Şirinlerin kapitalist dünyayla imtihanı!

Belçikalı karikatürist Peyo (Pierre Culliford) tarafından 1958’de yaratılan “Şirinler” 1980’lerdeki televizyon dizisi sayesinde dünya çapında tanınır. Bu küçük mavi canlıların, çocuklara “empoze” ettikleri politik fikirler de en az kendileri kadar ünlü.
Bugüne dek komünizmden ırkçılığa, Yahudi düşmanlığından totaliterliğe kadar pek çok politik okumanın nesnesi olan Şirinler, dün vizyona giren “Şirinler / The Smurfs” adlı Hollywood çıkışlı filmle birlikte tüketim toplumu ve kapitalizmle de anılmaya başladı!
Bu filmde, köylerinden New York’a gelen Şirinler, reklam kampanyalarına, şekerlere ve yeni giysilere kavuştu... Şirinlerle ilgili en ünlü tartışma Şirinler evreninin “Marksist ütopya” olarak okunması. Bu değerlendirmenin en önemli kanıtı, Şirinler köyünün işleyişi. Bu köyde, işbirliği ve paylaşma esasına dayanan bir sistem var. Şirinler, iyi oldukları tek bir işi yapıyorlar ve karşılığında, evleri giysileri yemeği paylaşıyorlar.

Sakallı baba Marx mı?
Para veya herhangi bir takas sistemine, Şirinler köyünde yer yok. Bu okumanın devamı, Şirin Baba’nın sakalı ve kırmızı şapkasıyla Karl Marx’ı temsil ettiği. Bir adım ilerisi ise ‘Gözlüklü’nün Şirin Baba’nın bilgeliğini en çok takdir eden figür olması nedeniyle Lev Troçki yakıştırması yapılması. Aslında Gözlüklü’nün Kızıl Ordu’nun Şirinler versiyonunu kurmuşluğu yok ama gözlükleri ve fikirleri yüzünden köyde dışlandığı için Troçki olarak etiketlenmiş.
Komünist okumaya göre Şirinlerin baş düşmanı kötü büyücü Gargamel ise kapitalist bir figür... Şirinlerin İngilizce adı “Smurf”ün ‘Kızıl Babanın Egemenliğindeki Sosyalist Adamlar’ (“Socialist Men Under Red Father”) şeklindeki açılımını ise bir duyan bir daha kolay kolay unutamaz.

Irkçılıkla da suçlandı
Fransa’da Sciences Po’da ders veren akademisyen Antoine Bueno’ya göre ise Şirinler ırkçı! Ve Yahudi düşmanı. Üstelik Stalinist. “Little Blue Book” adlı bir kitap kaleme alan Bueno’a göre Şirin Baba, Marx’ı değil, Stalin’i simgeliyor.
Şirinlerin bir sinek tarafından ısırılıp siyaha döndüğü macera ise mavi adamların yüzleştiği ırkçı suçlamaların en önemli kanıtı... Kapitalist olduğu söylenen Gargamel ise Bueno’a göre Yahudi düşmanlığını temsil ediyor. Para peşindeki Yahudi önyargılarının bir yansıması Gargamel. Hollywood çıkışlı, Raja Gosnell’in yönettiği gerçek oyuncularla, canlandırma karakterleri bir arada sunan yeni filmi ise “Şirinler komünizmden kapitalizme döndü” tartışmalarını başlattı. National Review’da yer alan Nancy French imzalı yazı konuyla ilgili tespitlerde bulunuyor. French, “Şirinler köylerinden kapitalizmin merkezi Times Meydanı’na gidiyorlar. Pazarlamacı bir adamın evine düşüyor ve ona yeni kozmetik reklam kampanyası için ilham kaynağı oluyorlar” diyor. Şirinlerin yeni filmde, tüketim toplumu ve kapitalizmle yakınlaşması reklam dünyasının göbeğine düşmeleriyle sınırlı değil. Şirine, tesadüfen girdiği bir mağazada, oyuncak bebek giysilerini görüp heyecanlanıyor ve Marilyn Monroe’nun eteklerinin uçuştuğu ünlü pozundaki elbisesinin benzerini alıyor. Şirin Baba, kahve hastası olduğunu açıklıyor. Huysuz Şirin, M&M marka şekerlere bayıldığını açıklarken, Şirinler stres atmak için Guitar Hero oynuyor.
Peyo’nun oğlu Thierry Culliford bir söyleşide, babasının politikayla ilgilisi olmadığını vurgulamıştı ama görünen o ki, Şirinler politik tartışmaların öznesi olmaktan kurtulamayacaklar...

Kapitalist Donald Amca!
Donald Amca: “How to Read Donald Duck” adlı Ariel Dorfman ve Armand Mattelart tarafından kaleme alınmış kitap, Donald Amca’yı ve diğer Amerikan çıkışlı çizgi kahramanların kültürel emperyalizmi temsil ettiği tezine dayanıyordu. Yazarlara göre Donald Amca , ABD’nin egemen ideolojilerini yayma aracıydı.
Tenten: Belçikalı sanatçı Georges RÈmi’nin yarattığı Tenten, ırkçılıkla suçlanıyor. Avrupalı olmayan karakterlere yaklaşımı dolayısıyla Tenten’in sömürgeci olduğu da sık rastlanan bir iddia. Bolşevik karakterlerin kötü çizildiği de sık sık dillendirilir.
Asteriks: Fransa-Belçika çıkışlı Asteriks’in hikayesi Sezar hükümdarlığındaki Roma’ya direnen bir köyde geçiyor. Dolayısıyla Asteriks politik olarak sömürgeciliğe karşı bir metin olarak değerlendiriliyor.

Guitar Hero oynayan Şirinler, Monroe’nun ünlü pozunu da canlandırıyor.