Mustafa Yılmaz

İzmir Kuş Cenneti; Ramsar Anlaşması ile de koruma altında olan bir alan. Homa, Çilazmak ve Kırdeniz Dalyanı olmak üzere üç lagünden oluşuyor.

1982 yılında Orman Bakanlığı’nca Yaban Hayatı Koruma Sahası ilan edilmiş. Şu anda Türkiye’nin tek yaban hayatı koruma sahası.

Önemli bir bölümü Çamaltı Tuzlası içinde kalan ve Orta Gediz Deltası olarak adlandırılan bölge, kuşlar için önemli bir beslenme ve üreme alanı.

Türkiye’de sadece Tuz Gölü ile İzmir Kuş Cenneti’nde üreyen flamingolar var.

İzmir Kuş Cenneti nesli dünya ölçeğinde tehlike altında olan ve tüm dünyada popülasyonu 15 bin kadar olan Tepeli Pelikanların Türkiye’de ürediği 5 alandan biri.

Her yıl sayıları 700’ü bulan Tepeli Pelikan, kışı İzmir Kuş Cenneti’nde geçiriyor.

Bölgede 289 kuş türü kaydedilmiş. Kuş sayısının 127 bine kadar çıktığı görülmüş.

Kuş Cenneti’ni oluşturan Gediz Deltası’nın 2 milyon yılda oluştuğu tahmin ediliyor.

Geçen pazartesi, Karaburun açıklarında meydana gelen ve İstanbul’dan bile hissedilen deprem herkesi çok korkuttu.

Korkuyoruz! Çünkü biliyoruz ki İzmir, Türkiye’nin büyük bölümünde olduğu gibi Birinci Derece Deprem Kuşağı’nda olan bir bölge.

İzmir’de çeşitli büyüklükte deprem meydana gelmesi tıpkı yağmur ya da rüzgar gibi gayet normal bir doğa olayı.

***

Ama korkuyoruz! Çünkü biz doğal olmayan işler yaptık ve yapmaya da devam ediyoruz.

Kentteki yapılaşma deprem göz önüne alınarak olması gerekirken, İzmir’deki binaların yüzde 80’i dolgu zemin üzerinde yer alıyor.

Hatta, kentin en az yüzde 25’i tamamen suyun üstünde kurulu.

Biliyoruz ki, depremin etkisi gevşek zeminde inşa edilen yapılarda en az birkaç kat daha fazla hissediliyor.

Bu sütunlarda sık sık kentleri betonlaşmaya mahkum eden imar değişiklikleri ile ilgili rahatsızlıkları aktarmaya çalışıyorum.

Meğer Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki de bu konudan fazlasıyla rahatsızmış.

Özhaseki, geçen hafta gündem olan bir açıklama yaptı. Tüm kötülüklerin belaların imardan geldiğini belirten Özhaseki, şu bilgileri verdi:

“Herkes büyük kentlerin en lüks semtlerinde, sahil kenarlarında kafelerde oturup baktığı zaman, gördüğü manzaralardan rahatsız diye düşünüyorum. Bakanlık olarak bizim görevimiz, düzenleyici fonksiyonu icra etmek, bu konuda imarın temel değişmez yasalarını yazıp ortaya koymak. Sonra da bunu delen, yanlış yapan varsa üzerine gidip onları denetlemek.

Şehirlerimizin çok hızlı gelişmesi, şehir rantlarını da doğurdu. Bu konuda imar planlarında bozulma meydana gelmeye başladı. İmarla ilgili önümüzdeki günlerde düzenlemeler gelecek. Haksız gelişmeleri önlemeye çalışıyoruz. İnsanların canını yakan olayların önlenmesine gayret ediyoruz. İmar yasalarında hazırlığımız var. Birileri kısa kestirme yoldan rant elde etmeyi düşünüyorsa, bu bir tehlikedir. Buna mani olmaya çalışıyoruz.”

***

Konu çok önemli. Sadece bir örnek de bile bunu açıkça görmek mümkün.

Çev

İzmir Limanı’na 1827’de yanaşan Fransız bandıralı geminin yolcuları arasında Türk spor tarihine geçecek La Fontaine ailesi de vardı.

La Fontaine ailesi aslen Fransızdı.

İngiliz Parlamentosu’nun özel izniyle İngiliz vatandaşlığına kabul edilmişlerdi.

İngiliz Kralı adına Osmanlı topraklarında ticaret yapma hakkı verilen La Fontaine’ler, zamanla İzmir’deki diğer köklü ailelerle önemli ilişkiler kurdu.

Ailenin büyük oğlu James, futbol sevdalısıydı. İyi de bir oyuncuydu.

Ama futbola asıl katkısı organizasyon anlamında oldu.

Türkiye’de ilk futbol maçı James La Fountaine’in çabalarıyla İzmir’de İngiliz denizcilerle Bornova’da yaşayan İngiliz gençleri arasında 1890’da oynandı.

***

'Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı’ bir süredir Türkiye’nin gündeminde...

Tasarının tartışmalara neden olan bölümü zeytin alanlarıyla ilgili. Çünkü, zeytin alanlarının imara açılması öngörülüyor.

Zeytin alanlarının çok büyük bir bölümü Ege’de yer aldığı için, bu konu en çok Ege Bölgesi’ni ilgilendiriyor.

İzmir’de 975. 626, Manisa’da 978.295, Aydın’da 1.544.649, Muğla’da 944.318, Balıkesir’de de 820.694 dekar zeytin alanı var.

***

İzmir Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Ferdan Çiftçi’ye tasarının neler getirdiğini sordum.

Çiftçi, yasa tasarısı ve zeytin alanlarının geleceğiyle ilgili olarak şu bilgileri verdi:

Yasa tasarısının 2, 3 ve 4. maddeleri, 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun’da değişiklik getiriyor. Değiştirilmek istenen 20. madde, zeytincilik kanununun temelini oluşturan bir madde. Zeytinciliğin, doğanın, çevrenin koruma zırhı. Bu nedenle, bugüne kadar madencilik lobisi tarafından 6 kez değiştirilmek istenen ancak geri çevrilen değişiklik, 7. kez gündeme getiriliyor.

İzmir Kuş Cenneti, bir süredir gündemde. Ama ne yazık ki dünya harikası bu alan bu kez güzellikleriyle değil bürokratik konularla ön planda.

Üstelik bürokrasi Ramsar Anlaşması ile de koruma altında olan bu özel alanın geleceğini tehdit ediyor.

Prof. Dr. Mehmet Sıkı’nın konuyla ilgili endişelerini 22 Mayıs tarihli yazımda aktarmıştım.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı yetkilileri ise; “bir öğretim üyesinin Bakanlığımızla alakalı bir takım mesnetsiz iddiaları” diye cevap verdi.

Sıkı, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Zooloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi. Aynı zamanda Ege Üniversitesi Tabiat tarihi Uygulama ve Araştırma Müdür Yardımcısı da olan Sıkı hayatının 40 yılını Kuş Cenneti için harcadı.

İzmir Beşinci İdare Mahkemesi’ne Orman Bakanlığı aleyhine dava açan Sıkı dilekçesinde mesnetlerini açıkladı.

***

Alanında Türkiye’nin en yetkin akademisyenlerinden biri olan Sıkı’nın dava dilekçesinde yer alan mesnetleri şöyle:

Deprem, vefalı bir dost gibi her fırsatta kendini gösteriyor. Geçen ay Manisa merkezli çok sayıda deprem neredeyse tüm Ege’de hissedildi.

Önceki gün de akşam saatlerinde Saruhanlı merkezli 5.1 büyüklüğündeki deprem, İzmir’de de kendini gösterdi.

Deprem, tıpkı bir doğa olayı. Birinci Deprem Kuşağı’nda yer alan Türkiye’de, deprem olması yağmur yağması kadar doğal.

Ama doğal olmayan, yapılan planlarda bunun dikkate alınmaması...

***

İzmir ve Manisa için Ankara’da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nda geçen yıl sonunda 1/100 binlik imar planları yapıldı.

Askıya çıkarılan bu planlar, askı süreleri dolduktan sonra yürürlüğe girdi.

Bakanlık’ın İzmir ve Manisa için hazırladığı 1/100 binlik temel planlarında jeolojik ve jeoteknik etütlerin yapılmadığı belirlendi.

Geçen hafta (22 Mayıs) yayınlanan “Kuş Cenneti davası” başlıklı yazımla ilgili Orman ve Su İşleri Bakanlığı şöyle bir açıklama göndermiş:

Önce o açıklamaya bir bakalım:

Söz konusu yazınızda İZKUŞ ile Bakanlığımız arasında bulunan protokolün bu yıl imzalanmadığı hususuna yer verilmiş, ayrıca bir öğretim üyesinin Bakanlığımızla alakalı bir takım mesnetsiz iddialarına yer verilmiştir.

Gerek İzmir Kuş Cenneti’nde gerekse de ülkemizin diğer yerlerinde yaşayan yaban hayvanlarının hakkı Bakanlığımız tarafından ziyadesiyle savunulmakta ve onların hayatlarını en iyi şekilde idame ettirmeleri için gereken ne varsa Bakanlığımız tarafından yapılmaktadır.

Bakanlığımız tarafından İzmir Kuş Cenneti’nin koruma altına alınmasından itibaren, Deltanın iyileştirilmesi, geliştirilmesi ve tanıtılması maksadıyla bugüne kadar alt yapı, üst yapı ve teknik onarımlar için 60 milyon TL’lik yatırım yapılmıştır. Bundan sonra da Gediz Deltasına hak ettiği önem verilerek, alanın korunması ve geliştirilmesi için gerekli adımlar atılacaktır.

***

Deltada yapılacak çalışmalar ile İzmir Kuş Cenneti (Gediz Deltası) mevcut durumundan çok daha güzel bir hale gelecektir. Bundan sonra İzmir Kuş Cenneti’nin Gediz Deltası Sulak