölçüde HDP’li adaylardan yana tercihini kullandı.

AK Parti, Cumhur İttifakı iş birliğinin yapıldığı Ağrı, Bitlis ve Şırnak’ta başkanlığın sahibi oldu. Tek kayyum ilçe adayı Albayrak da Halfeti’yi AK Parti saflarına kattı.

HDP, kayyumla yönetilen Batman, Diyarbakır, Hakkari, Mardin, Siirt ve Van’ı kazanırken, AK Parti’ye kaptırdığı Ağrı, Bitlis ve Şırnak’ın yanı sıra Tunceli’yi de TKP’ye bırakmak zorunda kaldı.

El değiştiren büyükşehirler

- Adana, Mersin (MHP’den CHP’ye)
- Ankara, Antalya (AK Parti’den CHP’ye)

El değiştiren iller

- Ağrı, Bitlis, Şırnak (HDP’den AK Parti’ye)

- Amasya, Bayburt, Çankırı, Erzincan, Karaman, Kastamonu, Kütahya (AK Parti’den MHP’ye)

- Ardahan, Artvin, Bilecik, Bolu, Kırşehir, (AK Parti’den CHP’ye)

- Giresun, Zonguldak (CHP’den AK Parti’ye)

- Kırklareli (CHP’den Bağımsız Mehmet Siyam Kesimoğlu’na)

- Tunceli (HDP’den TKP’ye)

- Isparta (MHP’den AK Parti’ye)