Özay Şendir

- Savaş satrancında sadece Suriye ya da Ukrayna’ya bakarak doğru okumayı yapamayız. Rusya’dan korkan ve Trump döneminde ABD’nin kıtayı savunma iştahının azalacağından korkan bir Avrupa var. Bu korku bölgesel ve global tüm ittifakları yeniden şekillendiriyor. Çoğu kişi fark etmedi ama Fransa, vetosunu çektiği için Türk Savunma Sanayii şirketlerinin, AB üyesi ülkeler arasında ortak silah üretim ve tedariğini teşvik etmeyi öngören Avrupa Savunma Yatırım Planı çerçevesinde mali kaynaklardan yararlanmasının önü açıldı. Bu değişiklik İngiltere ve İsrail’in de önünü açıyor ama biliyoruz ki başta Almanya olmak üzere AB üyesi ülkelerin SİHA üretiminde Türkiye’ye özel bir ilgisi var.

- Avrupa, Ukrayna’daki savaşa kendisine yönelik Rusya tehdidi, Suriye’deki savaşa da sadece göç dalgası korkusu üzerinden bakıyor.

Suriye’deki diğer iki aktör Rusya ve İran’a gelince iş daha da karmaşık bir hal alıyor. Rusya, Ukrayna savaşından önce Suriye’de 50 savaş

Avustralya 16 yaşından küçük çocuklar için sosyal medya yasağını başlatan ilk ülke oldu.

Türkiye’de de yasak sınırı 13 yaş mı olsun 16 yaş mı diye bir tartışma yürüyor şu günlerde.

Yasakları delmek konusunda çok maharetli insanlara sahip bir ülkeyiz biz.

Ya Avustralya gibi kimlik belgesi ibrazı şartı getireceğiz ya da kâğıt üzerinde kalan bir yasağımız olacak.

Daha kötüsü çocuklarımıza erken bir yaşta devleti kandırmanın mümkün olduğunu öğretmiş olacağız.

Devleti kandırıp, ceza almama öğretisi en az sosyal medya kadar zararlı bir öğreti aslında.

***

Aile olmak aynı çatı altında barınmak, aynı anda yemek yemek, aynı tuvaleti kullanmak demek değil.

* Son 72 saattir en çok konuştuğumuz konulardan birisi Türkiye’nin F-35 Projesi’ne dönme ihtimali. Bugünden yarına olacak ve Trump’ın Beyaz Saray’a yerleşmesinin yetmeyeceği bir durum bu. Türkiye’ye yaptırımlar bir yasa maddesi ile Kongre’den geçmişti, yaptırımlar ancak bir başka yasa maddesiyle kaldırılabilir. Önce gerçekçi olmamız lazım.

* F-35’ler her alanda dünyanın en iyi savaş uçağı değil. Özellikle hava-hava görevlerinde ABD’nin başka ülkelere satmadığı F-22’lerin, ABD’nin tüm dünyaya sattığı F-35’lerden üstün olması şaşırtıcı değil. Kimse en güçlü silahını başkalarına vermez. Bunu hiç unutmamak lazım.

Türkiye için üretilen ilk F-35 uçağı.

* ABD Operasyonel Test ve Değerlendirme Müdürlüğü tarafından yayınlanan yıllık rapora göre, F-35 savaş uçakları 2023’te güvenilirlik, bakım ve kullanılabilirlik konularında zorluklarla karşılaştı ve hedeflenen yüzde 65’lik göreve hazır olma oranını tutturamadı. Yüzde

Başlık bir kehanet değil, bölgeyi iyi takip ettiğiniz zaman farkına vardığınız bir gerçek.

Adım adım, anlatayım:

Süleymaniye medyası geçen hafta İsrail’e ait insansız hava araçlarının Süleymaniye üzerinde dolaştığını yazdı.

İsrail dronlarının üzerinde en fazla tur attığı alan, Bafıl Talabani’ye bağlı YNK Komando Kuvvetleri Komutanlığı olmuş.

Bu operasyon öncesi keşif uçuşunun hedefi aslında Bafıl Talabani ve güçleri değil.

İsrail, Bafıl Talabani’nin Süleymaniye, özellikle de Germiyan bölgesine yerleşmesine izin verdiği Haşdi Şabi güçlerinin yerini bulmaya çalışıyor.

Yerel kaynaklar, Debaşan bölgesini de başta Haşdi Şabi olmak üzere İran’a yakın milislerin bulundukları alanlar arasında sayıyor.

Romanya, Hollanda, Belçika, Yunanistan, Portekiz, Tunus, İsveç, Yunanistan, Macaristan, Avusturya... 

Bu saydığım ülkelerin toplam nüfusu, Türkiye’deki ilk ve orta öğretimde olan öğrenci sayısından daha az. 

Türkiye’de okul öncesi eğitim, ilköğretim ve ortaöğretim düzeyinde toplam 18 milyon 710 bin 265 öğrenci eğitim alıyor. 

Öğrenci sayısına 1 milyon 168 bin 896 olan öğretmenleri de eklediğimizde karşımıza 20 milyon civarı inanılmaz bir rakam çıkıyor. 

Bu rakamlar hem gücümüz hem de zorluğumuz... 

11 Kasım 1928’de Bakanlar Kurulu, kurucumuz Mustafa Kemal Atatürk’e “Millet Mektepleri Başöğretmenliği” unvanını verdi ve bu unvan, 24 Kasım’da Millet Mektepleri Talimatnamesi yayımlanarak resmileşti.

***

Öğretmenlik dünyanın her ülkesinde kutsal kabul edilen bir meslek dalı ama Türkiye’de daha kutsal. 

Türkiye’de işini en iyi yapan kurumlardan birisi İletişim Başkanlığı’na bağlı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi. 

Dezenformasyonla Mücadele Merkezi, sadece sosyal medyada dolaşıma sokulan kimi operasyon kimi de dikkat çekme amaçlı yalanlarla mücadele etmekle kalmadı Netanyahu’nun Gazze’deki soykırım sürecinde doğru bilgilendirmeyi sağladı. 

Yazıya böyle girdim zira son günlerde en çok konuştuğumuz mesele, Türk Ceza Kanunu’nda da yeri olan “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçu. 

Yasa koyucu her paylaşımı değil ama “sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli olacak şekilde alenen yaymayı” suç olarak düzenlemiş. 

Böyle bir yasa maddesine gerek var mı, evet var, 6 Şubat depremlerinin ardından geçen 14 günde dezenformasyon içerikli haber sayısı 200’ün üzerindeydi, bu paylaşımları yapanlarla ilgili yasal

Türkiye’de en çok asgari ücret ve emekli maaşlarına gelecek zam oranı ve yeni maaşlara dair tablolar okunur.  

Hemen ardından hangi takımın kaç taraftarı var, hangi ünlünün kaç takipçisi var tablolarına bakılır. 

İstanbul’a en çok göç veren şehirlerin sıralaması, en çok satan arabalar, en çok gidilen turistlik yerler diye liste uzar gider. 

Hiç bakmadığımız bir başka tablo daha var, gelecek adına büyük önem taşıyor. 

Bu tablonun adı akran zorbalığı tablosu ve aslında gelecekte hayatın içerisinde yaşayacağımız şiddetin artacağını gösteriyor. 

Türkiye’de 18 milyon öğrenci var. Yarısından fazlası yaklaşık 10 milyon öğrenci akran zorbalığı yaşıyor. 

Zorbalığa uğrama oranları, ilkokulda yüzde 69, ortaokulda yüzde 72 ve lisede yüzde 68. 

TÜBİTAK destekli araştırmanın altında Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi ve Ege Üniversitesi’nden uzmanların imzası var. 

Malazgirt Taburu’nun yeni mezun teğmenlerinin “Mustafa Kemal’in askerleriyiz” yemini ve sonrasında yaşananlara dair bir yazı bu.

Öğrendiklerimden önce küçük bir hatırlatmada bulunmak istiyorum:

“Akıl tutkuların kölesidir” Bu İskoç filozof David Hume’a ait bir cümle. Tam açılımı da “Hiçbir zaman aklımız bize öyle yapmamızı söylediği için bir şey yapmayı seçmeyiz. Bunu yaparız çünkü bir duygu bizi harekete geçmeye iter.”

Yazıya böyle girdim zira akıl-duygu ilişkisini Platon’dan beri anlamaya çalışan bir dünyada yaşıyoruz, Kant, duygularımızı hastalıklı bulsa bile kararlarımız üzerindeki etkisinin bizi davranışlarımızda özerk kılan tek neden olduğunu söylemişti.

Bu kadar felsefe yeter, gelelim “Mustafa Kemal’in askerleriyiz” yemini meselesinde ikiye bölünmüş ve tamamen duygularımızla hareket ettiğimiz alana.

★★★

Duygularla hareket eden yanımız bizi insanlıktan çıkarmamalı.