Hurşit Güneş

Ekonomik dengelerin ve büyük oyuncuların aksine vatandaşın döviz satmasında çeşitli nedenler bulunuyor. Birincisi, TL faizi çok yüksek ve iyi kazandırıyor. İkincisi, kur dalgalı olduğu için vatandaş getirisi belli olan varlığa yöneliyor. Ve nihayet ülkemizde birikimler genellikle döviz cinsinden olduğundan paraya ihtiyaç olduğunda döviz bozuluyor. Bu arada vergi affı için, ya da emlak vergileri için vatandaş dövizini bozduruyor.Daha önce de belirttik. Merkez Bankası eğer kurdan rahatsız ise, ki olmalı, faizi düşürmeli. Sadece döviz alım ihaleleriyle bu işi halletmesi zor görünüyor. Üstelik bu faiz enflasyonist beklentilerin de yukarıda oluşmasına neden oluyor. Döviz alım ihaleleriyle kuru tırmandırmak ise ancak normal düzeydeki bir faizle mümkün.Geçen hafta iki önemli veri açıklandı. Biri, cari işlemler dengesindeki açıktı. Geçen yıl ocak ve şubat aylarında toplam 286 milyon dolar açık veren cari işlemler bu yıl aynı dönemde 1.178 milyon dolar açık vermiş. Gerçi IMF'nin yeni formatına göre hazırlanan ödemeler dengesindeki finans hesabında, bu yıl 3.9 milyar dolarlık bir giriş öngörülüyor. Geçen yılın rakamının 26 trilyon dolar olduğu anımsanırsa bu rakam elbette büyük. Ancak bunu

<#comment>
<#comment>     Bir süredir vatandaş döviz satıyor, alan da olmayınca kur haliyle düşüyor. Önce kuru düşük bulan bankalar açık pozisyonlarını kapattılar. Sonra Merkez Bankası döviz alım ihalelerini başlattı. Bu arada birkaç resmi rakam açıklandı ve bu yıl ülkede döviz açığının oluşacağı ortaya çıktı. Ama sonuç değişmedi. Vatandaş hala döviz satmaya devam ediyor!!
     Ekonomik dengelerin ve büyük oyuncuların aksine vatandaşın döviz satmasında çeşitli nedenler bulunuyor. Birincisi, TL faizi çok yüksek ve iyi kazandırıyor. İkincisi, kur dalgalı olduğu için vatandaş getirisi belli olan varlığa yöneliyor. Ve nihayet ülkemizde birikimler genellikle döviz cinsinden olduğundan paraya ihtiyaç olduğunda döviz bozuluyor. Bu arada vergi affı için, ya da emlak vergileri için vatandaş dövizini bozduruyor.
     Daha önce de belirttik. Merkez Bankası eğer kurdan rahatsız ise, ki olmalı, faizi düşürmeli. Sadece döviz alım ihaleleriyle bu işi halletmesi zor görünüyor. Üstelik bu faiz enflasyonist beklentilerin de yukarıda oluşmasına neden oluyor. Döviz alım ihaleleriyle kuru tırmandırmak ise ancak normal düzeydeki bir faizle

En çok da resme itibar ediliyor. Resim almanın birkaç yöntemi var. Bunlardan en yaygın olanı sergiler. Eğer sergi karma ise, hele şöhretli katılımcılar yer alıyorsa, fiyatlar kolaylıkla yükselebiliyor. Ancak eğer sergi tek bir sanatçıya aitse, fiyatlar makul düzeylerde kalıyor. Öte yandan, resim tüccarlarından (ki bunların çoğu aynı zamanda galeri sahibi oluyor) resim almak daha pahalı olabiliyor. Çünkü bu kişiler sanatçıların yapıtlarına önceden ödeme yaptıklarından stok taşıma maliyetini haliyle müşteriye yansıtıyorlar. Bu durumda, en makul yöntem sanatçının doğrudan atölyesine gitmek görünse de, genellikle sanatçının tüm eserleri galeriler tarafından kapatılmış oluyor. Son yıllarda işadamlarımız belli sanatçıların eserlerine yatırım yapıyor. Bu iki bakımdan sevindirici. Hem sanatçılar para kazanma olanağı buluyor, hem de işadamları kültüre önem vermeyi öğreniyor. Sanatın kârı Mezatta oluşan fiyatlarla oluşması gereken fiyatların farkı araştırmada inceleniyor. Özellikle Sotheby's ve Christie's gibi kuruluşların rezerv fiyatlar denilen açık artırmanın tabanını oluşturan fiyatların belirlenmesindeki tutumu araştırılıyor.Araştırmacılar sanatsal yapıtların getirisini çeşitli

<#comment>
<#comment>     Son yıllarda işadamlarımız belli sanatçıların eserlerine yatırım yapıyor. Bu iki bakımdan sevindirici. Hem sanatçılar para kazanma olanağı buluyor, hem de işadamları kültüre önem vermeyi öğreniyor.
     En çok da resme itibar ediliyor. Resim almanın birkaç yöntemi var. Bunlardan en yaygın olanı sergiler. Eğer sergi karma ise, hele şöhretli katılımcılar yer alıyorsa, fiyatlar kolaylıkla yükselebiliyor. Ancak eğer sergi tek bir sanatçıya aitse, fiyatlar makul düzeylerde kalıyor. Öte yandan, resim tüccarlarından (ki bunların çoğu aynı zamanda galeri sahibi oluyor) resim almak daha pahalı olabiliyor. Çünkü bu kişiler sanatçıların yapıtlarına önceden ödeme yaptıklarından stok taşıma maliyetini haliyle müşteriye yansıtıyorlar. Bu durumda, en makul yöntem sanatçının doğrudan atölyesine gitmek görünse de, genellikle sanatçının tüm eserleri galeriler tarafından kapatılmış oluyor.
     
     Sanatın kârı
     Sanat yapıtları zamanla sanatçı şöhretlenirse çok önemli bir yatırım alanı olabiliyor. Öte yandan ekonomik konjonktürün olumlu yöne gitmesi de buna

Açıklamanın yapıldığı gün satın alınacak günlük döviz rakamı (20 milyon dolar) piyasalar tarafından küçümsendi. Ve döviz 20 bin liraya yakın düştü. Ancak bunun kalıcı olduğu sanılmamalı. Çünkü ihalelerin ne kadar süreceği belli değil. Uzun süreli bir döviz talebi elbette işleri değiştirebilir. MB eğer bu ihaleleri iki ay süreyle gerçekleştirirse piyasadan bir milyar dolara yakın para çekmiş ve karşılığında TL vermiş demektir. Ki, bu da çok önemli bir döviz talebi hareketidir. Döviz kuru bir süredir düşüyor, Merkez Bankası da buna müdahale edeceğini belirtiyordu. Aslına bakılırsa Merkez Bankası seçimlerden önce bile faizleri indirmeyi düşünüyordu. Ancak önce seçimler, sonra da Irak savaşı nedeniyle beklemeyi yeğledi. Faizler de uzun süre reel olarak yüksek seyretti. Bundan iki hafta önce Merkez Bankası gecelik borç alma faizini üç puan düşürdü. Ancak bu döviz talebi yaratmadı. Nihayet pazartesi günü Merkez Bankası döviz alım ihaleleri başlatacağını açıkladı. Hem de hemen. Ve ilk ihale dün yapıldı. Kuru ne etkilemeli? Yurtiçinde vatandaşların, bankaların veya kurumların dövizden TL'ye geçmeleri elbette olumlu bir işarettir. En azından TL faizler düşer ve iç borç daha rahat döner.

<#comment>
<#comment>     Döviz kuru bir süredir düşüyor, Merkez Bankası da buna müdahale edeceğini belirtiyordu. Aslına bakılırsa Merkez Bankası seçimlerden önce bile faizleri indirmeyi düşünüyordu. Ancak önce seçimler, sonra da Irak savaşı nedeniyle beklemeyi yeğledi. Faizler de uzun süre reel olarak yüksek seyretti. Bundan iki hafta önce Merkez Bankası gecelik borç alma faizini üç puan düşürdü. Ancak bu döviz talebi yaratmadı. Nihayet pazartesi günü Merkez Bankası döviz alım ihaleleri başlatacağını açıkladı. Hem de hemen. Ve ilk ihale dün yapıldı.
     Açıklamanın yapıldığı gün satın alınacak günlük döviz rakamı (20 milyon dolar) piyasalar tarafından küçümsendi. Ve döviz 20 bin liraya yakın düştü. Ancak bunun kalıcı olduğu sanılmamalı. Çünkü ihalelerin ne kadar süreceği belli değil. Uzun süreli bir döviz talebi elbette işleri değiştirebilir. MB eğer bu ihaleleri iki ay süreyle gerçekleştirirse piyasadan bir milyar dolara yakın para çekmiş ve karşılığında TL vermiş demektir. Ki, bu da çok önemli bir döviz talebi hareketidir.
     
     Kuru ne etkilemeli?
     Döviz

Derginin geçen sayısında yine Big Mac fiyatları vardı. Yandaki özet tabloda birkaç ülkedeki veriler yer alıyor:Dikkat edilirse ilk sütunda gerçek yerel para cinsinden fiyatlar yer alıyor. Cari kurdan dolara çevrildiğinde ikinci kolondaki rakamlar oluşuyor. Yani bir başka ülkeden gelip o ülkede Big Mac yenmek istenirse bu fiyatlarla karşılaşılıyor. Bu da şu demek, Arjantin'de, Brezilya'da, Polonya'da ve özellikle Çin'de Big Mac çok ucuz. İsviçre'de ise çok pahalı; neredeyse iki kat. Ama tabii orada gelirler de çok yüksek.Bu hesaba göre gelişmekte olan ülkelerin paralarının aşırı ölçüde değer yitirdiği ortaya çıkıyor. Buna rağmen, Arjantin, Meksika ve Brezilya gibi ülkelerde hamburger Türkiye'den çok daha ucuz. Hele hele Çin'de neredeyse yarı fiyatına.Hamburgerin dünyanın her köşesinde farklı fiyatlardan satılması elbette satın alma gücündeki farklılıktan kaynaklanıyor. Bu da yukarıdaki tablonun üçüncü kolonunda görülüyor. ABD doları aynı sepetteki malı ülkemizde yüzde 19 daha ucuza alabiliyor. İsviçre'de ise yüzde 67 daha pahalıya alıyor. Tabii bizden daha ucuz ülkeler de var; Çin'de Big Mac ABD'ye göre yüzde 26 daha ucuza yeniyor.The Economist dergisinin hesabına göre TL aşırı

<#comment>
<#comment>     The Economist dergisi, küreselleşmenin en önemli simgelerinden biri haline gelen McDonalds'ın en büyük boyuttaki hamburgerinin (Big Mac) dünyanın çeşitli ülkelerindeki fiyatını yıllardır yansıtır. Malum dünyanın her yerinde ayrı fiyatlar uygulanıyor. Çünkü satın alma gücü her ülkede farklı. Böylece her ülkedeki hamburger fiyatı o ülkenin kuruna bölündüğünde satın alma gücündeki farklılık da ortaya çıkıyor. Ancak bu aynı zamanda o ülkenin parasının ABD dolarına karşı değerinin de belirlenmesine elveriyor.
     Derginin geçen sayısında yine Big Mac fiyatları vardı. Yandaki özet tabloda birkaç ülkedeki veriler yer alıyor:
     Dikkat edilirse ilk sütunda gerçek yerel para cinsinden fiyatlar yer alıyor. Cari kurdan dolara çevrildiğinde ikinci kolondaki rakamlar oluşuyor. Yani bir başka ülkeden gelip o ülkede Big Mac yenmek istenirse bu fiyatlarla karşılaşılıyor. Bu da şu demek, Arjantin'de, Brezilya'da, Polonya'da ve özellikle Çin'de Big Mac çok ucuz. İsviçre'de ise çok pahalı; neredeyse iki kat. Ama tabii orada gelirler de çok yüksek.
     Bu hesaba göre gelişmekte olan