Savaş hali küresel krize yol açar mı?

İsmail Şahin - İran ve İsrail arasında yaşananların global ve Türk ekonomisine olası etkilerini değerlendiren Medipol Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kerem Alkin, öncelikli olarak, Türkiye’nin kendi coğrafyasında topyekin kalkınma ve savunma sanayiinde yerlilik adına vermiş olduğu mücadelenin ne kadar değerli olduğuna dikkat çekti. Küresel altın ve petrol fiyatlarının son yaşananlar yüzünden tırmanmaya başladığını belirten Prof. Dr. Alkin’in değerlendirmeleri şu noktalara işaret etti... 

■ Yaşananlar elbette Türkiye’nin 

altın ve enerji ithalat faturasının artmasına sebep olur. Ancak bu durum Türkiye’nin Ortadoğu’nun her yerinde savaş ve gerginliklerin bir an önce bitmesi adına alabileceği insiyatiflerle ilgili çağrıları hızlandıabilir. 

■ Türkiye, Birleşmiş Milletler (BM) 

kararları ve kuralları doğrultusunda İsrail’in uluslararası hukuka aykırı bu davranışlarını tüm dünyaya mal etmek adına yüksek bir sorumluluk taşımaya devam edecektir. Mevcut gelişmeler Türkiye’nin son dönemde savunma teknolojileri alanında ortaya koyduğu büyük hamlelerin ne kadar kıymetli olduğu konusunu bir kez daha teyit etmektedir. Aynı zamanda bu gelişmeler Türkiye-Azerbaycan-Pakistan stratejik ortaklığının ne kadar önemli olduğunu bir kez daha teyit ediyor. 

Kritik soru: Ne kadar sürer? 

■ Bu olayın ne kadar süreceğini, İsrail ve İran’ın bu süreci ne kadar tırmandıracağını kestirmek çok güç. Bu sebeple turizm açısından baktığınızda Arap yarımadası hava koridoru açık olduğu sürece Doğu Akdeniz üzerinden uçuşlar devam edecektir. Körfez bölgesinden turist gelişlerinde hiç bir aksama olmaz. İnternet çağı öncesinde bu tür savaş durumları yüzünden turizm iptalleri yaşanıyordu. Artık insanlar anlık bilgi alıyorlar, Akdeniz bölgesine gelecek turistler de bunun farkında. Dolayısıyla yaşananlandan turizmin etkilenmesi imkansız. 

Hürmüz Boğazı ve Çin 

■ İran tarafından Hürmüz Boğazı’nın kapatılması halinin devamı ve denizdeki olası olaylar petrol fiyatlarını yükseltmeye devam eder, ama diğer yandan Türkiye limanlarının önemi daha da artar. Türkiye çok daha ciddi bir lojistik önem kazanır. 

■ Petrol fiyatlarının çok fazla yükselmesini hiç bir ülke istemez. Bu yüzden bu tür gerginlikler sırasında kullanılmak üzere hazır tutulan yedek rezervlerin kullanılması için çağrılar yapıldı. Petrol fiyatlarının daha da artmaması için gerekli adımlar atıllacaktır. 

■ Burada en önemli nokta son 10-15 yıldır İran’a çok ciddi yatırım yapan Çin’in ne yapacağı, nasıl bir pozisyon alacağı. Hürmüz boğasının kapalı olması Çin’in çok ucuz petrole ulaşımını engelleyecektir. 

AB açısından bakıca... 

■ Sonuç olarak İsrail ile İran arasındaki savaş gerginliği Türkiye’nin önemini bir kez daha teyit eden Türkiye’nin lojistik ulaştırma ve enerji koridorlarındaki kritik önemini ortaya koyan, bölge barışı için ortaya koyduğu emeğin öneminin tüm uluslararası aktörlerce bir kez daha gözlemlenmesini sağlayan gelişmelerdir. 

■ Ortadoğu’daki kriz Avrupa açısından değerlendirilirse; bu durum AB perspektifinde Türkiye’nin stratejik konumunun teyidi anlamına gelir. Avrupa’nın enerji ve savunma denkleminde Türkiye’nin ne kadar vazgeçilmez bir ülke olduğunun bir daha anlaşılmasını sağlayabilir.