TÜRKİYE bugün veya yarın Apo'nun iadesi istemine neden oluşturan suç dosyasını Roma'ya ulaştırıyor. Bu dosyadaki belgeler, PKK'nın başının insanlık suçu tanımlamasına giren cürümleri hakkında epey inandırıcı malzeme sağlıyor.
İtalyan makamları bundan etkilenebilirler. Ancak buna rağmen İtalyan hükümetinin Öcalan'ı Türkiye'ye iade etmek istemeyeceği kesin. Bunu Adalet Bakanı Hasan Denizkurdu da açıkça söylüyor. Nedeni de - gene Bakan'ın büyük üzüntü ile ifade ettiği gibi - Türkiye'de idam cezasının kaldırılması için harcanan son çabaların sonuç vermemesidir.
D'Alema hükümetinin de Apo'nun "üstüne yıkılması"ndan artık hoşlanmadığı anlaşılıyor. İtalyan makamlarının Türkiye'den gelecek dosyayı incelemesi, herhangi bir karara yol açmayacağına göre, sadece bir "formalite"den ibaret kalacak. Bu ise, İtalya'yı üç seçenekle karşı karşıya bırakıyor:
Birincisi, Apo'yu, kendi topraklarında işlediği suçlardan ötürü isteyecek olan bir başka ülkeye - yani Almanya'ya - teslim etmek. Bunun zorluğunu aşağıda anlatacağız.
İkincisi, Öcalan'a İtalya'da sığınma hakkı tanımak. Ancak, İtalyanlar bunun ciddi sonuçlar yaratacağını biliyorlar ve bu nedenle Apo'ya böyle bir statü vermek eğiliminde görünmüyorlar.
Üçüncüsü, PKK başını bir "üçüncü ülke"ye göndermek, yani sınır dışı etmek. Bu bağlamda Libya'dan Sudan'a, Kuzey Kore'ye kadar çeşitli ülkelerin adı geçiyor. Ve şu anda bu, İtalya'yı rahatlatacak en pratik seçenek olarak görünüyor...
* * *
ALMANYA, PKK'nın kendi topraklarında işlediği suçlardan ötürü Apo'yu "aranan adam" olarak ilan etmiş ve hatta Interpol aracılığı ile, kırmızı bülten yani uluslararası tutuklama emri çıkartmıştı. Nitekim Öcalan'ın Roma'ya gelişinde yakalanmasına yol açan da, bu talimattı.
Ancak Bonn hükümeti, şimdi Apo'nun kendisine teslim edilmesini istemiyor - daha doğrusu önceki istemini askıya almış bulunuyor.
Apo'dan kurtulmak isteyen İtalyan makamları, Almanya'nın bu tutumundan rahatsız. O kadar ki, Başbakan D'Alema "Almanya istese vereceğiz, ama istemiyor. İtalya bu durumda kurban" diyor. Dışişleri Bakanı Dini de, "Biz Öcalan'ı Almanya tarafından çıkarılan uluslararası tutuklama emri üzerine yakaladık, yoksa İtalya'da tutmak üzere değil" şeklinde konuşuyor...
Peki, Almanya (daha önceki gıyabi tutuklama kararına rağmen) şimdi neden "iade" talebinde bulunmak istemiyor?
Alman makamlarının (Türk yetkililerine de dile getirdikleri) hukuki argüman şu: Öcalan'ı işlediği çok daha büyük ve vahim suçlardan dolayı isteyen iki ülke var: Türkiye ve İsveç. Bonn hükümeti, İtalyan adaletinin işlemesini sağlamak için, "şimdilik" böyle bir talepte bulunmamayı daha uygun görüyor...
Almanya, İtalya'nın Apo'yu malum nedenden, (yani idam cezasının kaldırılmamış olmasından) ötürü Apo'yu Türkiye'ye iade etmek niyetinde olmadığını pekala biliyor. Alman yetkililer, "kabahat Türklerdedir. Bir an önce idam cezasını kaldırmaları gerekir" diyor. Bu, İtalya'yı gerçekten Apo'yu Türkiye'ye vermeye iter mi? Belli değil, ama en azından bu gerçekleşirse İtalya (ve Avrupalılar) Türkiye'ye karşı artık bu gerekçeyi kullanamazlar...
Kısacası, Almanya zaten "siyasal nedenler"den ötürü kendisine devredilmesini istemediği Apo meselesinde, "hukuki gerekçeler"le, Türkiye'nin arkasına saklanıyor.
* * *
BONN için siyasal nedenlerin ağırlık taşıdığını kabul etmek lazım.
Almanların kaygısı şu: Eğer Apo Almanya'da yargılanır ve mahkum olursa, ülkedeki Kürt kökenli kütle (yarım milyondan fazla) PKK militanlarının kışkırtması ile, ayağa kalkacak. Türkler buna karşılık verecek. Almanya birdenbire bir Kürt ayaklanması ve bir Türk - Kürt çatışmasına sahne olacak. Bu ise Türkiye'de de tepki yaratacak. Ve bütün bunlardan Türk - Alman ilişkileri de ciddi yaralar alacak...
Aslında Apo olayının böyle bir mecraya dökülmesi Türkiye'nin de zararına olur. Bu nedenle birçok Türk diplomatı ve hukukçusu, ilk bakışta "ehveni şer" olarak görünebilen "Almanya seçeneği"ni "akıl karı" bulmuyorlar.
Nitekim Ankara da bu aşamada bu seçenek üzerinde durmuyor ve beklemeyi yeğliyor...
Yazara E-Posta: s.kohen@milliyet.com.tr
