Cizye Vergisi Nedir, Kimlerden Alınır? Cizye Vergisi İlk Olarak Ne Zaman Alınmıştır?
21.01.2021 - 04:58 | Son Güncellenme:
Cizye vergisi anlam olarak "ödemek, karşılık olarak vermek" anlamları karşılar. İslam hukukunda gayrimüslim milletlerin can ve mal güvenliklerinin sağlanması için ödenen vergi olarak düşünülebilir. Kelimenin Kur’ân-ı Kerîm'de ’ve hadis kaynaklarında geçmektedir. Baş vergisi olarak geçen bu terimin arazi için ödenen vergi şeklinde kullanıldığı kaynaklarda rastlanılmaktadır. İslamiyet sonraki dönemlerinde arazi için ödenen vergilerde "haraç" terimi kullanılmaya başlamıştır. İşte, merak edilen tüm detaylar
Cizye İslam ülkelerinde yaşama niyetinde olan gayrimüslimler için maddi hükümlülükler içeren (et-Tevbe 9/29) ayetiyle hasıl olmuştur. Hz. Peygamber cizye ayetinin vahyiyle barış yapılan gayrimüslim halklarda bu mükellefiyetleri bildirmiştir.
Cizye Vergisi Nedir, Kimlerden Alınır?
İslamiyet’in ilk dönemlerinde cizye vergisi alınabilecek grupların belirlenmesinde İslam hukukçuları arasında fikir birliği sağlanamamıştır. O dönemde farklı gayrimüslim gruplardan Hristiyan, Yahudi ve Mecusilerden cizye alınmasını öne sürmüştür. Müslüman olan kimseden cizye alınmaması gerektiği konusunda fikir birliği vardır. Gayrimüslim grup ile zimmet sözleşmesi gerçekleştirilir. Bu sözleşme kapsamında cizye vergisinin tahsisi sağlanır.
Cizye Vergisi İlk Olarak Ne Zaman Alınmıştır?
Müslüman yöneticiler zımmi olarak adlandırılan halkların himayesi garanti altına alınmıştır. Cizye ayetinin ilk inmesiyle beraber Hristiyan, Yahudi ve Mecusi kabileler ile yapılan antlaşmaların kapsamına cizye vergisi hükmü eklenmiştir. Hz. Ömer ve Hz. Ali Mecusi halklarından cizye vergisini almaya devam ettiği Ebu Ubeyd tarafından nakletmiştir. Bu uygulamaları öne sürerek Şafi hukukçular sadece Hristiyan, Yahudi ve Mecusi halklardan cizye alınmasını peygamber ve dört halife devrine dayanarak savunur.
Hanefi mezhebine sahip hukukçular Araplar haricindeki tüm müşriklerden cizye vergisi alınabileceğini savunmuştur. Halid bin Velid'in halkların himayesini sağlayamadığı takdirde cizye vergilerini geri ödeyeceği nakledilmiştir. Ebu Ubeyde bin Cerrah'ın Humus kentini Bizans'a karşı savunamadığı için geri ödediği belirtilmiştir.
Haraç Ve Cizye Arasındaki Farklar Nelerdir?
Haraç ve cizye arasındaki temel fark, cizye vergisinin Müslüman olan kimseden alınmamasıdır. Hz. Peygamber ve ardıllarının döneminde gerçekleştirilen uygulamalar Müslüman olan kimselerden cizye alınmadığını gösterir. Buna rağmen, Müslümanlığı kabul eden kimselerden bir dönem cizye vergisi alındığını gösteren vakalar vardır. Müslümanlığı kabul eden gayrimüslim gruplara uygulanan cizye vergisi sınırlı bölgelerde uygulanmıştır ve kalıcılığı olamamıştır.
Cizye Vergisi Miktarının Belirlenmesi
Cizyenin miktarının belirlenmesinde dönem ve bölge önemli olmuştur. Hz. Peygamber döneminde belirlenen miktar ile dört halife döneminde belirlenen miktar aynıdır. Cizyenin tashihi ferdi olarak değil topluluk olarak gerçekleştirilmiştir. Cizye miktarı üzerinde yapılan değişiklikler köklü olarak gerçekleştirilmesi Hz. Ömer döneminde yaşanmıştır. İslam Hukukçuları bölgesel farklılıkların cizye vergisi üzerinde etkisi olduğunu belirtir.
