TÜRKİYE'nin yeni dönemde jeostratejik değerinin azalabileceğini düşünenlerdenseniz, üzülmeyin: Türkiye her şeye rağmen öneminden fazla bir şey kaybedecek bir ülke değildir. Yeter ki, kendini yeni şartlara göre ayarlasın...
Herhalde geçmiş yıllarda, dünya konjonktürünün içinde bulunduğumuz coğrafyayı pek çok önemli olayın odağı haline getirmesinden olacak, Türkiye, jeostratejik konumunu hep ön plana çıkarmış, bu sayede de bazı önemli kazanımlar sağlamıştır.
Ancak bir ülkenin jeostratejik önemi statik değildir ve olayların gidişatına da bağlıdır. Soğuk savaş yıllarında jeostratejik konumuna çok değer verilen öyle ülkeler var ki, bugün bu niteliklerini kaybetmiştir.
Kaldı ki, Türkiye'nin içinde bulunduğu coğrafya da - zaman zaman bazı avantajlar sağlamakla beraber - büyük sıkıntılar da yaratabiliyor. Nitekim "keşke bizim yerimiz bu bölgede değil de, örneğin İskandinavya'da olsaydı" diye düşündüğümüz olmadı mı? Örneğin çok zor ve huzursuz anlar yaşatan son Irak krizi sırasında...
***
DÜN de belirttiğimiz gibi, halen Türkiye'nin jeostratejik değerinin düşmesi yönünde bir trend var. Bu elbet, bu önemin tamamen yok olacağı anlamına gelmez. Özellikle ABD için, Irak'ın ve bölgenin yeniden yapılanması sürecinde, Türkiye'nin gene özel bir yeri olacaktır. Ama bunun için de, Türkiye'nin sadece kendi jeostratejik konumuna güvenmekten vazgeçip giderek değeri artacak diğer nitelikleri de ön plana çekmesi lazım.
Bir bakıma Türkiye'nin jeostratejik değerinin eskisi kadar yüksek olmamasının da hayırlı bir tarafı olabilir. Bu sayede Ankara, daha vizyonlu ve sağlıklı politikalar geliştirebilir, kendisini yeni koşullara göre ayarlamak için daha büyük çaba harcayabilir...
***
TÜRKİYE'nin elinde bu yönde kullanabileceği birçok olanak var.
Türkiye, Irak'ın yeniden yapılanmasında, hem siyasal, hem ekonomik alanda önemli bir rol oynayabilir...
Türkiye'nin siyasal ve ekonomik yapısı, Batı ve bir kısım İslam ülkeleri tarafından bir örnek veya model olarak benimsenebilir...
Türk özel sektörü dinamizmi ve girişimciliği sayesinde, Irak'ın imarında faal rol alabilir...
Bölgede barışın korunması için ileride görevlendirilecek uluslararası bir güçte Türkiye yer alabilir...
Türkiye Ortadoğu, Kafkasya ve Orta Asya ülkeleri ile ekonomik ve ticari bağlarını geliştirebildiği takdirde, bu alanda Batı ve özellikle AB ile "köprü" işlevini görebilir...
Türkiye'nin konumu sadece ABD ve AB için değil, komşu veya yakın ülkeler için de giderek artan bir değer kazanabilir...
Kısacası, Türkiye - jeostratejik değerinde bir azalma olacaksa dahi - önemini çeşitli alanlardaki niteliklerini ve olanaklarını kullanarak koruyabilir. Ama bunun için bazı kronik dış sorunlarını bir an önce çözümlemesi, içte çağdaş siyasal düzeni ve istikrarı koruması ve ekonomisini güçlendirmesi de şart...
