Beyhan Budak

Çocuklarınızın mutlu yetişkinler olması için yapabileceğiniz şeyler

Birçok anne baba bilinçli ebeveynler olmak için çaba gösteriyor. Bu farkındalık ve çaba gösterme hali benim geleceğe daha umutla bakmama yardımcı oluyor. Yetişkinlerin dünyayı değerlendirme şekli ve yaşadığı, tekrarlayan sorunların önemli bir kısmı çocukluk çağındaki deneyimler neticesinde gelişiyor. Bugüne kadar karşılaştığım mutlu ve anlamlı bir yaşamı olan yetişkinlere çocukluklarını sorduğumda birbirine benzeyen cevaplar aldım. Çocukların büyüdüklerinde anlamlı ve mutlu bir yaşama sahip olması için ebeveynlerin yapabileceği bazı şeyleri bu cevaplardan yola çıkarak paylaşmak istiyorum.

İlk olarak, takdir ve eleştiri dengesinden bahsetmeliyim. Çoğu zaman anne babalar çocuklarındaki eksiklikleri görme eğilimindedir. Bunun neticesinde de çok fazla eleştiri ortaya çıkabilir. Eleştiriler çocuğun değiştirebileceği konulardaysa faydalı olabilir. Ancak değiştiremeyeceği konularda ve kişilik üzerineyse özgüven yaralanmalarına sebep

Geçenlerde YouTube’da takip ettiğim Kanadalı psikolog Jordan Peterson’ın bir videosunu izledim. Özetle şunu söylüyordu videoda: Eğer dünyayı değiştirmek istiyorsan, önce yatağını düzeltmeli ve odanı toplamalısın. Bu ifade ilk bakışta basit ve yüzeysel bir bakış açısı gibi gelse de biraz derinleşince ne kadar önemli bir tespit olduğunu anlıyorsunuz.

Birçok insanın geleceğe dair planları ve hayalleri var. Dünya bu hayaller sayesinde değişiyor ve daha gelişmiş bir noktaya geliyor. Bugün baktığımız zaman, hayatımızın vazgeçilmezleri olan, elektrik, internet, uçak gibi teknolojiler bir zamanlar birilerinin hayaliydi. O insanlar öz disiplinleri ve motivasyonları sayesinde bu hayallerini gerçeğe dönüştürebildiler. Aynı zamanda bireysel hayallerimiz kendi adımıza bir şeyleri barındırırken, dünyayı değiştirmeyi de içerir. Hepimizin bir tarafı dünyayı insanlar için daha iyi bir yer haline getirmeyi de ister.

Ancak burada sık karşılaşılan bir durum var. Birçok insan hayallerine kavuşmak ve dünyayı değiştirmek için gelecekte

İnsan dünyaya geldiği zaman, içinde işletim sistemi olmayan bir bilgisayara benzer. Bu bilgisayarın bileşenleri onun yapısına dair özellikler taşısa da bu donanımların kendisini nasıl ortaya koyacağı ve ne seviyede performans göstereceği, içine yüklenen işletim sistemiyle, yani yazılımla ilgilidir. Bu yazılımı oluşturan birçok şey vardır ancak yazılımın önemli bir kısmı insanın içine doğduğu aile tarafından oluşturulur.

Çocukluk çağında yaşanan iyi ya da kötü tüm yaşantılar bu yazılımın oluşmasına katkı sağlar. Ve bu yaşantılar yazılımı oluşturduğu için, sadece yaşanan anla sınırlı kalmaz, yetişkinlik döneminde de etkilerini sürdürür. Yani yetişkinlik çağında yaşadığımız, tekrar eden psikolojik zorlukların kaynağı bazen çocukluk çağında yaşadığımız sorunlu yaşantılar, yani travmalardır. Travma, insanın fiziksel ve duygusal kapasitesinin üstünde bir yükle karşılaşması ve bu durumun insan psikolojisi üzerindeki etkisidir. Bu yazımda çocukluk dönemi travmaları kaynaklı bazı sorunlardan bahsedeceğim.

Sık karşılaştığım bir durum

Cep telefonları hayatımıza girdikten sonra hayatımız bir daha eski haline dönmemek üzere değişti. Herkes her an ulaşılabilir oldu. Ancak bu, değişimin sadece ilk adımıydı. Sonrasında kamerası olan akıllı telefonlar hayatımıza girdi, bir sonraki adımda ise bu akıllı telefonları elimizden bırakmamamıza neden olan sosyal medya uygulamalarıyla tanıştık. İşte işlerin kontrolden çıktığı yer tam da bu kısım oldu. Sosyal medya kullanımı, toplumsal ve bireysel hayatımızı çok fazla etkiledi.

Neredeyse tüm sosyal medya uygulamalarında fotoğraf paylaşma özelliği var. Kimisi yediği yemeği, kimisi güzel anlarını, kimisi gezdiği yerleri, kimisi de kendi fotoğrafını paylaşıyor bu uygulamalarda. Selfie denilen bu özçekim fotoğrafların paylaşılma sıklığı diğer paylaşım türlerine göre bayağı öne çıkabiliyor. İnsanlar kendilerini sık sık paylaşıyor hatta kendilerini çok daha güzel gösteren bazı filtreleri de kullanarak paylaşabiliyor. Masum görünen bu paylaşımlar kişinin bir psikolojik probleminin olduğunu gösterebilir.

Temelinde ne var?

Yapılan bir çalışma, özçekim

Sevgililer Günü yaklaştı. Günümüzde maddi yönü ağır basan bir gün olmasına rağmen, bu dönemde aşk ve sevgi hakkında daha çok düşünülüyor ve konuşuluyor. Bazı insanlar sevdiğime ne hediye alsam, o gün nasıl bir organizasyon yapsam diye düşünürken, bazıları da aşkın kendi hayatına neden uğramadığını düşünüp üzülebiliyor. Ben de bu vesileyle aşk hakkında yazmak istedim.

Eskiler gönüller bir olunca samanlık seyran olurmuş derler. Yani iki insanın birbirine olan aşkı hayattaki her zorluğu yenebilecek güce sahipmiş ve kutsal bir duyguymuş gibi. Ancak gerçek hayatta yaşananlar aşkın her zaman bu güce sahip olmadığını ve her aşkın kutsal olmadığını gösteriyor. Aşkı kutsal kılan şeyler iki insanın arasındaki bağ, anlayış, destek, sevgi ve saygıdır. Aşkın kendi başına her şeyin üstesinden gelebileceğine inanmak ciddi bir hayal kırıklığına sebep olabilir ve hatta iyi giden bir ilişkinin bile bozulmasına sebep olabilir.

Nadir durum değildir

Aşk, yolun başında hissettiğimiz yoğun duygu halidir ve aynı zamanda bir kıvılcımdır. Uzun sürecek

Tüm insanlar diğer insanların, en azından yakın oldukları insanların kendisi hakkında ne düşündüğünü merak eder ve bu durumu önemser. İnsanın kendi hatalarını düzeltmesi, kendini geliştirmesi için diğer insanların bizim hakkımızda söylediklerini belli bir ölçüye kadar dikkate alması gerekir. Ancak bu durum, diğer insanların her dediğini çok fazla önemseme noktasına gelirse ciddi olumsuz sonuçlara sebep olabilir.

İnsanların azımsanmayacak kısmı, diğer insanların ne kadar etkileneceğini hesaplamadan öylesine yorum yapar. Ancak sen bunları sanki için özellikle düşünülmüş yorumlar olarak kabul edersen üzülürsün. Ya da bazı insanlar kendi hissettikleri eksiklikler ya da sorunlar için başkalarını suçlama eğiliminde olur. Böyle bir insanın senin hakkında yaptığı yıkıcı yoruma çok üzülürsün ama bu belki de seninle ilgili bile değildir. Bazen insanların o an içinde oldukları duygudurum diğer insanlara söylediği şeyleri etkileyebilir. Morali bozuk olan birisinin bardağın boş olan tarafını

Anksiyete dediğimiz şey yoğun kaygı ve endişeyi tarif ediyor. Yani gerçekte o kadar kafaya takacak bir şey olmamasına rağmen, zihnin devamlı olarak gelecekte seni bekleyen olumsuz senaryolarla meşgulse anksiyete problemi yaşıyor olabilir. Klasik anksiyetede insanlar yoğun kaygı yaşarlar; odaklanmakta, konsantrasyon konusunda zorluklar ortaya çıkar ve her an kötü bir şey olacakmış hissiyatı huzursuzluğa sebep olur.

Ancak yüksek işlevli anksiyete yaşayan insanlara dışarıdan bakıldığı zaman tam bir başarı hikâyesi görülebilir. Bu insanlar mükemmeliyetçi, detayları gözden kaçırmayan, çok titiz, tüm olasılıkları düşünen ve hepsi için önlem alan, dakik, diğer insanları memnun etmeye çalışan, ilişkilerinde çok sadık, dışarıdan tutkulu özelliklere sahip olabiliyor.

Bu özellikleri saydığım zaman ne kadar da olumlu görünüyor değil mi her şey? Peki, gerçekte böyle olmanın o insanda ortaya çıkardığı yan etkiler nelerdir? Çünkü insanın doğası gereği her şeyi en ince ayrıntılarına kadar düşünmek, titiz olmak,

Geçtiğimiz günlerde intihar eden tıp fakültesi öğrencisi Enes Kara’nın ölümü hepimizin yüreklerini dağladı. Yaşadığı zorlukları ve neden intihar ettiğini açıkladığı video ise sosyal medyada yüz binlerce insan tarafından paylaşıldı. Belki de paylaşımlar yaparak toplumu bilinçlendirdiğimizi ya da duygularımızı paylaştığımızı zannediyoruz ancak bu tür görüntülerin paylaşılması intihar bulaşması dediğimiz çok tehlikeli bir duruma sebep olabiliyor.

İntihar genellikle derin bir umutsuzluk hissinden kaynaklanır. Artık sorunlarıyla baş edemediğini düşünen kimse tek çözümü intihar etmekte görebilir. Ayrıca yaşanılan ruh sağlığı problemleri intihar davranışı konusunda önemli risk faktörüdür. Yani intihar eden kişilerin önemli bir kısmı depresyon,  bipolar duygulanım bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu ya da madde kullanımı gibi psikiyatrik rahatsızlıklardan muzdariptir. İntihar doğal bir tepki değil bir psikolojik problem işaretidir. Bu sebepledir ki intihar riski gösteren kişilerin psikiyatri servislerinde yatarak tedavi