Son dakika haberler... Kriz patladı! Taliban Rusya'ya karşı

Rusya, Taliban'ın vilayetleri teker teker ele geçirip Kabil'e ilerlediği günlerde Orta Asya'daki müttefikleri Tacikistan ve Özbekistan'la geniş çaplı tatbikatlar düzenledi. ABD ve diğer koalisyon ülkeleri 31 Ağustos tarihinde tahliye operasyonlarını tamamladı, Taliban örgütü hiçbir kadının yer almadığı geçici hükümetini dünyaya ilan etti. Kadınların okula gitmesini yasaklayan, halka açık idamları başlatan ve berberlere sakal kesme yasağı getiren Taliban, ilk krizini kuzey komşusu Tacikistan'la ve dolayısıyla Rusya ile yaşıyor. Duşanbe yönetimi, Taliban saflarında yer alan Tacik militanların sınırı geçip Tacikistan'a sızmayı planladıklarına dair istihbarat aldığını hafta sonu açıkladı. Yerel medyaya yansıyan haberlerde, Tacikistan'la 1400 kilometreyi aşan bir sınıra sahip olan Afganistan'da Tacik militanların bir araya gelmesi Rusya'yı da alarm durumuna geçirdi. Yerel yetkililer sınırdaki muhafız sayısını artırdı, özellikle Çin sınırına kadar uzanan Bedahşan vilayetindeki hareketlilik Tacikistan tarafından yakından izleniyor. Rus medyası bir adım daha ileri giderek, Taliban'ın Tacikistan sınırına binlerce silahlı militanını gönderdiğini, sınır hattında tankların da görüldüğünü yazdı. Cemaat Ensarullah grubunun başında bulunan ve kod adı Mehdi Arslan olan Muhammed Şerifov, geçtiğimiz günlerde Bedahşan'da ortaya çıktı. Tacikistan'da yasaklanan ve 'terörizm' suçlamasıyla aranan grubun geçmişi bilinmiyor ancak örgüt adını ilk kez 2010 yılında Tacikistan'ın Hucand bölgesindeki intihar saldırısını üstlenerek duyurdu. Taliban ise ilk açıklamasında komşusu Tacikistan'ı Afganistan'ın içişlerine karışmakla suçladı, Duşanbe yönetimine tepki gösterileceğini kayda geçirdi. Rus medyası, Moskova tarafından 'terör örgütü' olarak kabul edilen Taliban'a karşı hayli mesafeli bir dil kullanıyor. Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise, Taliban'ın tanınmasının halihazırda gündemlerinde olmadığını söyledi. Birleşmiş Milletler (BM) zirvesi için New York'a gelen Lavrov, örgütün verdiği sözleri yerine getirmesini beklediklerini vurgulayarak Şu anda Taliban'ın uluslararası tanınması masada değil dedi. Tacikistan, Rusya'nın başını çektiği Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (CSTO) üyesi. Söz konusu anlaşma, bir üyeye yapılan saldırıyı organizasyonun tümüne yapılmış kabul ediyor. CSTO üyeleri, Eylül ayı başında Kırgızistan'daki Issık Göl'ü çevresinde insansız hava araçlarının da kullanıldığı gövde gösterisine girişti. Rus medyası, Kazakistan ve Tacikistan'ın da yer aldığı tatbikatta Rusya'ya ait Su-30 ve Su-25 savaş uçaklarının havalandığını bildirdi. Moskova, yaz mevsiminden bu yana özellikle Afganistan sınırında askeri ağırlığını artırmış durumda. Afganistan'la sınırı olan Özbekistan ve Tacikistan'da peş peşe tatbikatlar düzenlendi. Taliban'a karşı sınırları dışındaki en büyük askeri üssü harekete geçiren Rusya, geçtiğimiz yıl nükleer savaşın eşiğine gelen iki dev ile aynı anda gövde gösterisine girişti. Rusya lideri Vladimir Putin, Tacikistan ve Özbekistan'a tankları ve savaş uçaklarını gönderdi. Özbekistan'ın Afganistan sınırında üç ülkenin yaptığı tatbikatın görüntüleri ordu televizyonu tarafından yayınlandı. Rus, Özbek ve Tacik ordularının Afganistan sınırındaki militanları yok ettiğini başlığına çeken resmi televizyon, Harp Meydan askeri eğitim alanında havalanan Su-25 jetlerini de ekrana getirdi. Afganistan sınırına yaklaşık 80 kilometre mesafede Grad ve Uragan çoklu roketatar sistemleri ateşlendi, T-72 tankları sahne aldı ve Mi-24 helikopterlerinin de katıldığı tatbikat üç ülkenin komutanları tarafından izlendi. Afganistan'dan sızacak militanlara karşı düzenlenen tatbikatı haberleştiren Rus medyası, 2 bin 500 aşkın askerin katıldığı gövde gösterisinde ana rolün Tacikistan'daki Rusya üssü 201'e ait olduğunu yazdı. Rusya lideri Vladimir Putin ayrıca Orta Asya'daki değerli müttefiki Tacikistan'a yeni silahlar verdi. Resmi televizyon, son model Kalaşnikofların yanı sıra kızılötesi güdümlü Verba MANPADS'ların da Tacikistan'a gittiğini duyurdu. Rusya'nın Afganistan alarmı bununla da kalmadı. Rus ve Çin orduları bugün itibarıyla dev bir tatbikata başladı, Ningksia Huy Özerk Bölgesi'nde 10 bini aşkın asker bulunuyor. Amerikan Associated Press (AP) haber ajansı, gövde gösterisinin Afganistan'daki karışıklığa dair endişelerin büyüdüğü bir dönemde başladığına dikkat çekiyor. Çin resmi haber ajansı Xinhua ise, tatbikatın iki ülke arasındaki terörle mücadele ortak operasyon kabiliyetini derinleştirmeyi hedeflediğini bildirdi. Çin yönetimi, Taliban'ın Afganistan'ı kontrol etmesiyle şiddetin en büyük iç sorunu olarak gördüğü ve 1 milyondan fazla Uygur Türk'ünü kamplarda tuttuğu Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ne sıçramasından korkuyor. Çin'in en batısında yer alan Sincan Uygur Özerk Bölgesi'yle Afganistan arasında dar bir sınır koridoru bulunuyor ancak ABD'nin çekilmesiyle Pekin yönetimi gözünü bu dar koridora çevirdi. Reuters haber ajansı ise, Sibu/Cooperation-2021 adlı tatbikatla Batılı ülkelere karşı ittifak kuran Çin ve Rusya'nın işbirliğinin genişlediğini aktarıyor. İki ülke, 2005 yılından bu yana ortak tatbikatlar yapıyor. Rus Kommersant gazetesi, Rusya ordu birliklerinin tatbikatta ilk kez Çin silahlarını kullanabileceğini yazdı. Rus ordusu, Çin'e Su-30 savaş uçakları ve hava savunma sistemleri gönderdi. Rus ordu televizyonunun ekrana getirdiği görüntülerde ise, açılış töreninin yanı sıra helikopterlerden indirilen askerler, Su-30 jetleri ve ateş açan tanklar yer aldı. Rusya'nın bir başka askeri hamlesi ise, geçtiğimiz yıl Çin'le Himalayalardaki sınır anlaşmazlığı nedeniyle nükleer savaşın eşiğine gelen Hindistan'la ortak tatbikat düzenlemesi oldu. Rusya'nın güneybatısındaki Volgograd'da Su-24 savaş uçakları ve Ka-52 helikopterleri havalandı, resmi açıklamaya göre Tornado-G füzeleri de ateşlendi. 13 Ağustos'ta sona erecek Indra-2021 adlı tatbikatta 250 Hindistan askeri yer alıyor. Ordu televizyonu, şehir içindeki militanların yok edildiği ve esirlerin kurtarıldığı görüntüleri yayınladı.