Beyaz mermer kenti Aşkabat
16.10.2021 - 02:04 | Son Güncellenme:
Türkimenistan'ın başkenti Aşkabat ya da yerel telaffuzuyla Aşgabad, bölgenin en önemli kentlerinden biri olma özelliğine sahip. Yapılarının yüzde 80'inden fazlasında mermer kullanılan Aşkabat, bu özelliği nedeniyle "beyaz mermer kenti" olarak da anılmaktadır. Dünyanın en kapalı ülkelerinden biri olan Türkmenistan'ın başkenti beyaz mermerden inşa edilmiş görkemli apartmanları, geniş caddeleri ve parklarının yanı sıra devasa anıtlarıyla da dikkat çekmekte. Kentteki binalarla uyumlu olması adına ülkenin diğer şehirlerinde de uygulandığı üzere Aşkabat'ta tüm arabalar beyaz ya da gri renkte olma. Bir milyonu aşkın nüfusa sahip olan Aşkabat'ta buna rağmen sokaklar genellikle boş.
İhsan Dindar - Milliyet.com.tr
Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat ya da Türkmence telaffuzuyla Aşgabat, Orta Asya'nın en büyük kentlerinden biridir. 6 milyon nüfusluk ülkenin altıda bir başkent Aşkabat'ta yaşamaktadır. 491 bin kilometrekarelik bir yüzölçümüne sahip olmasına rağmen Türkmenistan topraklarının büyük bölümü çöllerle ve tarıma elverişsiz arazilerle kaplıdır. Bu nedenle de nüfus belli bölgelerde toplanmıştır. Başkent Aşkabat da bu bölgelerden en önemlisidir.
En büyük doğalgaz rezervi
Dünyanın en büyük dördüncü doğalgaz rezervine sahip ülkesi olan Türkmenistan'da zengin petrol kaynakları da bulunmaktadır. Hâl böyle olunca da ülkede ve tabii başkent Aşkabat'ta su, elektrik, doğalgaz tamamen ücretsiz. Ülke genelinde de her ay 120 litreye kadar benzin de Türkmenistan vatandaşlarına ücretsiz olarak veriliyor.
Resmi olarak 1881 yılında bir Rus Çarlığı üssünün yanına kurulan şehrin ismi Farsçada "aşkın kenti" anlamına gelmektedir. UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde bulunan Nisa Antik Kenti'nin de yakınında bulunan Aşkabat 1881'den de önce küçük bir ticaret kasabası olarak mevcuttu. İran sınırına 26 kilometre uzaklıkta bulunan başkent Aşkabat, Kopet Dağı'nın eteklerinde yer alır.
Bir mermer vahası
Karakurum Çölü'de adeta bir mermer vahası olan başkent Aşkabat'ta bu gösterişli apartmanların tamamı devlete ait. Bu durum ülke genelindeki hemen hemen tüm konutlar için de geçerli. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra bağımsızlığını 27 Ekim 1991'de ilân eden Türkmenistan'da sosyalist dönemden kalma pek çok kanun ve alışkanlık günümüzde de devam etmektedir.
Burada memurlar yaşıyor
Su, doğalgaz ve elektriğin ücretsiz olduğu ülkede, başkent Aşkabat'ın ünlü beyaz mermer apartmanlarında yaşamak için üçten fazla çocuk sahibi olmak yeterli. Nüfusunun neredeyse %90'ının devlet tarafından istihdam edildiği ülkede bu gösterişli binalarda da genellikle memurlar yaşamaktadır. Bununla birlikte devletin uygun gördüğü başka kişiler de bu evlere taşınabilir.
Aşkabat'ın en önemli yönlerinden biri olan beyaz mermer kullanımı toplu konutların yanı sıra kamu binaları ve dini yapılarda da kullanılmaktadır. Bunlardan en ünlüsü de Türkmenbaşı Ruhi Camii'dir. Ancak kentteki beyaz mermer binalar elbette bununla sınırlı değil üstelik bu mermer anıtlarda da sıklıkla kullanılmakta.
Geniş caddeler
Her ne kadar caddeleri genellikle boş olsa da başkent Aşkabat'ta yollar genelde üç veya dört şeritli olarak planlanmıştır. Sovyet etkisi doğrultusunda bu şekilde gelişen kent, 1948 yılında yaşadığı deprem sonrasında bugünkü halini aldı. Bu tarihten sonra neredeyse sıfırdan inşa edilmeye başlanan kent birbirini dik kesen geniş caddelerle donatıldı.
Turistler için gitmesi en zor ülke
Kuzey Kore ile birlikte turistik olarak ziyaret etmenin en zor olduğu ülke olan Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'a yılda sadece birkaç bin kişi gelmekte. Aşkabat'a gelen turistler kenti bir turist rehberi eşliğinde gezmek zorunda. Kentte dünya genelinde kullanılan pek çok sosyal medya mecrasının yanın sıra youtube gibi siteler de yasak.
30 yaşını doldurmamış erkeklerin yurt dışına çıkması yasak. Bununla birlikte Aşkabat sokaklarında da gözlenebileceği üzere tüm arabalar beyaz ve gri olmak zorunda. Bunun tek istisnası yeşil renkli araba kullanan ülkenin Cumhurbaşkanı Kurbankulu Berdimuhammedov'dur. Ülkedeki tüm arabaların beyaz veya gri olmasının nedeni mermer yapılarla bütünlük oluşturma arzusu.
Latin alfabesi kullanılıyor
Rus Çarlığı ve sonrasında da 70 yıl süren Sovyet yönetiminin ardından bağımsızlığını kazanan Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta tabelaların tamamı Latin alfabesiyle. Kiril alfabesini bırakan ilk Orta Asya ülkelerinden olan Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bu sayede de yabancılık çekmemek mümkün. Geçtiğimiz günlerde Özbekistan da tam manasıyla Latin alfabesi kullanımına geçti.
Suç oranı çok düşük
Dünyanın en temiz kentlerinden biri olan Aşkabat'ta suç oranları da çok düşük seviyelerde. Ülkenin en büyük kenti olan Aşkabat'ta akşam 11'den sonra hayat neredeyse tamamen durma noktasına geliyor. Bu yönüyle Aşkabat, eğlenmeyi isteyenlere yönelik çok da bir şey vaat etmiyor. Ancak kentte çok sayıda altın kaplama heykel dikkat çekmekte.
Bir anıtlar kenti olan Aşkabat'ta, beyaz mermerin kullanımının yanı sıra altın da çok seviliyor. anıtların yanı sıra binalarda da kullanılan altın Aşkabat'a ilginç bir hava katmakta. Bununla birlikte kimi önemli caddelerdeki sokak lambalarında da altın kaplama detaylara rastlamak mümkün.
