Depremi çocuklarınıza böyle anlatın! Afetlerden korkutmadan korunun
03.09.2024 - 13:03 | Son Güncellenme:
Deprem 7’den 70’e herkesin travmalarını tetikleyen ve korku yaratan bir afet olsa da çocuklara küçük yaştan itibaren depremin ne olduğu öğretilmeli. Afete hazır nesiller yetiştirmek için korkutmadan depreme hazırlık ve bilgilendirme şart. Peki, ebeveynler bunu nasıl yapmalı? Detaylar haberimizde.
Deprem, yerin derinliklerinde oluşan enerji salınımının sonucudur. Bu enerji salınımı, yer kabuğunu oluşturan levhaların hareketleriyle gerçekleşir ve bu hareketler bazen çok daha büyük olur. Bu da yüzeyde sarsıntı olarak hissedilen depremlere neden olur.
Depremi çocuklara anlatırken görsel materyaller ve basit benzetmeler kullanmak, konunun daha kolay kavranmasına yardımcı olur. Örneğin, iki elin birbirine sürtülmesi gibi basit bir hareketle levhaların sürtünmesi ve bu sürtünmenin neden olduğu enerji salınımı rahatlıkla gösterilebilir. Ayrıca, depremle ilgili resimler ve kitaplar da konunun daha iyi anlaşılmasını sağlayabilir. En önemlisi de, depremin doğal bir olay olduğunu ve doğru önlemlerle güvende kalmanın mümkün olduğunu vurgulamak olacaktır.
OKUL ÖNCESİ DEPREM NASIL ANLATILIR?
Okul öncesi dönemde çocuklar, karmaşık bilgileri sindirebilme yetisine sahip değillerdir. Bu nedenle depremi anlatırken basit ve anlaşılır bir dil kullanmak gerekir. Depremi, ‘Yerin altındaki taşların birbirine sürtünmesi’ olarak açıklayarak başlamak, bu yaş grubu için oldukça uygun bir yaklaşım olacaktır. Depremle ilgili görseller, konunun daha iyi anlaşılmasına yardımcı olabilir.
Özellikle hareketli levha resimleri veya sarsıntıyı gösteren animasyonlar, çocukların ilgisini çeker. Ayrıca, “Yerin altında ne var?” gibi temel sorularla başlamak çocukların merakını cezbetmek için de doğru bir yol olacaktır. Okul öncesi doğal afetlerle ilgili etkinlikler, deprem hakkında bilgi edinme sürecini daha eğlenceli ve etkili kılabilir.
Örneğin, yumuşak bir materyal üzerinde sarsıntıyı taklit ederek ya da el ile sürtünme hareketini göstererek depremin nasıl meydana geldiğini anlatmak, çocukların deneyimlemesi için oldukça etkili olabilir. Sonuç olarak, okul öncesi dönemde çocuklara depremi anlatırken basit, görsel ve etkileşimli yöntemler kullanarak konunun daha iyi kavranmasını sağlar.
OKUL ÇAĞINDA DEPREM NASIL ANLATILIR?
Okul çağındaki çocuklar, konseptleri ve bilimsel süreçleri anlama kapasitesine sahiptir. Bu nedenle, okul çağındaki çocuklara deprem anlatılırken, daha ayrıntılı ve bilimsel bilgiler sunabilir. Deprem, yerin derinliklerinde oluşan enerji salınımının yüzeye ulaşmasıyla hissedilen sarsıntıdır ve yer kabuğunu oluşturan levhalar, magma üzerinde yavaşça hareket eder. Bu levhaların birbiriyle etkileşime girmesi, birbirlerine sürtünmesi ya da birbirlerinin altına daldığı noktalarda, büyük miktarda enerji birikir. Bu enerji bir noktada aniden serbest kalır ve depreme neden olur.
Çocuklara depremin nasıl oluştuğunu anlatırken, levhaların hareketlerini temsil eden görseller veya animasyonlar kullanmak faydalı olabilir. Ayrıca, depremlerin dünyanın farklı bölgelerinde nasıl dağıldığına dair haritalar da konunun daha iyi anlaşılması için yararlı olabilir.
Depremle ilgili sorular sorulduğunda, bilimsel gerçeklere dayanarak açıklamalar yapmak önemlidir. Örneğin, "Deprem esnasında yer neden sallanır?" veya "Depremler neden bazen çok şiddetli, bazen daha hafif olur?" gibi sorulara bilimsel yanıtlar vermek, çocukların konuyu derinlemesine kavramalarına yardımcı olur.
Depremler hakkında bilgi verirken, alınabilecek önlemler ve güvenlik tedbirleri hakkında da bilgilendirme yapmak, çocukların deprem anında nasıl hareket edecekleri konusunda fikir verebilir. Bu, hem bilgi edinmelerini hem de olası bir deprem anında daha hazırlıklı olmalarını sağlayacaktır.
ÇOCUKLARI DEPREM HABERLERİ̇NDEN TAMAMEN UZAK MI TUTMAK GEREKİ̇YOR?
Deprem haberlerine maruz kalma, özellikle hassas yapıdaki çocuklarda kaygı ve korkuya neden olabiliyor. Tekrarlanan haberler ve görseller, çocukların zihinlerinde büyüyerek travmatik bir etki yaratabilir. Ancak bu, çocukları deprem haberlerinden tamamen izole etmek gerektiği anlamına gelmiyor. Çünkü bilgi, korkuyu azaltmada önemli bir araçtır.
Doğru ve dengeli bilgilendirme, çocukların deprem hakkında oluşabilecek yanıltıcı ve korkutucu düşüncelerini azaltabilir. Depremle ilgili görseller, animasyonlar veya bilgilendirici videolar, olayı daha objektif bir perspektiften görmelerine destek olur. Haberlerde sıkça rastlanan yıkıcı görüntülerin yerine, deprem hakkında bilimsel gerçekleri ve alınması gereken güvenlik önlemlerini anlatan içerikler tercih edilmeli. Böylece çocuklar, depremin doğal bir olay olduğunu ve doğru tepkilerle bu tür olaylardan korunmanın mümkün olduğunu öğrenir.
Ebeveynler ve eğitimciler, çocukların deprem haberlerine maruz kaldıklarında mutlaka yanlarında olmalı ve çocukların sorularını yanıtlamalıdır. Ayrıca, çocuğun endişe seviyesini sürekli gözlemlemek ve gerektiğinde profesyonel yardım almak da bu noktada son derece önemli. Bu yaklaşım, çocukların hem bilinçlenmelerini sağlar hem de olası korku ve endişelerini en aza indirir.
DEPREMİ YAŞAYAN ÇOCUKLARA NASIL DAVRANMALI?
Depremi doğrudan yaşamış çocuklar, olayın travmatik etkisi nedeniyle korku, endişe ve kaygı gibi duygusal tepkiler gösterebilir. Bu çocukların duygusal ihtiyaçlarına duyarlı yaklaşmak ve onları desteklemek önceliklendirilmeli. Çocukların güvende olduklarına dair somut güvenceler vermek gerekir. Onlara evin ya da bulundukları mekanın güvenli olduğunu, yetişkinlerin onları koruduğunu ve gerekli önlemlerin alındığını belirtmek bu süreçte yardımcı olacaktır. Çocukların korkularını ve endişelerini ifade etmelerine de fırsat tanınmalıdır.
Onlarla sakin bir şekilde konuşarak, duygularını paylaşmalarını teşvik etmek önemlidir. "Nasıl hissettiğini anlıyorum" veya "Bu duyguların normal olduğunu bilmelisin" gibi ifadelerle çocukları desteklemek onların duygusal yüklerini hafifletecektir. Eğer çocuklar sürekli olarak depremle ilgili kabuslar görüyor, aşırı kaygı belirtileri gösteriyor ya da olayı tekrar tekrar konuşma ihtiyacı duyuyorsa, profesyonel yardım almak gerekir. Psikolog veya uzman bir danışmana başvurarak, çocuğun travmayı işleme sürecine destek olunmalıdır.
Rutinlere geri dönmek de çocukların normale dönmeleri için yardımcı olur. Normal günlük aktivitelere devam etmek, çocukların olayın etkisinden kademeli olarak sıyrılmalarına katkıda bulunur.
DEPREM BÖLGESİNDE OLAN AİLELER ÇOCUKLARIYLA NASIL KONUŞMALI?
Deprem bölgesinde bulunan ailelerin çocuklarıyla iletişimi son derece önemli. Bu süreçte çocukların korku ve endişelerini azaltacak bir yaklaşım benimsemek gerekir. Öncelikle, aileler çocuklarıyla sakin ve anlaşılır bir dilde konuşmalı ve olayın ne olduğunu, neden olduğunu ve şu anki durumun ne olduğunu basit ve açık bir şekilde açıklamalıdır. Ayrıca, çocukların sorularını sabırla yanıtlamak ve onların duygusal tepkilerine saygı göstermek de son derece önemlidir.
Aileler, alınan güvenlik önlemlerinden barındıkları yerin güvenli olduğundan bahsederek çocukların kaygısını hafifletebilir. Ayrıca, bir deprem sırasında neler yapılması gerektiği, nereye sığınılacağı ve nasıl güvende kalınacağı konusunda bilgilendirme ve tatbikat yaparak çocukları hazırlıklı hale getirebilirler.
Eğer çocuklar deprem anındaki olayları veya sonrasında gördükleri yıkıcı görüntüleri tekrar tekrar konuşmak istiyorsa, onları dinlemek ve duygusal destek sağlamak en önemli adımlardan biri olacaktır. Böyle bir durumda, çocukların bu olayı işlemeye çalıştığını ve duygusal olarak bu süreci atlatabilmek için konuşma ihtiyacı duyduğunu unutmamak gerekir.
Ailelerin kendi duygusal durumlarını da kontrol altında tutmaları gerek. Yetişkinlerin sakin ve kontrollü olması, çocukların da bu olay karşısında daha sakin ve güvende hissetmelerini sağlar.
DEPREMDE BİR YAKININI KAYBEDEN ÇOCUKLARA BU NASIL ANLATILMALI?
Bir deprem sonrasında bir yakını kaybeden çocuklara bu durumu anlatmak en hassas ve zor görev olabilir. Bu noktada duyarlı, şefkatli ve açık bir yaklaşım benimsenmelidir. İlk adım olarak, bu durumu anlatılırken sessiz, sakin ve rahatsız edici unsurlardan uzak bir ortamda bulunulmalı. Fiziksel bir yakınlık gösterilerek, çocuğa destek olunduğu hissettirilmeli.
Çocuklara durumu açıklarken, basit ve doğrudan bir dil tercih edilmeli. "Depremde birçok insan yaralandı veya hayatını kaybetti. Maalesef artık yakınımız olan kişi de aramızda değil" gibi ifadelerle durum anlatılmalı. Ancak verilecek bilgilerin çocuğun yaşına ve olgunluk seviyesine uygun olmasına dikkat edilmelidir. Çocukların bu haber karşısında farklı duygusal tepkiler gösterebileceği de kesinlikle unutulmamalı. Bu duyguların ifade edilmesine izin verilmeli ve bu duygusal tepkilere saygı gösterilmeli.
Eğer çocuk, kaybedilen yakınıyla ilgili anıları paylaşmak isterse, bu ihtiyacı desteklenmeli. Çünkü bu yaklaşım, çocuğun yas sürecinde ilerlemesine yardımcı olabilir. Bu tür bir kayıp sonrasında profesyonel destek almak faydalı olabilir. Çocuk psikologu veya danışmanla iletişime geçmek, bu travmatik olayı daha sağlıklı bir şekilde atlatmaya yardımcı olacaktır.
DEPREM HAKKINDA ENDİŞEYE SAHİP ÇOCUKLARA NELER SÖYLENEBİLİR?
Endişeli çocuklara depremle ilgili olarak söylenebilecek bazı şeyler vardır. “Depremler, yer kabuğundaki levhaların hareketi sonucu meydana gelir ve bu, doğanın bir parçasıdır. Ancak, modern binalar ve yapılar bu tür olaylara karşı tasarlanmıştır ve birçok bina depreme dayanıklıdır. Ayrıca, aileler ve okullar deprem anında ne yapılması gerektiğini öğretir. Düzenli tatbikatlar ve eğitimlerle, deprem anında nasıl davranılması gerektiği konusunda bilgi sahibi olunur” gibi konuşmalar yapılabilir.
Bir deprem sırasında güvende kalmak için bazı basit kurallar da vardır. Örneğin, masa altına saklanmak, camdan uzak durmak ve dışarı çıkmamak gibi. Deprem konusunda endişesi olan çocuklarla, bu konuda daha fazla bilgi edinmek ve konuyu daha iyi anlamak için kitaplar okumak veya videolar izlemek yardımcı olabilir. Son olarak, endişelerini ifade etmeleri için her zaman bir yetişkinle konuşabileceklerini bilmek, onların rahatlamalarına yardımcı olacaktır.
ÇOCUKLARA DEPREMİ ANLATIRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Çocuklara deprem anlatılırken korkutucu detaylardan kaçınılmalıdır. Basit ve anlaşılır bir dil kullanılarak, çocuğun duyguları ve soruları dikkate alınmalıdır. Gerçeklerden sapmadan, gereksiz detaylara girmeden bilgilendirme yapılmalıdır. Deprem gibi doğal afetlerde çocukların duygusal ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak onlara destek olmak büyük önem taşır.
