İran'ın Türk uçakları tarafından bombalandığını iddia ettiği sınır bölgesi, Türk askeri yetkililerinin de açıkladığı gibi, İran değil, Irak toprağıdır. Dün İran makamları ile yerinde ortak incelemelere başlayan Türk uzmanlarının elinde, bunu kanıtlayacak belgeler var. Ankara, bu çalışmanın sonunda durumun açıklığa kavuşacağını ve Tahran'ın bu iddialarından vazgeçeceğini, böylece son günlerde ilişkilere düşen gölgenin de kalkacağını umuyor.
Bölgeyi iyi tanıyan bir yetkilinin verdiği bilgiye göre, söz konusu sarp bölge, bir nevi "no man's land" niteliğinde. Buradaki sınır taşları dahi, zaman zaman yerinden oynar. İran - Irak savaşından beri bazı noktaların kime ait olduğu tartışılır.
Bölgenin uzantısı, Celal Talabani'nin denetimindeki topraklara dayanır. Ancak bombalanan noktalar Talabani güçlerinin direkt kontrolünde değildir. PKK, bölgenin bu karmaşık siyasi coğrafyasından yararlanarak, buralarda üslenmiştir. Bunun Türk istihbaratı tarafından saptanması üzerine de, sınırlı hava operasyonu gerçekleştirilmiştir.
Türk yetkilileri, zaman zaman sınır boyunca benzer olayların cereyan ettiğini anımsatarak, bu kez İran'ın Türkiye'ye karşı sert bir kampanya açmasına mana veremediklerini söylüyorlar...
* * *
DÜN Urumiye'de başlayan incelemelerin ardından yapılması beklenen görüşmelerde, bu tür olayların tekrarlanmasını önleyecek ortak politikaların oluşturulmasında yarar vardır. Sınır bölgesinin karmaşık ve kaypak olması, PKK'nın bu topraklarda üslenmeye çalışması, Türk - İran ilişkileri için daimi bir huzursuzluk ve gerginlik kaynağıdır. Artık bu hassas yerleri sıkı denetim altında tutacak bir sistemin ve bu amaçla da etkin bir güvenlik işbirliğinin kurulması gerekiyor.
Bu sağlanıncaya kadar karşılıklı bir güven ortamına da ihtiyaç vardır. Açıkçası iki ülke arasında öteden beri bir güven bunalımı hüküm sürüyor. Eski rekabet duygularından rejim farklılığına kadar, çeşitli nedenlerin yol açtığı bu durum, aslında kontrol edilebilir olayların (son sınır olayı gibi) abartılı boyutlar almasına neden oluyor. Böyle hallerde havayı kızıştıracak beyanlardan ve yayınlardan kaçınmak da çok önemlidir. Türkiye diğer komşularla olan anlaşmazlıklarda (özellikle Yunanistan'la) bu deneyimi yaşamıştır...
* * *
PKK'nın Suriye'den sonra İran'ı da bir barınak olarak kullanmaya çalıştığı, delillerle sabit. Ama teröristlerin esas üslendiği yerler, Kuzey Irak bölgesidir. Türkiye, PKK'ya karşı savaşını, zaman zaman bu topraklara kadar genişletmek zorunda kalıyor. Saddam rejimi buralara hakim olmadığı için, Türk kuvvetleri bu mücadelesini yerel güçlerle - daha çok Barzani'ye bağlı unsurlarla - yürütmek durumundadır.
Barzani ile Talabani arasında, ABD'nin tüm çabalarına rağmen, bir uzlaşma gerçekleşmemiş olması, kuşkusuz PKK'ya karşı savaşı zorlaştıran faktörlerden biridir. Kuzey Irak'ın durumu bugünkü kaypaklığını korudukça, buradaki tehlikeyi tamamen ortadan kaldırmak da mümkün olmayacaktır...
Yazara E-Posta: skohen@milliyet.com.tr
