Diyabet Koçu Neslihan Sipahi

Günümüzde şeker ölçümlerimizi kolaylaştıran, parmak delmeden alınan şeker değerlerinden ve şeker günlüklerinden çok daha fazla veri sağlayan teknolojiler ön plana çıktı. Sensör teknolojisi kullanan diyabetliler, günlük şeker ölçümünün 5 katı kadar ölçüm yapabiliyor. HbA1c değerleri aynı olan iki ayrı diyabetlinin, günlük glukoz seyirleri birbirinden çok farklı olabilmekte, farklı glukoz değişkenlikleri, hipoglisemik ve hiperglisemik seyirleri olabilmektedir. Parmaktan ölçüm yaptığımızda anlık değerleri gördüğümüz için , genel diyabet profilimiz hakkında tam resmi görememekteyiz. Bu da tedavi kararlarının etkinliğinde zorlanmaya neden olmaktadır.

Sensör kullanımı kolaylığı sayesinde, tüm glisemik resmi görmemiz mümkündür. Yeni sensör teknolojilerinin sunduğu avantajlar arasında yazılımları aracılığı ile bilgisayara kolayca aktarılabilen raporlar yer almaktadır. Böylece hekimler klinik tedavide daha hızlı yorumlayabilmektedir. Özellikle parmak delmeyi ortadan kaldıran, basit bir uygulama aparatı ile herkes tarafından takılabilen, glukoz takip sistemleri de ülkemizde kullanıma giren teknolojiler arasındadır. Bu sensörler hem o andaki glukoz ölçüm sonucunu rakam olarak

Diyabet, diyabetliler ve sağlık personeli arasında sık ve sürekli iş birliği gerektiren bir yaşam şeklidir.

Son yıllarda diyabetin kendisi kadar önem kazanan bir diğer konu "diyabet eğitimidir" Eskiden sayıca bu kadar yoktu. Özellikle, bu konuda seminerler düzenleyen, süreci sosyal sorumluluk olarakta gören kurumlara, derneklere vb ayrıca saygı duyuyorum. Geçtiğimiz günlerde de Dr Yaser Süleymanoğlu'nun konuşmacı olarak katıldığı " Diyabet Okulu" programını dinlemeye gittim.

Diyabet eğitimi, hem tip 1 hem de tip 2 diyabet tedavisinin bel kemiğini oluşturuyor.Diyabet tanısı alan hastalar hekim, hemşire, beslenme uzmanı ,psikologtan oluşan ekip tarafından eğitilir. Diyabetliler kadar ailelerinin ve yakınlarının da bilinçlendirilmesinin çok önemli olduğunu düşünüyorum. Hatta yurtdışında, diyabet koçu da hemen hemen tüm merkezlerde var.

Peki bu eğitimler, bizlere ne gibi beceriler sağlıyor?

- Glukoz Ölçümü

Herkese merhaba,

Bu ay gelen sorular üzerine tekrar koçluk kalemi ile yazmak istedim. Bildiğiniz üzere, geçtiğimiz Kasım Ayı, " Dünya Diyabet Günü " ve teması " Diyabet ve Aile " olduğundan , özellikle diyabetli çocuklar ve ailelere dokunma şansım çok fazla oldu.

Koçluğun evrensel olarak metodolojisi aynıdır .Koçluk yapan kişinin, profesyonel bir eğitim sürecinden geçip, kendisini Koçluk mesleğini geliştirmeye adamış olan, Uluslararası Koçluk Federasyonuna üye olması, sürekli eğitimlerle kendini desteklemesi ve koçluk prensiplerini ,yaşam prensipleri haline getirmiş olması gerekir. Sonrasında kişiler, ilgi alanlarına göre spesifik konular seçip, uzmanlaşabiliyorlar.(Marka Koçluğu, iletişim koçluğu, spor koçluğu) gibi..

Diyabet yönetiminde özellikle Amerika'da merkezlerde " Diabetes Life Coach" takımın parçasıdır. Doktor tedavi sürecini yönetir, hemşire (consultant) , bu süreç ile ilgili eğitim verir, psikolog sorunlarla ilgilenebilir. Koç ise hedef_çözüm odaklı çalışır. Benim için önemli olan, karşı tarafı harekete geçirip, motive edebilmektir. Bu amaçla kişinin hem diyabet hem de diyabetle yaşam alanlarına bakılır. Hangi noktada? Neleri daha iyi yapmak istiyor? gibi

Bildiğimiz gibi; Kasım Ayı diyabet farkındalık ayıdır. Birçok insan için soğuk bir sonbahar günü olsa da biz diyabetlilerin, diğer bir yaş günüdür. İnsülini bulan Kanadalı Doktor Frederick Banting'in doğduğu gündür. Dünya Diyabet Günü'nün sembolü "Mavi halkadır". (bluecircle). Mavi halka, yaşam ve sağlık döngüsünü anlatmakta, mavi renk ise gökyüzünü sembolize etmektedir. Bu ay içerisinde ülke genelinde, hastanelerde, organizasyonlar, yürüyüşler, diyabet seminerleri gibi pek çok etkinlik düzenlenir.

Yapılan araştırmalara göre, Dünyada diyabetli sayısı 500 milyona yaklaşmış durumdadır.Son 40 yılda, 6 kat artış göstermiştir. Türkiye, Diyabet Vakfı'nın verdiği bilgilere göre , tüm Avrupa ülkeleri arasında en hızlı artışı gösteriyormuş.Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF) bu seneki Dünya Diyabet günü temasını " Diyabet ve Aile" olarak belirledi. Özellikle çocuk yaşta koyulan diyabet teşhisinde aile bireylerinin yaklaşımlarının rolü büyüktür.İnsülin enjeksiyonu yapılması dahil, tüm konularda anne, babanın rolü eşit olmalıdır.Diyabet kontrolünde, eğitim, diyet değişikliği, ilaç, fiziksel aktivite ve disiplinin sağlanmasında ailelerin diyabetli bireyi desteklemesi hayati önem

Diyabetin yaşam kalitesi ve artma oranının, tüm dünyada global bir tehdit olduğunu biliyoruz. Ülkemizde de sağlık harcamalarının dörtte birinden fazlası bu alana yapılıyor. SGK verilerine göre, diyabete ve buna bağlı komplikasyonların sağlık harcamalarının %20 den fazlası bu orana sahip. Biz diyabetlilerin kan şekerlerini iyi takip edebilmesi ve yönetebilmesi için, diğer ülkelerde devlet desteği geri ödemelerde ,ilaç ve striplerde çıkan fark ödemelerinde daha kolaylık sağlarken maalesef bizim ülkemizde böyle değil. Halbuki diyabetten dolayı,diyalize giren bir kişinin masrafı ,devlete ortalama 10-15 yıllık strip masrafına eşit geliyormuş.

Bu sabah eczaneden 3'er aylık periyot düzenimdeki yazdırdığım insülinler, stripler, iğne uçlarını alırken , (biz diyabetlilerin temel ihtiyaçları) cebimizdeki yükün arttığını tekrar gördüm. Türkiye Ekonomisinde ki daralma, döviz kurlarında olan artıştan dolayı, yurtdışından ithal gelen diyabet malzemeleri ve teknolojik sensörlere de yansıdı. Diyabetlilerde artan maddi endişeden dolayı, tedavi şeklini sadece insülin kalemine çevirmek zorunda kalanlar oluyor. Halk arasında kullanılan bir deyim vardır " Şeker hastalığı, zengin hastalığı "

Herşey kabullenmekle başlar. Diyabeti iyi yönetebilmenin ilk altın kuralı, onunla hayat arkadaşı olduğumuzu ve sevip sayarak geçinmemiz gerektiğinin farkında olmaktır. Diyabet yaşım 20 yılı geçtiği ve çocukluğumdan beri bu alanda da sosyal bir çevrenin içerisinde olduğum için çok fazla gözleme ve diyabet öykülerini dinleme şansım oldu.Öyle ki en çok karşılaşılan duygusal tepkiler "inkar", "suçlama" ve bıkkınlık.Bazılarımız bu konuda destek almaya dahi kapalıyız. Diyabetli olduğumuzu söylerken, utanıp sıkılıyoruz. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre diyabet bulaşıcı olmayan salgın hastalıklar arasındadır.

Teşhis konduktan sonra kendilerinde ve yakınlarında şok etkisi yaratabiliyor. Neden ben?

Gelecekte beni neler bekliyor?

Hayatım nasıl değişecek? Diyabette kendi tepkilerimiz kadar, yakınlarımızın, ailemizin, sosyal çevremizin de tavırları kişiyi çok etkileyebiliyor. Maalesef toplumda insanların bazı kalıplaşmış inançları var.Bunlar kendi çevresindeki gördüğü bilinçsiz diyabetlilerin yaşam tarzından ve tamamen bilgi yetersizliğinden. Lütfen kimsenin yükünü almayalım.

Diyabeti yönetebilmeyi, hayatımızdaki karşılaştığımız sorunlarla başa çıkma yöntemlerine çok benzetiyorum.

İlk diyabet teşhisi aldığımdan beri hayatıma soktuğum ayrılmaz üçlü, doğru beslenme, egzersiz ve ilaç tedavisi oldu.Toplum bilinci olarak, her ne kadar hareketsizliğe meyilli olsakta, günlük hayattaki fiziksel aktivitelerin fazla olmasının diyabetli hastaların yaşam kalitesini arttırdığı gösterilmiştir.

Hepimizin günlük tedavi profili, kullandığı ilaçlar ve aldığımız karbonhidrat miktarı farklı olduğundan, ezgersiz planımızı hekimimizle beraber yapmakta fayda var.

Egzersiz ve fiziksel aktiviteyi de birbirinden ayırmak lazım. Egzersizler, planlanmış ve amaca yönelik yaptığımız, spor salonunda antreman yapmak , bisiklete binmek ve koşmak gibi... Oysa ki gün içerisinde asansör yerine merdiven kullanmak, ev işleri , alışveriş eylemleri de kaslarımızı harekete geçirir.

Peki egzersizin diyabete faydası nelerdir?

_ İnsülin etkisinin en çok görüldüğü nokta kaslarımızdır.Kaslarımızın aktif olması insülin direncini önler. Sayıca fazla olan tip 2 diyabetlilerin kilo vermesini kolaylaştırır.

_ 3 aylık kan şekeri ortalamalarımız ( hemoglobin A1C ) lerimiz daha düşük çıkar.

_ Kas kitlemiz arttığı için bizi damar hastalıklarından koruyor.

_ Komplikasyon riskini a

Bu hafta, Avrupa'daki en kapsamlı diyabet kongresi kabul edilen, Antalya'da gerçekleşen 54.Ulusal Diyabet Kongresi'ne katıldım. Kongre' ye Türkiye' nin her tarafından endokrinologlar, dahiliye uzmanları, aile hekimleri, diyetisyenler, diyabet hemşireleri ve ilaç firmaları gelmişti. Diyabetin tedavisinde ve izlenmesinde birçok yenilik anlatıldı.

1960 ve 1970 ler de kaynatılan şırıngaların dönemini bilenler vardır. O dönemlerde insülin enjekte etmekte kullanılan cam şırıngalar varmış. Glukometreler kağıt çubuğu olarak tanımlanır, üzerine kan damlatılıp 60 saniye beklenirmiş. Sonra bu kağıt, temiz su ile yıkanır, çıkan sonuç renk kartelasından değerlendirilirmiş.4 - 5 saniyede kan şekerimizi ölçebildiğimiz şeker ölçüm cihazlarının ve insülin kalemlerinin çıktığı dönem diyabette devrim niteliğinde olmuş.

Peki şimdi neler oluyor?

Yeni çıkan sürekli glikoz ölçüm cihazları, parmaktan kan şekeri ölçüm sayısını ve birçok diyabetli için zorluğunu ortadan kaldırdı. Cildimiz üzerine , yapıştırılan düğme büyüklüğünde sensörler ile, kan şekerlerimizi okuyucu ya da bluetooth üzerinden eşleştirip, telefonlarımızdan takip edebiliyoruz.

Türkiye'de farklı markaların, farklı özelliklerde